Profesor Zbigniew Religa to postać symboliczna dla polskiej medycyny. Był wybitnym kardiochirurgiem i wizjonerem. Przeprowadził pierwszy udany przeszczep serca w Polsce, otwierając nowy rozdział w ratowaniu życia pacjentów.
Kim był Zbigniew Religa?
Zbigniew Religa był polskim lekarzem i politykiem. Uznawano go za osobistość formatu światowego. Był profesorem i prekursorem działań transplantacyjnych. Specjalizował się w dziedzinie przeszczepów serca. Urodził się 16 grudnia 1938 roku w Miedniewicach. Zmarł 8 marca 2009 roku w Warszawie. Zbigniew Religa żył 70 lat. Był Strzelcem.
Kiedy urodził się Zbigniew Religa?
Zbigniew Religa urodził się 16 grudnia 1938 roku.
Wykształcenie i początki kariery
Ukończył studia medyczne na Uniwersytecie Warszawskim w 1954 roku. Religa miał dwuletni staż w USA. Szkolił się u kardiochirurga Adriana Kantrowitza. To wtedy zakochałem się w chirurgii. Wrócił do Polski z nową wiedzą i doświadczeniem. Pracował w klinice w Zabrzu. Później został dyrektorem Instytutu Kardiologii w Warszawie.
„To wtedy zakochałem się w chirurgii.” – Zbigniew Religa
Pionier polskiej transplantologii
Droga do przeszczepów serca w Polsce była długa. Pierwsza próba transplantacji serca w Polsce miała miejsce w 1969 roku. Dokonał jej prof. Jan Moll. Ta próba nie zakończyła się sukcesem. Profesor Religa podjął wyzwanie wiele lat później.
Przełomowy przeszczep w Zabrzu
Profesor Zbigniew Religa przeprowadził pierwszy przeszczep serca 5 listopada 1985 roku. Zabieg miał miejsce w Wojewódzkim Ośrodku Kardiologii w Zabrzu. W dniu 5 listopada 1985 roku wykonał pierwszy udany przeszczep serca. Operacja odbyła się w Klinice Kardiochirurgii. 1985 rok był przełomowy dla polskiej medycyny. Zespół medyczny wykorzystał pojęcie 'śmierć mózgu’ przy przeszczepie. To był krok milowy w polskiej medycynie.
„To było niczym lądowanie na Księżycu.” – Zbigniew Religa o swoim największym osiągnięciu
Pierwszy pacjent i jego los
Pacjentem był Józef Krawczyk. Serce dawcy wszczepiono 62-letniemu pacjentowi. Józef Krawczyk zmarł 8 dni po operacji. Mimo krótkiego czasu przeżycia, operacja była sukcesem technicznym. Pokazała, że transplantacja serca w Polsce jest możliwa. Przeszczep serca przeprowadzony przez Zbigniewa Religę stał się medycznym przełomem. Otworzył program transplantacji serc w Polsce.
Kto był pierwszym pacjentem po przeszczepie serca w Polsce?
Pierwszym pacjentem, któremu przeszczepiono serce w Polsce, był Józef Krawczyk.
Sukces na lata – przypadek Tadeusza Żytkiewicza
Pierwszy udany przeszczep serca w Polsce z długim czasem przeżycia miał miejsce później. Tadeusz Żytkiewicz przeszedł przeszczep serca w 1987 roku. Przeżył z przeszczepionym sercem 30 lat. Zmarł 18 września 2018 roku. Żytkiewicz zmarł 10 lat po śmierci profesora Religi. Jego przypadek udowodnił skuteczność metody transplantacji.
Zespół profesora Religi
Profesor Religa nie działał sam. Współpracował z wybitnymi lekarzami. Zespół tworzyli między innymi Marian Zembala i Andrzej Bochenek. Byli jego asystentami podczas operacji. Jerzy Wołczyk i Bogusław Ryfiński również byli częścią zespołu. Razem tworzyli podwaliny polskiej kardiochirurgii.
„Pamiętam, jak wszyscy byliśmy niesamowicie rozentuzjazmowani, wiedząc że ten przeszczep serca się zdarzy lada moment.” – Wspomnienie o przygotowaniach do przeszczepu
Osiągnięcia medyczne poza transplantacją
Zbigniew Religa to nie tylko przeszczepy serca. Był twórcą programu budowy Polskiego Sztucznego Serca. Zajmował się wdrażaniem najnowszych metod leczenia. Tworzył programy naukowo-badawcze w dziedzinie kardiochirurgii. W 1983 roku wykonał pierwszą w Polsce korekcję zwężeń tętnic wieńcowych. Przeprowadził pierwszy w Polsce udany przeszczep serca i równoczesny przeszczep serca i płuca. Wszczepił pierwszy w Polsce stymulator serca. Wprowadził nowoczesne technologie medyczne. Religa był pionierem w wielu nowych technikach operacyjnych. Naprawił tysiące polskich serc.
„To nie przeszczep był najważniejszy. Mąż mówił przed śmiercią, że największym jego osiągnięciem było to, ile osób wykształcił.” – Anna Religa
Działalność polityczna i życie poza medycyną
Zbigniew Religa był także aktywny w życiu publicznym. Był senatorem III i V kadencji. Pełnił funkcję Ministra Zdrowia. Był Ministrem Zdrowia w rządach Kazimierza Marcinkiewicza i Jarosława Kaczyńskiego. Okres ministerialny trwał od 31 października 2005 do 7 września 2007. Następnie od 10 września 2007 do 16 listopada 2007. Wprowadził tzw. podatek Religi. Był związany z partiami o prawicowej orientacji. Mimo związku z prawicowymi partiami, był ateistą.
Życie prywatne, rodzina i pasje
Zbigniew Religa był mężem Anny Wajszczuk-Religi. Anna była adiunktem w Zakładzie Fizjologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Mieli dwoje dzieci. Córka Małgorzata jest sinologiem. Syn Grzegorz jest kardiochirurgiem. Mieszkanie rodziny znajdowało się w Warszawie przy al. 3 Maja 2. Religa był nałogowym palaczem. Pił dużo alkoholu. Palił jak smok. Nie dbał o to co je ani jak się ubiera. W czasie urlopu lubił łowić ryby. Jego ulubionym miejscem były Wyspy Zielonego Przylądka. Miał psa o imieniu Bamba. Leczył i operował swojego psa. Trenował boks w młodości. Był także ojcem, zapalonym podróżnikiem i miłośnikiem dobrej muzyki. Na pogrzebie profesora w 2009 roku odegrano jego ulubioną piosenkę. Była to 'What a Wonderful World’ Louisa Armstronga.
„Mógł być pijany, mógł być wściekły, ale mimo wszystko musiał być silny i musiał decydować. Przy mnie mógł powiedzieć wszystko.” – Anna Religa
„Był taki okres w moim dzieciństwie, kiedy wierzyłem w Boga. Potem zacząłem się nad tym wszystkim zastanawiać i z tego zastanowienia wynikło, że nie wierzę w to wszystko.” – Zbigniew Religa
Dziedzictwo i pamięć o profesorze
8 marca 2024 roku minęło 15 lat od śmierci prof. Zbigniewa Religi. Lekarze i pacjenci wspominają go z ogromnym szacunkiem. Pacjenci mówili o Relidze jako o 'świętym człowieku’. Profesor Religa stworzył podwaliny polskiej kardiochirurgii. Jego idea rozwoju nowoczesnej medycyny jest wciąż żywa. Musimy rozwijać nowoczesną kardiochirurgię. Działalność Polsko-Amerykańskich Klinik Serca wspiera tę ideę.
„Prof. Religa to człowiek, który dokonał przełomu w polskiej kardiochirurgii.” – Wspomnienie o profesorze
Upamiętnienie w kulturze i odznaczenia
Życie profesora stało się inspiracją dla filmu. W 2014 roku miała miejsce premiera filmu 'Bogowie’. Rolę profesora Religi zagrał Tomasz Kot. Religa zagrał samego siebie w 87 odcinku serialu „Na dobre i na złe”. Otrzymał wiele prestiżowych odznaczeń. Został odznaczony Orderem Orła Białego. Otrzymał Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski. Posiadał Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Został także wyróżniony Orderem Uśmiechu. Jego osiągnięcia są doceniane do dziś.
- Order Orła Białego
- Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
- Order Uśmiechu
Jaki film opowiada o Zbigniewie Relidze?
O życiu i pracy Zbigniewa Religi opowiada film 'Bogowie’ z 2014 roku.
Zbigniew Religa zmarł na nowotwór 8 marca 2009 roku w Warszawie. Został pochowany 13 marca na Powązkach. Jego dziedzictwo jako lekarza i człowieka jest ogromne. Zmienił oblicze polskiej medycyny. Pokazał, że niemożliwe staje się możliwe.
„Każdy musi umrzeć. Dla mnie śmierć jest niczym, śmierć jest snem.” – Zbigniew Religa
Zobacz także: