Fiński system edukacji uchodzi za jeden z najlepszych na świecie. Wyróżnia go brak stresu i indywidualne podejście do ucznia. Dowiedz się, co sprawia, że fińskie szkoły są tak skuteczne.
Filozofia fińskiego nauczania
Edukacja w Finlandii to prawo każdego obywatela. System opiera się na równości i wysokiej jakości nauczania. Każde dziecko jest unikalne i posiada własne talenty. System uznaje indywidualne umiejętności ucznia. Kładzie się duży nacisk na dostosowanie programu. Fińska filozofia promuje naukę przez zabawę. Stawia na równy dostęp do edukacji. Jest to zapisane w konstytucji kraju. Równość oznacza wybór solidarności ponad rywalizację. Nie ma podziałów na lepszych i gorszych uczniów. Różnica między najsłabszym i najlepszym studentem jest najmniejsza na świecie. System gwarantuje równe szanse edukacyjne.
Struktura fińskiego systemu edukacji
Obowiązkowa nauka w Finlandii trwa 10 lat. Zaczyna się w wieku 7 lat. Szkoła powszechna obejmuje dziewięć lat nauki. Trwa od 7. do 16. roku życia. Mali Finowie zaczynają edukację w wieku 6 lat. Idą wtedy do zerówki. Zajęcia w zerówce opierają się na zabawie. Fińska podstawówka dzieli się na dwa etapy. Pierwszy trwa sześć lat. Drugi etap trwa trzy lata. System składa się z przedszkola (1 rok), szkoły podstawowej (6 lat), szkoły średniej (3 lata) oraz szkół zawodowych lub uniwersytetów. Przedszkole jest dostępne od 10. miesiąca życia. Nie jest jednak obowiązkowe.
Rok szkolny rozpoczyna się w połowie sierpnia. Trwa do końca maja lub początku czerwca. Wakacje letnie trwają 10 do 11 tygodni. To dłuższy odpoczynek niż w wielu krajach.
Życie codzienne w fińskiej szkole
Dzieci w Finlandii uczą się mniej czasu. Spędzają średnio 706 godzin rocznie w szkole. Średnia OECD wynosi 850 godzin. W Polsce to około 746 godzin. Fińscy uczniowie mają mało pracy domowej. Prace domowe zadawane są na maksymalnie pół godziny. Często są to projekty do wykonania w domu. Dzieci nie muszą umieć czytać ani pisać w pierwszej klasie. W szkołach fińskich brak konwencjonalnych egzaminów. Uczniowie nie przystępują do standardowych testów do końca szkoły średniej. Sprawdziany służą wskazaniu obszarów do pracy. Pomagają nauczycielowi i uczniowi. Dzieci w fińskich szkołach nie doświadczają szkolnego stresu. Chętnie chodzą do szkoły.
Klasy liczą średnio 15-20 uczniów. Maksymalnie jest to 20 osób. Lekcje trwają 45 albo 90 minut. Nauczyciel może decydować o długości lekcji. Obowiązkowe przerwy trwają 15 minut. Uczniowie dostają darmowy obiad w szkole. Otrzymują też bezpłatne podręczniki i przybory. W szkołach nie ma bufetów ze słodyczami.
Status i rola nauczyciela
Zawód nauczyciela w Finlandii cieszy się dużym prestiżem. Nauczyciele są wysoko szanowani i dobrze opłacani. Średnie wynagrodzenie to około 3,5 tysiąca euro miesięcznie. Konkurencja na studia pedagogiczne jest wysoka. Aplikuje około 20 tysięcy osób. Przyjmowanych jest około 5 tysięcy. Tylko 1 na 10 kandydatów na nauczyciela dostaje pracę. Fiński model edukacji ufa nauczycielom. Nauczyciel ma dużą autonomię. Jest postrzegany jako mentor i inspiracja.
Ocena i wsparcie ucznia
System oceniania w fińskich szkołach to skala od 4 do 10. Dzieci nie są klasyfikowane pod względem wiedzy do 16 roku życia. Skupiają się na rozwoju, nie na rywalizacji. System edukacji oferuje rozbudowane wsparcie. Dotyczy to uczniów z trudnościami w nauce. W fińskim systemie nie ma powtarzania klasy. Płatne korepetycje są prawnie zakazane. System kładzie nacisk na indywidualne potrzeby ucznia.
Wyniki i sukces fińskiej edukacji
Finlandia zajmuje czołowe pozycje w międzynarodowych testach PISA. Finowie są pierwsi w Europie w rankingach PISA. Kraj zajmuje pierwsze miejsce w rankingu OECD w Europie. Uczniowie osiągają wysokie wyniki w testach PISA. 66% uczniów kontynuuje naukę na studiach. 95% studentów kończy uczelnie wyższe. Według statystyk, w Finlandii nie ma osób powyżej 15 lat niepotrafiących czytać ani pisać. Średni poziom IQ w kraju wynosi 99.
Porównanie z innymi systemami
Fiński system edukacyjny różni się od innych modeli. Jest często podawany jako wzór. W Finlandii nie ma szkół prywatnych. Zdecydowana większość szkół jest publiczna. Edukacja jest w pełni bezpłatna. Osiąga porównywalne wyniki do krajów z wyższymi nakładami czasu na naukę. Singapur spędza mnóstwo czasu na nauce. Mimo to Finlandia osiąga lepsze wyniki. W USA wysiłki edukacyjne nie zawsze przekładają się na wyniki. Polska szkoła bywa krytykowana za brak nauki kompetencji przyszłości. Model pruski powstał w XIX wieku. Polska szkoła bywa z nim porównywana. Fiński system opiera się na ewolucji od lat 70.
Gotować trzeba albo do życia, albo do egzaminów. Wybieramy pierwszą.
Czego możemy nauczyć się od Finlandii?
Fiński model edukacji inspiruje świat. Inne kraje mogą uczyć się od Finlandii. Warto inwestować w nauczycieli. Kluczowa jest indywidualizacja nauczania. Ważny jest równy dostęp do edukacji. System powinien ufać nauczycielom i uczniom. Mniej kontroli oznacza więcej. Warto inspirować się zaufaniem, szacunkiem i równością. Autonomia i dobrostan dziecka są najważniejsze. Edukacja to proces dojrzewania. Wspierają go dorośli z szacunkiem.
Zmiana w edukacji jest potrzebna. Należy dostrzec potrzebę zmiany. Powinniśmy wprowadzić bardziej otwarte systemy. Fiński system powinien być punktem odniesienia.
W jakim wieku dzieci zaczynają szkołę w Finlandii?
Dzieci zaczynają edukację w wieku 6 lat od zerówki. Obowiązkowa nauka rozpoczyna się w wieku 7 lat.
Ile trwają lekcje i przerwy w fińskich szkołach?
Lekcje trwają 45 lub 90 minut. Obowiązkowe przerwy mają 15 minut.
Czy uczniowie w Finlandii otrzymują darmowe posiłki i przybory?
Tak, uczniowie dostają bezpłatne posiłki, podręczniki i przybory szkolne.
Czy w fińskich szkołach są egzaminy?
W szkołach fińskich brak jest konwencjonalnych egzaminów. Uczniowie nie przystępują do standardowych testów do końca szkoły średniej.
Zobacz także: