Obrona Warszawy we wrześniu 1939 roku to bohaterski epizod Kampanii Wrześniowej. Mieszkańcy i żołnierze wspólnie stawili opór niemieckim wojskom. Poznaj kluczowe fakty dotyczące tej bitwy.
Początek i przebieg walk o stolicę
Obrona Warszawy rozpoczęła się 8 września 1939 roku. Była to bitwa powietrzno-lądowa o strategicznym znaczeniu. Niemcy planowali zdobyć miasto „z marszu”. Warszawa okazała się jednym z najsilniejszych punktów oporu.
Kto dowodził obroną?
Pytanie
Dowództwo nad obroną objęli generałowie Walerian Czuma i Juliusz Rómmel. Ważną rolę odegrał także prezydent miasta Stefan Starzyński.
8 września utworzono Armię „Warszawa”. Dowództwo nad nią objął generał Juliusz Rómmel. Garnizon Warszawy był pod rozkazami generała Waleriana Czumy. 11 września Naczelny Wódz wydał rozkaz bezwzględnej obrony stolicy.
Jak wyglądała obrona powietrzna?
Pytanie
Czynną obronę powietrzną zapewniała Brygada Pościgowa. Składała się ona z 54 samolotów myśliwskich P-7 i P-11. Brygada zestrzeliła 43 niemieckie samoloty do 6 września.
Straty Brygady Pościgowej były bardzo wysokie. Wyniosły one 70% stanu wyjściowego. Niemieckie lotnictwo intensywnie bombardowało miasto. Warszawa była jednym z głównych celów tych ataków.
Kiedy miasto zostało okrążone?
Pytanie
Niemcy całkowicie okrążyli Warszawę 15 września 1939 roku. Od tego momentu miasto znalazło się w pełnym oblężeniu.
Dniem zmasowanego ataku był 25 września. Ten dzień nazwano „czarnym poniedziałkiem”. Wojska niemieckie przeprowadziły silne uderzenie. Obrona miasta trwała łącznie przez trzy tygodnie.
Bohaterska postawa ludności cywilnej i wsparcie dla wojska
W obronie Warszawy uczestniczyli nie tylko żołnierze. Brały w niej udział oddziały regularne i ochotnicze. Mieszkańcy Warszawy wykazali się niezwykłym bohaterstwem. Aktywnie wspierali obrońców miasta.
Jak cywile pomagali w obronie?
Pytanie
Mieszkańcy organizowali kuchnie polowe dla żołnierzy i potrzebujących. Zgłaszali się na ochotnika do Straży Obywatelskiej. Tworzyli także Bataliony Obrońców Warszawy.
Prezydent Stefan Starzyński odegrał kluczową rolę. Był organizatorem obrony cywilnej miasta. W swoich apelach radiowych zagrzewał mieszkańców do walki. Przekonywał ich do zachowania spokoju i trwania w oporze.
W swoich apelach radiowych przekonywał mieszkańców do zachowania spokoju i trwania w oporze.
Zaangażowanie ludności cywilnej było ogromne. Pomagali w budowie umocnień. Uczestniczyli w akcjach ratowniczych. Wspierali rannych i potrzebujących. Ich postawa stała się symbolem oporu.
Siły, straty i zniszczenia
Bitwa o Warszawę była starciem znacznych sił. Po stronie polskiej w obronie miasta brało udział około 120 000 żołnierzy. Niemcy skierowali do walk o stolicę około 175 000 żołnierzy.
Jakie były straty po obu stronach?
Pytanie
Straty były bardzo wysokie. Po stronie polskiej zginęło około 2 000 żołnierzy. Rannych zostało około 16 000 wojskowych. Ludność cywilna poniosła ogromne ofiary. Zginęło około 10 000 cywilów. Rannych było około 50 000 do 60 000 mieszkańców.
Niemieckie straty były mniejsze. Zginęło około 1 500 niemieckich żołnierzy. Około 5 000 zostało rannych. Obrona stolicy była jednak kosztowna dla obu stron.
Jakie były zniszczenia w mieście?
Pytanie
Walki i bombardowania spowodowały znaczne zniszczenia. Około 10% zabudowy Warszawy uległo zniszczeniu. Miasto zostało poważnie poszkodowane.
Obrona Warszawy pochłonęła wiele istnień. Zarówno wojskowych, jak i cywilów. Wysokie straty cywilne były wynikiem intensywnych bombardowań. Miasto zapłaciło wysoką cenę za swój opór.
Kapitulacja i konsekwencje obrony
Obrona Warszawy trwała do końca września. Mimo heroicznego oporu, sytuacja obrońców była trudna. Niedobory amunicji i środków medycznych stawały się dotkliwe. Zniszczenia w mieście były ogromne.
Kiedy podpisano kapitulację?
Pytanie
Akt kapitulacji Warszawy podpisano 28 września 1939 roku. Obrona miasta oficjalnie zakończyła się 30 września 1939 roku.
Kto podpisał kapitulację?
Pytanie
Kapitulację ze strony polskiej podpisał generał Tadeusz Kutrzeba. Reprezentował on dowództwo Armii „Warszawa”.
Agresja ZSRR na Polskę nastąpiła 17 września. To wydarzenie miało wpływ na sytuację. Pakt Ribbentrop-Mołotow przewidywał rozbiór Polski. Kapitulacja Warszawy była warunkiem tego rozbioru.
Jakie były skutki kapitulacji?
Pytanie
Po kapitulacji oddziały Wehrmachtu wkroczyły do miasta. Warszawa znalazła się pod okupacją niemiecką. Klęska militarna we wrześniu 1939 roku stała się faktem.
Obrona Warszawy była częścią Kampanii Wrześniowej. Ta wojna obronna trwała przeszło miesiąc. Polska stawiła opór agresji Niemiec i ZSRR. Czasem wspomina się także udział Słowacji.
Obrona Warszawy na tle innych bitew Kampanii Wrześniowej
Kampania Wrześniowa obfitowała w wiele bitew. Wzięły w nich udział setki tysięcy żołnierzy. Niektóre starcia trwały kilkanaście dni. Polska ofiara była znacznie większa niż niemiecka.
Obrona Warszawy trwająca 3 tygodnie była jedną z dłuższych bitew. Porównajmy ją z innymi ważnymi starciami.
| Bitwa | Czas trwania | Szacowane polskie straty (zabici) |
|---|---|---|
| Bitwa nad Bzurą | 9-18 września | 17 000 |
| Obrona Modlina | 10-29 września | 1 700 |
| Obrona Warszawy | 8-28 września | 2 000 (żołnierze) + 10 000 (cywile) |
Bitwa nad Bzurą była największym starciem Kampanii Wrześniowej. Obrona Modlina stanowiła potężną przeszkodę dla Niemców. Warszawa, jako stolica, miała szczególne znaczenie symboliczne. Jej obrona pokazała wolę walki narodu polskiego.
Swoją bohaterską obronę stolica okupiła wysokimi stratami.
Mimo ostatecznej klęski, obrona Warszawy pozostaje symbolem męstwa. Upamiętnia ofiarę żołnierzy i ludności cywilnej. Bitwa ta jest ważną częścią historii Polski. Pokazuje determinację Polaków w obliczu agresji.
Zobacz także:
- Obrona Helu w 1939 roku – niezwykła historia polskiego oporu
- Wojna Zimowa – Przyczyny, Przebieg i Skutki Konfliktu Sowiecko-Fińskiego
- Wojna polsko-bolszewicka – fakty, bitwy, znaczenie
- Powstanie Warszawskie – najważniejsze fakty i przebieg walk
- Stare Miasto w Warszawie: Serce Stolicy na Liście UNESCO