Witold Pilecki to postać symbolizująca polski heroizm w obliczu największych totalitaryzmów XX wieku. Był żołnierzem, który dobrowolnie wszedł do niemieckiego obozu zagłady Auschwitz, aby zdać światu raport o Holokauście. Jego życie i śmierć stanowią świadectwo niezwykłej odwagi i poświęcenia dla Ojczyzny.
Kim był Witold Pilecki?
Witold Pilecki herbu Leliwa był polskim żołnierzem. Służył w Wojsku Polskim. Później działał w Armii Krajowej. Był współzałożycielem Tajnej Armii Polskiej. Używał pseudonimów takich jak 'Witold’, 'Zuch’ czy 'Roman Jezierski’. W konspiracji posługiwał się fałszywym nazwiskiem Tomasz Serafiński. Był rotmistrzem kawalerii.
Młodość i wczesna służba Witolda Pileckiego
Witold Pilecki urodził się 13 maja 1901 roku. Przyszedł na świat w Ołońcu w Karelii. Jego rodzicami byli Julian i Ludwika Pileccy. Rodzina miała szlacheckie pochodzenie. Posiadali majątek na Nowogródczyźnie. Dziadek Witolda, Józef Pilecki, był zesłany na Syberię za udział w powstaniu styczniowym. Witold miał czworo rodzeństwa: Marię, Józefa, Wandę i Jerzego. Józef zmarł w wieku 5 lat.
W 1914 roku Witold zasilił szeregi harcerstwa. Dołączył do oddziałów Samoobrony Wileńskiej w 1918 roku. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Odbywał służbę w Wojsku Polskim w latach 1918–1921. Otrzymał Krzyż Walecznych. Wyróżnił się w bitwie warszawskiej. Odznaczenie dostał też za wyzwalanie Wilna.
Studiował na poznańskim Wydziale Rolnym Uniwersytetu. Kształcił się też na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. W 1931 roku ożenił się z Marią Ostrowską. Poznał ją w Sukurczach. Mieli dwoje dzieci: syna Andrzeja (ur. 1932) i córkę Zofię (ur. 1933). Witold znał biegle trzy języki: niemiecki, francuski i rosyjski. Był naczelnikiem Ochotniczej Straży Pożarnej. Założył lokalne kółko rolnicze.
Wojna obronna 1939 i początki konspiracji
Podczas II wojny światowej Pilecki walczył w kampanii wrześniowej. Dowodził plutonem kawalerii. Brał udział w obronie Warszawy przed niemiecką inwazją. Po klęsce Polski nie złożył broni. Współzałożył Tajną Armię Polską. Działał w niej razem z majorem Janem Włodarkiewiczem. Organizacja ta stała się częścią polskiego ruchu oporu.
Misja do Auschwitz – Ochotnik
W 1940 roku Witold Pilecki podjął niezwykłą decyzję. Zgłosił się na ochotnika do misji w obozie Auschwitz. Chciał dobrowolnie wejść do obozu. Jego zadaniem było zebranie informacji. Miał też zorganizować ruch oporu wewnątrz KL Auschwitz. Major Jan Włodarkiewicz powiedział mu:
No, spotkał ciebie zaszczyt, twoje nazwisko wymieniłem u »Grota« [gen. Stefana Roweckiego] jako jedynego oficera, który tego dokona [wykona zadanie w Auschwitz].
19 września 1940 roku Pilecki został zatrzymany. Zdarzyło się to podczas ogromnej łapanki w Warszawie. Został wywieziony do Konzentrationslager Auschwitz. Trafił tam 21 września 1940 roku. Oznaczono go numerem 4859. Był dobrowolnym więźniem obozu. W Auschwitz założył Związek Organizacji Wojskowej (ZOW). Był głównym inicjatorem obozowego powstania. Skrupulatnie sporządzał raporty. Dokumentowały one ludobójstwo w Auschwitz. Raporty te są znane jako raporty Pileckiego.
Ucieczka z piekła
Witold Pilecki spędził w Auschwitz blisko trzy lata. Wraz z dwoma współwięźniami zaplanował ucieczkę. Udało im się uciec z obozu w nocy z 26 na 27 kwietnia 1943 roku. Ucieczka była niezwykle ryzykowna. Po ucieczce kontynuował działalność konspiracyjną. Jego raporty dotarły do dowództwa AK. Informacje przekazano dalej do aliantów.
Powstanie Warszawskie i dalsza walka
Po ucieczce z Auschwitz Pilecki nadal walczył. Brał udział w powstaniu warszawskim. Dowodził oddziałem. Bronił Reduty Witolda na Ochocie. Po upadku powstania dostał się do niewoli niemieckiej. Przebywał w obozie jenieckim w Murnau. Po wyzwoleniu wrócił do Polski. Działał w podziemiu antykomunistycznym. Współpracował z organizacjami takimi jak NIE i Wolność i Niezawisłość.
Aresztowanie, proces i śmierć
Działalność Pileckiego w powojennej Polsce była niebezpieczna. Władze komunistyczne postrzegały go jako wroga. Został aresztowany 8 maja 1947 roku. Oskarżono go o działalność na szkodę państwa. 3 marca 1948 roku rozpoczął się proces Witolda Pileckiego w Warszawie. Proces był pokazowy. Skazano go na śmierć 15 marca 1948 roku. Wyrok wydał sędzia Jan Hryckowian. Wykonano go w więzieniu na Mokotowie w Warszawie. Witold Pilecki zmarł 25 maja 1948 roku. Jego ostatnie słowa świadczyły o wyczerpaniu i bólu.
Ja już żyć nie mogę, mnie wykończono.
Reflektował też nad swoimi doświadczeniami.
Bo Oświęcim to była igraszka. Obóz był probierzem, gdzie się sprawdzały charaktery.
Jego postawa pozostała niezłomna.
Starałem się tak żyć, abym w godzinie śmierci mógł się raczej cieszyć niż lękać.
Przed śmiercią przekazał ważne przesłanie.
Kochajcie ojczystą ziemię. Kochajcie swoją świętą wiarę i tradycję własnego Narodu.
Jego ciało nigdy nie zostało odnalezione. Pochowano go prawdopodobnie w tzw. 'Łączce’ cmentarza na Powązkach Wojskowych w Warszawie.
Pamięć i upamiętnienie
Witold Pilecki był postacią, którą komuniści chcieli wymazać. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1989 roku zaczęto o nim przypominać. Jego wyrok został unieważniony 1 października 1990 roku. Pośmiertnie otrzymał wysokie odznaczenia. W 1995 roku odznaczono go Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2006 roku otrzymał Order Orła Białego. W Warszawie wzniesiono pomnik Pileckiego. Znajduje się przy al. Wojska Polskiego. Jego odwaga jest uznawana na świecie. Brytyjski historyk, profesor Michael Foot, nazwał go
jednym z sześciu najodważniejszych ludzi na świecie walczących w konspiracji podczas II wojny światowej.
Michael Schudrich, Naczelny Rabin Polski, powiedział:
Kiedy Bóg stworzył człowieka, Bóg miał na myśli, że wszyscy powinniśmy być jak błogosławionej pamięci kapitan Witold Pilecki.
Najważniejsze ciekawostki o Witoldzie Pileckim
- Witold Pilecki urodził się w Ołońcu w Karelii.
- Rodzina Pileckich używała herbu Leliwa.
- Jego dziadek był zesłany na Syberię za powstanie styczniowe.
- Witold dołączył do harcerstwa w 1914 roku.
- Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej.
- Ożenił się w 1931 roku z Marią Ostrowską.
- Miał dwoje dzieci: Andrzeja i Zofię.
- Znał biegle trzy języki: niemiecki, francuski, rosyjski.
- Był naczelnikiem Ochotniczej Straży Pożarnej.
- Założył wiejskie kółko rolnicze.
- Używał fałszywego nazwiska Tomasz Serafiński.
- Zgłosił się na ochotnika do misji w obozie Auschwitz.
- Trafił do Auschwitz we wrześniu 1940 roku.
- W obozie założył Związek Organizacji Wojskowej.
- Uciekł z Auschwitz w kwietniu 1943 roku.
- Brał udział w powstaniu warszawskim.
- Został aresztowany w maju 1947 roku.
- Skazano go na śmierć w marcu 1948 roku.
- Zabito go w maju 1948 roku.
- Jego wyrok unieważniono w 1990 roku.
- Pośmiertnie odznaczono go Orderem Odrodzenia Polski i Orderem Orła Białego.
- Jego ciało nie zostało odnalezione.
Kluczowe daty w życiu Witolda Pileckiego
Poniższa tabela przedstawia najważniejsze daty związane z życiem Witolda Pileckiego.
| Wydarzenie | Data |
|---|---|
| Data urodzenia | 13 maja 1901 |
| Dołączenie do Samoobrony Wileńskiej | 1918 |
| Ślub z Marią Ostrowską | 1931 |
| Udział w kampanii wrześniowej | 1939 |
| Zatrzymanie w łapance i transport do Auschwitz | 19 września 1940 |
| Trafienie do Auschwitz (numer 4859) | 21 września 1940 |
| Ucieczka z Auschwitz | 26-27 kwietnia 1943 |
| Aresztowanie przez władze komunistyczne | 8 maja 1947 |
| Początek procesu | 3 marca 1948 |
| Skazanie na śmierć | 15 marca 1948 |
| Wykonanie wyroku (śmierć) | 25 maja 1948 |
| Unieważnienie wyroku | 1 października 1990 |
| Pośmiertne odznaczenie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski | 1995 |
| Pośmiertne odznaczenie Orderem Orła Białego | 2006 |
Wykres kluczowych lat
Pytania i odpowiedzi o Witoldzie Pileckim
Kiedy urodził się Witold Pilecki?
Witold Pilecki urodził się 13 maja 1901 roku.
Kiedy Witold Pilecki wszedł do Auschwitz?
Witold Pilecki wszedł do Auschwitz we wrześniu 1940 roku. Został zatrzymany w łapance 19 września 1940 roku. Do obozu trafił 21 września 1940 roku.
Kiedy Witold Pilecki uciekł z Auschwitz?
Witold Pilecki uciekł z Auschwitz w nocy z 26 na 27 kwietnia 1943 roku.
Kiedy zmarł Witold Pilecki?
Witold Pilecki zmarł 25 maja 1948 roku. Został stracony w więzieniu na Mokotowie w Warszawie.
Co stało się z ciałem Witolda Pileckiego?
Ciało Witolda Pileckiego nigdy nie zostało odnalezione. Prawdopodobnie pochowano je w nieoznaczonym miejscu na „Łączce” na Powązkach Wojskowych w Warszawie.
Dlaczego Witold Pilecki wszedł do Auschwitz?
Witold Pilecki dobrowolnie wszedł do Auschwitz. Chciał zebrać informacje o nazistowskich zbrodniach. Jego celem była też organizacja ruchu oporu w obozie.
Jakie pseudonimy miał Witold Pilecki?
Witold Pilecki używał pseudonimów 'Witold’ i 'Zuch’. W konspiracji używał też nazwiska Tomasz Serafiński. Jego pseudonim w czasie wojny to Roman Jezierski.
Kiedy unieważniono wyrok na Witolda Pileckiego?
Wyrok na Witolda Pileckiego unieważniono 1 października 1990 roku. Stało się to po upadku komunizmu w Polsce.
Zobacz także: