Wojna Zimowa to krótki, lecz brutalny konflikt zbrojny. Toczył się między Finlandią a Związkiem Radzieckim. Wyjaśniamy jego przyczyny, przebieg i dalekosiężne skutki.
Przyczyny wybuchu Wojny Zimowej
Konflikt sowiecko-fiński miał złożone podłoże. ZSRR dążył do przesunięcia swoich granic. Chciał zabezpieczyć Leningrad. Granica przebiegała bardzo blisko miasta. Sowieci zażądali ustępstw terytorialnych od Finlandii. Dotyczyły one strategicznie ważnego Przesmyku Karelskiego. Zażądano również dzierżawy portu Hanko. Finlandia odmówiła spełnienia tych żądań.
Tajne ustalenia między Niemcami a ZSRR wpłynęły na sytuację. Pakt Ribbentrop-Mołotow podpisano 24 sierpnia 1939 roku. Układ ten przyznał Finlandię do strefy wpływów radzieckich. Sowieci zagwarantowali sobie możliwość przesunięcia granicy. Dotyczyło to kilku państw. Wśród nich była Polska, Litwa, Łotwa, Estonia i Finlandia. Pamiętaj o kontekście międzynarodowym.
Konflikt był naznaczony serią prowokacji. Ze strony radzieckiej dochodziło do incydentów granicznych. Jedna z prowokacji stała się pretekstem do wojny. Sowieci oskarżyli Finlandię o ostrzał artyleryjski. Miał on miejsce w pobliżu Mainila. Finlandia zaprzeczyła tym oskarżeniom. ZSRR zerwał pakt o nieagresji. Wypowiedzenie wojny nie nastąpiło formalnie. To ważny szczegół konfliktu.
- ZSRR chciał przesunąć granicę na zachód.
- Chodziło o bezpieczeństwo Leningradu.
- ZSRR zażądał ustępstw terytorialnych.
- Finlandia odrzuciła żądania.
- Pakt Ribbentrop-Mołotow dał Sowietom wolną rękę.
- Sowieckie prowokacje poprzedziły inwazję.
Przebieg działań wojennych
Wojna zimowa rozpoczęła się 30 listopada 1939 roku. Wojska sowieckie wkroczyły na teren Finlandii. Atak nastąpił bez wypowiedzenia wojny. ZSRR miał miażdżącą przewagę militarną. Sowieci posiadali około 600 tysięcy żołnierzy. Finlandia dysponowała około 150-200 tysiącami żołnierzy. Armia Czerwona miała przewagę w samolotach i czołgach. Dysponowali 3000 samolotami i 2500 czołgami. Finlandia miała 160 samolotów i 80 czołgów. Przewaga liczebna była ogromna.
Cała kampania miała trwać krótko. Sowieci planowali zwycięstwo w 4 do 12 dni. Wojna trwała jednak znacznie dłużej. Trudne warunki zimowe utrudniały działania. Temperatura spadała do -40°C. Armia fińska była niewielka, ale dobrze przygotowana. Finowie znali teren doskonale. Wykorzystywali taktykę wojny partyzanckiej. Mobilne oddziały narciarzy zadawały Sowietom ciężkie straty. Używali skutecznie Koktajli Mołotowa. Była to prosta, ale efektywna broń. Fińskie przygotowania obejmowały Linię Mannerheima. Była to linia umocnień. Miała około 130 kilometrów długości. Linia Mannerheima stanowiła poważną przeszkodę. Fińska obrona była heroiczna.
Jeśli nie nadejdzie odsiecz, będziemy walczyć do ostatniego człowieka.
Finowie stawiali opór ZSRR mimo przewagi. Bitwa pod Suomussalmi pokazała fińską skuteczność. Radzieckie straty były bardzo wysokie. W niektórych jednostkach sięgały 70%. Straty rosyjskich żołnierzy pod Suomussalmi wyniosły 27 500. Mannerheim zdawał sobie sprawę z ryzyka. Wiedział, że wiosną warunki się zmienią. Jego armia straci przewagę zimową. Dlatego dążono do pokoju.
Skutki Wojny Zimowej
Pokój został zawarty 13 marca 1940 roku. Formalnie ZSRR wygrał wojnę. Finlandia zachowała swoją niepodległość. Był to ogromny sukces w obliczu przewagi Sowietów. Finlandia utraciła jednak część terytorium. Straciła Karelię. Oddano pas terenu na północ od Leningradu. Finlandia utraciła ponad 10% swojego terytorium. W tym strategicznie ważny Przesmyk Karelski. Około 450 tysięcy obywateli Finlandii musiało opuścić swoje domy. Straty terytorialne były znaczne.
Wojna zimowa miała szersze konsekwencje. Przyczyniła się do wykluczenia ZSRR z Ligi Narodów. Zachód był zaniepokojony poczynaniami Stalina. Rozważano różne opcje wsparcia dla Finlandii. Wojna zimowa była często postrzegana jako preludium do II wojny światowej. Doświadczenia z wojny wpłynęły na decyzje strategiczne. Dotyczyło to zarówno Finlandii, jak i ZSRR. Konflikt miał międzynarodowy oddźwięk.
Sowieci ponieśli ogromne straty. Straty radzieckie ogółem wyniosły około 200 tysięcy zabitych. Pokazało to słabości Armii Czerwonej. Zachód obserwował te wydarzenia. Osłabienie Sowietów mogło wpłynąć na plany Hitlera. Wojna ujawniła problemy ZSRR.
Na dłuższą metę przewaga liczebna Sowietów była po prostu zbyt duża.
Wojna zimowa była kontynuowana później. Wojna fińsko-rosyjska w 1944 roku była kolejnym konfliktem. Finlandia broniła swojej suwerenności. Doświadczenia z wojny zimowej wpłynęły na późniejsze strategie. Dotyczyło to krajów nordyckich i bałtyckich. Finlandia zachowała niepodległość. To był jej główny cel. Finlandia obroniła swoją wolność.
Ciekawostki dotyczące Wojny Zimowej
Wojna zimowa obfituje w niezwykłe historie. Finowie wykazali się ogromną pomysłowością. Ich taktyka zaskoczyła Sowietów. Używali białych kamuflaży. Poruszali się szybko na nartach. Atakowali z zaskoczenia. Fińska armia była bardzo zwinna.
Sowieci nie docenili przeciwnika. Propaganda radziecka przedstawiała Finlandię jako słabą. Mówiono o szybkim zwycięstwie. „Idziemy do Finlandii nie jako najeźdźcy” głosiła propaganda. Mówiono o wyzwoleniu od ucisku. Rzeczywistość okazała się inna. Opór Finów był zacięty. Propaganda mijała się z prawdą.
Wszystko, co musieliśmy zrobić, to trochę podnieść głos, by Finowie okazali posłuszeństwo.
Wojna zimowa pokazała znaczenie adaptacji. Finowie wykorzystali warunki naturalne. Teren leśny i zimno były ich sprzymierzeńcami. Sowieckie czołgi lekkie T-26 były mniej skuteczne w głębokim śniegu. Piechota radziecka miała problemy z poruszaniem się. Zima była sprzymierzeńcem Finlandii.
Konflikt ten jest ważnym studium przypadku. Pokazuje, że wola walki ma znaczenie. Niewielka armia może stawić czoła potędze. Finlandia powstała po rozpadzie Imperium Rosyjskiego w 1918 roku. Miała krótką historię niepodległości. Broniła jej z determinacją. Historia Finlandii jest inspirująca.
Kiedy rozpoczęła się Wojna Zimowa?
Wojna zimowa rozpoczęła się 30 listopada 1939 roku.
Kiedy zakończyła się Wojna Zimowa?
Wojna zimowa zakończyła się 13 marca 1940 roku.
Kto formalnie wygrał Wojnę Zimową?
Formalnie ZSRR wygrał wojnę zimową.
Czy Finlandia zachowała niepodległość po Wojnie Zimowej?
Tak, Finlandia zachowała niepodległość po Wojnie Zimowej.
Jakie terytorium Finlandia straciła w wyniku Wojny Zimowej?
Finlandia straciła część terytorium, w tym Karelię i Przesmyk Karelski.
Doświadczenia z Wojny Zimowej miały wpływ na Finów. Wzrosło poczucie jedności narodowej. Mimo strat, obrona była powodem do dumy. Finowie walczyli dzielnie.
Wojna zimowa jest ważnym rozdziałem historii. Pokazuje determinację małego narodu. Bronił się przed potężnym sąsiadem. Warto pamiętać tę lekcję historii.
Zobacz także: