Bory Tucholskie to rozległa kraina lasów i jezior. Znajduje się ona w północnej Polsce. Region słynie z pięknej przyrody. Obejmuje między innymi Park Narodowy Bory Tucholskie.
Czym są Bory Tucholskie?
Bory Tucholskie to duży obszar leśny. Rozciąga się on w dorzeczu rzek Brdy i Wdy. Leży na Równinie Tucholskiej i Charzykowskiej. To jeden z największych kompleksów borów sosnowych w Polsce. Powierzchnia lasów wynosi około 3 tysiące kilometrów kwadratowych. Cały obszar Borów Tucholskich zajmuje około 300 000 hektarów.
Region ten jest mezoregionem fizycznogeograficznym. Znajduje się w północnej części kraju. Rzeźba terenu powstała po ostatnim zlodowaceniu. Na terenie Borów Tucholskich znajduje się około 900 jezior. Około 40 jezior ma powierzchnię większą niż 1 km². Przez bory płyną liczne rzeki i mniejsze cieki wodne.
Bory Tucholskie są obszarem Natura 2000. Stanowią też rezerwat Biosfery UNESCO. Na terenie Borów Tucholskich utworzono wiele parków krajobrazowych. Jest tu siedemnaście rezerwatów przyrody. Znaczna część borów i jezior wchodzi w skład obszaru Natura 2000.
Park Narodowy Bory Tucholskie
Park Narodowy Bory Tucholskie powstał 1 lipca 1996 roku. Jest jednym z 23 parków narodowych w Polsce. Znajduje się w województwie pomorskim. Leży w powiecie chojnickim. Siedziba dyrekcji parku mieści się w Charzykowach. Park wydzielono z większego kompleksu Borów Tucholskich.
Park Narodowy obejmuje powierzchnię 4613,05 hektara. Stanowi to niespełna 2% całej powierzchni Borów Tucholskich. Powierzchnia otuliny parku wynosi 129,8 km². Park obejmuje część Zaborskiego Parku Krajobrazowego. Od 2010 roku park należy do Rezerwatu Biosfery „Bory Tucholskie”.
W obrębie parku znajduje się 21 jezior. Jeziora te są w większości jeziorami lobeliowymi. Wody stanowią 11,5% powierzchni parku. Największe jezioro w parku to Jezioro Ostrowite. Jego powierzchnia wynosi 272 hektary. Przez park przepływa rzeczka Struga Siedmiu Jezior. Jej długość wynosi niespełna 14 kilometrów.
W parku utworzono 10 obszarów ochrony ścisłej. Dwa z nich są dostępne dla turystów. Obszar PNBT pokrywa niemal całą zlewnię Strugi Siedmiu Jezior. Chroniona powierzchnia zlewni wynosi 3680 hektarów.
Flora Parku Narodowego Bory Tucholskie
Flora Parku Narodowego Bory Tucholskie jest bardzo bogata. Dominują bory sosnowe. 98% drzew w lasach to drzewa iglaste. Występują tu jednak także lasy liściaste. W Borach Tucholskich rosną gatunki roślin rzadkich. Spotkasz tu rośliny zagrożone wyginięciem.
W parku stwierdzono 634 gatunki roślin naczyniowych. Obecność gatunków chronionych jest kluczowa. Chronią one bioróżnorodność parku. Występują tu między innymi rosiczki. Znajdziesz rosiczkę okrągłolistną, pośrednią i długolistną. Rośnie tu mięsożerny pływacz zwyczajny. W jeziorach spotkasz grzybień biały, czyli lilię wodną. W parkach krajobrazowych Borów Tucholskich występują cisy. Rezerwat Cisy Staropolskie jest tego przykładem.
Znaczenie borów sosnowych dla ekosystemu jest ogromne. Stanowią one siedlisko dla wielu gatunków. Występują tu mchy i paprocie. Rośnie wiele gatunków krzewinek owocowych. Spotkasz jagody, poziomki i jeżyny. Występują też borówki i maliny. Wrzosowiska są charakterystyczne dla tego krajobrazu. Można tu znaleźć także storczyki.
Fauna Parku Narodowego Bory Tucholskie
Park Narodowy Bory Tucholskie ma bogatą faunę. Stanowi sanktuarium dla wielu gatunków zwierząt. Obejmuje to gatunki zagrożone wyginięciem. W samym Parku Narodowym żyje 217 gatunków kręgowców. Stwierdzono także 1399 gatunków bezkręgowców.
W parku występuje 43 gatunki ssaków. Spotkasz jelenie, sarny i dziki. Żyją tu także daniele, lisy i rysie. Można zaobserwować wydry i bobry. Występuje rzadki Borowiec wielki. Ryjówka malutka jest gatunkiem na krawędzi wyginięcia.
Fauna ptaków jest imponująca. Odnotowano 163 gatunki ptaków. 98 gatunków to gatunki lęgowe. 121 gatunków podlega ochronie. W Borach Tucholskich gniazduje ponad 140 gatunków ptaków. Spotkasz tu bieliki i rybołowy. Możesz zobaczyć żurawie i kormorany. Występują cietrzewie i czaple siwe. Charakterystyczne są dzięcioły i perkozy. Na jeziorach pływają łabędzie nieme. Głuszec, symbol Borów Tucholskich, jest zagrożony wyginięciem. Puchacze również zamieszkują ten obszar.
W parku żyje 5 gatunków gadów. Stwierdzono 12 gatunków płazów. Występuje tu 29 gatunków ryb. Węgorz europejski i sielawa to gatunki na krawędzi wyginięcia. W parku występuje 54 gatunki ważek. 10 z nich jest pod ochroną. Stwierdzono ponad 141 gatunków pszczół. Odnotowano 58 gatunków motyli dziennych. Występuje także 256 gatunków motyli nocnych. Region ten uznawany jest za krainę motyli.
Ile gatunków zwierząt żyje w Parku Narodowym Bory Tucholskie?
W Parku Narodowym Bory Tucholskie żyje 217 gatunków kręgowców. Stwierdzono także 1399 gatunków bezkręgowców.
Najciekawsze atrakcje Borów Tucholskich
Bory Tucholskie oferują wiele atrakcji turystycznych. To doskonałe miejsce na urlop. Możesz tu zaplanować krótki wypad. Region jest niedoceniany, ale fantastyczny. Znajdziesz tu rozległe lasy i malownicze wioski.
Park Narodowy Bory Tucholskie posiada znaczące atrakcje. Warto go zwiedzić. Możesz kupić bilet wstępu online. Przestrzegaj zasad zwiedzania. Korzystaj z wyznaczonych szlaków.
Liczne jeziora są wielką atrakcją. Największe jezioro w Borach Tucholskich to Jezioro Wdzydze. Najgłębszym jeziorem jest Zbiornik Koronowski. Jezioro Charzykowskie jest znane z czystej wody. Jest też największym jeziorem w otulinie Parku Narodowego. W okolicy Charzyków można spędzić czas aktywnie. Inne popularne jeziora to Jezioro Żabinek, Jezioro Kacze Oko i Jezioro Płęsno. Jezioro Kacze Oko to jezioro dystroficzne. Ma kwaśną wodę i minimalną roślinność. Nad nim zbudowano drewniane platformy.
Rzeki Brda i Wda płyną przez Bory Tucholskie. Są świetne do spływów kajakowych. Brda jest uważana za jeden z najbardziej malowniczych szlaków w Europie. Spływy kajakowe na Wdzie organizowane są w okresie wakacyjnym. Można też spływać Wielkim Kanałem Brdy. Wielki Kanał Brdy zbudowano przez Prusaków. Powstał w I połowie XIX wieku. Ma 21 kilometrów długości i 1 metr głębokości. W Fojutowie znajduje się akwedukt. To cenny zabytek architektury hydrotechnicznej. Przypomina rzymskie akwedukty. Długość akweduktu w Fojutowie wynosi 75 metrów. Akwedukt w Fojutowie to unikatowy zabytek.
Warto odwiedzić klimatyczne miasteczka. Chojnice to jedno z największych miast w Borach Tucholskich. Jest nazywane bramą do Borów Tucholskich. Posiada zabytki historyczne. Tuchola nazywana bywa stolicą Borów Tucholskich. W Tucholi znajduje się Muzeum Borów Tucholskich. Człuchów i Czersk to kolejne interesujące miejsca. Czersk posiada neogotycki kościół.
W Borach Tucholskich znajdziesz ciekawe miejsca historyczne. W Odry znajduje się rezerwat archeologiczny Kręgi Kamienne. To największe w Polsce skupisko kręgów kamiennych. Gród Raciąż to częściowo zrekonstruowana twierdza drewniana. Pochodzi ze średniowiecza. Znajduje się nad Jeziorem Śpierewnik.
Dąb Bartuś to słynne drzewo. Ma około 600 lat. Obwód Dębu Bartusia wynosi około 7 metrów. Jego wysokość to 25 metrów. Wieża widokowa Trzebciny oferuje widok na las. Widać z niej zniszczenia po tornadzie z 2012 roku.
Bory Tucholskie mają rozwiniętą sieć szlaków. Możesz korzystać ze szlaków pieszych i rowerowych. Kaszubska Marszruta to szlak rowerowy. Ma 165 km długości. Szlak Kaszubski imienia Juliana Rydzkowskiego ma 139.5 km. Szlak Strugi Siedmiu Jezior ma 47.9 km. Długość samej Strugi Siedmiu Jezior to 13.9 km. Odległość między jeziorami na tym szlaku jest poniżej 2 km.
W regionie rozwija się agroturystyka. Warto korzystać z noclegów. Możesz zatrzymać się w leśnych stanach biwakowych. Dostępne są także schroniska. Pensjonat Tleń oferuje komfortowe noclegi. Znajduje się nad jeziorem. Posiada doskonałą kuchnię. Pensjonat jest przyjazny dla psów.
Bory Tucholskie to raj dla fotografów natury. Możesz odkrywać rezerwaty. Spędzisz czas na łonie natury. Dobrze jest pokazać dzieciom wiele gatunków zwierząt. Warto korzystać z interaktywnej mapy regionu. Dostępna jest także aplikacja mobilna.
W Borach Tucholskich znajduje się osiem wiosek tematycznych. Wioska Górnicza jest w Pile nad Brdą. Ptasia Wioska znajduje się w Adamkowie. Krzywogoniec to Wioska Grzybowa. Miodowa Wioska leży w Wielkim Mędromierzu. Osada Borowiackich Skrzatów jest w Teologu. Nowe Sumin to Wioska Borowiacka. W Pruszczu znajdziesz Wioskę Kolejową. W Jabłonce jest Wioska Jabłoni.
Historia i kultura Borów Tucholskich
Obszar Parku Narodowego leży na południowym skraju historycznego Pomorza. Zajmuje część Ziemi Zaborskiej. Ziemia Zaborska obejmowała tereny starych parafii. Należały do nich Brusy, Wiele i Czersk. Bory Tucholskie są silnie związane z Kaszubami.
W parku praktycznie nie ma śladów osadnictwa. Pozostały jednak nazwy dawnych osad. Przykłady to Stara Piła, Glabus, Josephberg, Neumühl. W katalogu stanowisk archeologicznych znajduje się 7 obozowisk. Pochodzą one z mezolitu. W XVIII wieku działał wapiennik. Znajdował się w pobliżu osady Józefowo.
Obszar ten badano naukowo w latach czterdziestych XX wieku. Badania etnograficzne prowadził ks. Bernard Sychta. Borowiacy Tucholscy są rdzenną grupą etnograficzną. Zamieszkują Bory Tucholskie. Mieszkają tu także Kaszubi, Kociewiacy i Krajniacy. Kultura materialna Borów Tucholskich jest unikalna. Warto poznać haft kaszubski i borowiacki. Można dowiedzieć się o pochodzeniu nazw własnych z regionu.
Dni Borów Tucholskich to ważna impreza regionalna. To jedna z największych imprez na Pomorzu. Odbywają się cyklicznie. Promują region i jego dziedzictwo.
Ochrona przyrody w Borach Tucholskich
Park Narodowy Bory Tucholskie chroni cenne ekosystemy. Park stanowi ważny element Rezerwatu Biosfery Bory Tucholskie. Jest też częścią obszaru Natura 2000. Ochrona obejmuje ekosystemy leśne. Chronione są także ekosystemy wodne i nieleśne. Działania ochronne są różnorodne.
W parku tworzy się rezerwaty przyrody. Ustanawia się obszary ochrony ścisłej. Ochrona gatunków zagrożonych wyginięciem jest priorytetem. Ryjówka malutka, węgorz europejski i sielawa wymagają szczególnej troski. Głuszec również jest gatunkiem zagrożonym.
Zagrożeniem dla fauny i flory jest wpływ człowieka. Zanieczyszczenie wód jest problemem. Dotyczy to jeziora Brda i innych cieków wodnych. Park prowadzi działania edukacyjne. Promuje ochronę przyrody. Wspiera organizacje pozarządowe. Podejmuje konkretne działania na rzecz rzadkich gatunków.
Możesz wspierać ochronę natury. Przestrzegaj zasad zwiedzania. Korzystaj z terenów naturalnych odpowiedzialnie. Możesz wziąć udział w wolontariatach. Akcje ochrony przyrody potrzebują wsparcia. Wspieraj Park Narodowy w jego działaniach.
Jakie gatunki zwierząt są zagrożone w Borach Tucholskich?
W Borach Tucholskich zagrożone są między innymi ryjówka malutka, węgorz europejski i sielawa. Głuszec, symbol regionu, również jest na krawędzi wyginięcia.
Praktyczne informacje dla turystów
Bory Tucholskie to doskonałe miejsce do aktywnego wypoczynku. Możesz uprawiać turystykę pieszą. Region jest idealny dla rowerzystów. Spływy kajakowe są bardzo popularne. Możesz też wędkować i pływać. Grzybobranie jest tu tradycją. Występują tu tysiące gatunków grzybów.
Przed wyjazdem zobacz na mapę. Zaplanuj wizytę w Parku Narodowym. Zaleca się zakupić bilet wstępu online. Pamiętaj o bezpieczeństwie. Przestrzegaj regulaminu parku. Nie zakłócaj delikatnej równowagi ekosystemu.
Siedziba dyrekcji Parku Narodowego mieści się w Charzykowach. Adres to ul. Długa 33, 89-606 Charzykowy. Biuro jest otwarte od poniedziałku do piątku. Godziny otwarcia to 7:30 – 15:30. Możesz skontaktować się telefonicznie pod numerem +48 52 39 88 397. Możesz też wysłać e-mail na adres [email protected].
Warto odwiedzić Muzeum Borów Tucholskich w Tucholi. Znajduje się przy ul. Podgórna 3. Chojnice i Tuchola to główne miasta regionu. Tuchola ma około 14 000 mieszkańców. Chojnice mają około 40 000 mieszkańców.
Region promuje się przez projekty. Projekt „Promocja Parków Narodowych jako marki” jest współfinansowany. Otrzymał środki z Unii Europejskiej. Bory Tucholskie czekają na Ciebie!
Zobacz także:
- Woliński Park Narodowy – perła polskiej przyrody
- Tatrzański Park Narodowy – fakty, ciekawostki i przewodnik dla turystów
- Puszcza Białowieska i Białowieski Park Narodowy – serce pierwotnej przyrody
- Wigierski Park Narodowy – Perła Podlasia i Suwalszczyzny
- Parki Narodowe w Polsce: Lista, Opisy, Ciekawostki i Praktyczne Informacje