Wojna koreańska to kluczowy konflikt zimnej wojny. Trwała od 1950 do 1953 roku. Wyjaśniamy, co doprowadziło do wojny i jakie były jej konsekwencje.
Co doprowadziło do wojny koreańskiej?
Terytorium Korei znajdowało się pod panowaniem Japonii. Okupacja japońska trwała od 1910 roku. Po zakończeniu II wojny światowej Korea miała odzyskać niepodległość. Alianci podzielili półwysep wzdłuż 38. równoleżnika. Na północ od tej linii dowództwo objęły wojska radzieckie. Na południe weszły wojska amerykańskie. Ten podział miał być tymczasowy. Stał się jednak trwały. Wojska radzieckie wycofały się z Korei pod koniec 1948 roku. Wojska amerykańskie również opuściły południe. Powstały dwa państwa. Na północy utworzono Koreańską Republikę Ludowo-Demokratyczną. Stało się to 9 września 1948 roku. Jej premierem został Kim Ir Sen. Na południu powstała Republika Korei. Jej prezydentem został Li Syng Man. Oba państwa rościły sobie prawo do całego półwyspu. Napięcia rosły na linii podziału. Sytuacja była bardzo niestabilna. Ludność Północnej Korei stanowiła poniżej jednej trzeciej całej ludności Korei.
Bezpośrednie przyczyny konfliktu
Armia Północnej Korei rozpoczęła walkę z Południową Koreą. Atak nastąpił 25 czerwca 1950 roku. Wojska Korei Północnej przekroczyły 38. równoleżnik. Atak był wspierany przez ZSRR. Armia Korei Południowej była znacznie słabsza. Seul, stolica Południowej Korei, został szybko zajęty. Prezydent Li Syng Man zaapelował o pomoc. Zwrócił się do Organizacji Narodów Zjednoczonych. Rada Bezpieczeństwa ONZ zebrała się natychmiast. Przegłosowała wniosek o udzielenie pomocy wojskowej. Stany Zjednoczone miały wziąć na siebie główny ciężar. Tak zdecydował prezydent Harry Truman. Konflikt koreański miał być „próbą sił”. Tak uważał Józef Stalin. Spodziewał się konfrontacji z Zachodem.
„Jeśli nie pomożemy Korei, Rosjanie pójdą dalej, zajmując po kawałku Azję. A jeśli zawiedziemy Azję, załamie się Bliski Wschód. Co wtedy stanie się z Europą?” – Harry Truman
USA kierowały się „teorią domina”. Uważano, że upadek jednego kraju na komunizm spowoduje upadek kolejnych. Wojna koreańska była pierwszym dużym konfliktem zimnej wojny. ZSRR wspierał Koreę Północną. Chciał rozprzestrzenienia komunizmu. Unikał jednak bezpośredniej konfrontacji z USA. Chiny również włączyły się do wojny. Chińscy „ochotnicy” wsparli Koreę Północną. Chiny chciały stworzyć strefę buforową. Chroniła ich granicę przed siłami ONZ. Traktat chińsko-radziecki z 1950 roku umacniał ten sojusz.
Przebieg działań wojennych
Wojna koreańska trwała od 25 czerwca 1950 roku. Zakończyła się 27 lipca 1953 roku. Początkowo wojska Północy szybko nacierały. Zajęły większość terytorium Południa. Siły ONZ przybyły z pomocą. Główny trzon stanowiły wojska USA. Zjednoczona armia ONZ dokonała udanego desantu. Operacja miała miejsce pod Inczon. Był to kluczowy punkt zwrotny. Siły ONZ odbiły Seul. Następnie ruszyły na północ. Przekroczyły 38. równoleżnik. Celem było zjednoczenie Korei. Siły ONZ dotarły blisko granicy z Chinami. Wtedy nastąpiło chińskie kontruderzenie. Chińscy „ochotnicy” w liczbie około miliona przekroczyli granicę. Stało się to 25 listopada 1950 roku. Siły ONZ zostały zepchnięte na południe. Linia frontu ustabilizowała się wzdłuż 38. równoleżnika. Wojna przeszła w fazę impasu. Obie strony toczyły walki pozycyjne. Straty były wysokie po obu stronach. Generał Douglas MacArthur dowodził siłami ONZ. Sugerował użycie broni atomowej. Chciał zbombardować pogranicze chińskie. Prezydent Truman zrezygnował z tych planów. Zwolnił MacArthura 11 kwietnia 1951 roku. Jego następcą został generał Matthew Ridgway.
Negocjacje i zakończenie wojny
Rozmowy w sprawie rozejmu rozpoczęły się w 1951 roku. Odbywały się w Kaesong, a potem w Panmundżom. Negocjacje były długie i trudne. Głównym problemem była wymiana jeńców. Porozumienie osiągnięto w 1953 roku. Zawieszenie broni podpisano 27 lipca 1953 roku. Ceremonia odbyła się w Panmundżom. Rozejm jest dokumentem czysto wojskowym. Żadna ze stron faktycznie nie wygrała wojny. Obie Kore powróciły zasadniczo do swoich przedwojennych granic. Podział na dwa państwa koreańskie został utrzymany. Wojska chińskie pozostały w komunistycznej części Korei do końca 1958 roku. Śmierć Józefa Stalina w marcu 1953 roku przyspieszyła pertraktacje pokojowe.
Skutki i konsekwencje wojny koreańskiej
Wojna koreańska miała tragiczne skutki. Pochłonęła ogromną liczbę ofiar. Ludność cywilna ucierpiała najbardziej. Szacuje się, że zginęło do 5 milionów ludzi. Ponad połowa ofiar to Koreańczycy. Straty wojskowe również były wysokie. Według statystyk, wojska Korei Południowej i ONZ straciły 178 236 zabitych. Zaginęło 32 844 żołnierzy. Ranionych zostało 566 314. Siły Korei Północnej, ZSRR i Chin miały od 367 000 do 750 000 zabitych. Zaginionych lub wziętych do niewoli było 152 000. Liczba rannych wyniosła od 686 500 do 789 000. Cywile z Korei Południowej stracili 373 599 zabitych. Rannych było 229 625. Zaginęło 387 744. Północnokoreańscy cywile ponieśli 1 550 000 ofiar. Całkowita liczba ofiar śmiertelnych i rannych wśród cywilów wyniosła 2 500 000. Według innych danych, Korea Południowa straciła ok. 400 tys. zabitych żołnierzy. Korea Północna miała ok. 500-600 tys. zabitych. Wojska ONZ poniosły ok. 35 tys. strat śmiertelnych. ChRL straciła ok. 400 tys. żołnierzy. Według danych z innego źródła, wojska USA straciły ponad 36 000 zabitych podczas wojny. Całkowite straty USA wyniosły 54 000 zabitych.
Wojna doprowadziła do ogromnego wzrostu napięć. Związane były z zimną wojną. Nastąpiło nasilenie wyścigu zbrojeń. Powszechny strach przed wojną światową wzrósł. Obawiano się użycia broni atomowej. Budżet obronny USA znacznie wzrósł. W 1950 roku wynosił 13 mld USD. W 1951 roku osiągnął 48 mld USD. W 1952 roku było to 60 mld USD. W 1953 roku wydatki spadły do 47 mld USD. Wojna koreańska umocniła podział świata. Powstały dwa niezależne państwa koreańskie. Granica pozostała wzdłuż 38. równoleżnika. Pomimo ogromnych ofiar, granice pozostały takie same jak przed wojną.
Dziedzictwo i współczesność
Wojna koreańska oficjalnie nie zakończyła się pokojem. Podpisano jedynie zawieszenie broni. Granicę między państwami stanowi strefa zdemilitaryzowana (DMZ). Jest to jedna z najlepiej strzeżonych granic na świecie. Napięcia między Koreami nadal istnieją. W 2018 roku doszło do historycznego spotkania przywódców obu Korei. Dziedzictwo wojny koreańskiej wpływa na społeczeństwo koreańskie. Wpływa także na politykę międzynarodową. Wojna jest często zapominana. Mimo to była kluczowym wydarzeniem XX wieku.
Kiedy rozpoczęła się wojna koreańska?
Wojna koreańska rozpoczęła się 25 czerwca 1950 roku.
Kiedy zakończyła się wojna koreańska?
Wojna koreańska zakończyła się 27 lipca 1953 roku podpisaniem zawieszenia broni.
Kto walczył w wojnie koreańskiej?
W wojnie koreańskiej walczyły Korea Północna (wspierana przez ZSRR i Chiny) oraz Korea Południowa (wspierana przez siły ONZ, głównie USA).
Ile ofiar pochłonęła wojna koreańska?
Wojna koreańska spowodowała śmierć około 2,5 do 5 milionów ludzi, w tym wielu cywilów.
Czy wojna koreańska zakończyła się podpisaniem pokoju?
Nie, wojna koreańska zakończyła się jedynie podpisaniem zawieszenia broni. Formalny traktat pokojowy nigdy nie został zawarty.
Uczestnicy i siły zaangażowane
W wojnie koreańskiej wzięło udział wiele krajów. Po stronie Korei Południowej walczyły wojska ONZ. Główny kontyngent stanowiły Stany Zjednoczone. USA wysłały 327 000 żołnierzy. Wielka Brytania miała 14 000 żołnierzy. Kanada wysłała 8 000 żołnierzy. Turcja uczestniczyła z 5 500 żołnierzami. Australia wniosła 2 300 żołnierzy. Etiopia miała 1 600 żołnierzy. Filipiny wysłały 1 500 żołnierzy. Nowa Zelandia uczestniczyła z 1 400 żołnierzami. Tajlandia miała 1 300 żołnierzy. Grecja wniosła 1 250 żołnierzy. Francja uczestniczyła z 1 200 żołnierzami. Kolumbia wysłała 1 000 żołnierzy. Belgia miała 900 żołnierzy. Afryka Południowa wniosła 825 żołnierzy. Holandia uczestniczyła z 800 żołnierzami. Kraje neutralne również wniosły wkład. Szwecja wysłała 170 osób personelu medycznego. Norwegia miała 100 osób personelu medycznego. Dania wniosła 100 osób personelu medycznego. Włochy uczestniczyły z 70 osobami. Indie wysłały 70 osób. Luksemburg miał 45 żołnierzy. Łącznie 21 krajów wsparło Koreę Południową. Maksymalne rozmieszczenie oddziałów Korei Południowej i ONZ wyniosło 972 214 żołnierzy.
Po stronie Korei Północnej walczyły wojska chińskie i radzieckie. Chiny wysłały Ludową Armię Ochotniczą.
„Uwaga – większość żołnierzy Ludowego Ochotniczego Armii Krajowej nie była tak naprawdę ochotnikami.”
Maksymalne rozmieszczenie oddziałów Korei Północnej, Chin i ZSRR wyniosło 1 642 000 żołnierzy.
Używane technologie
Wojna koreańska była poligonem dla nowych technologii. Po raz pierwszy na dużą skalę użyto helikopterów. Służyły do ewakuacji rannych. W walce powietrznej pojawiły się odrzutowce. Myśliwce MiG walczyły z amerykańskimi maszynami. Używano także napalmu. Była to broń zapalająca. W działaniach lądowych stosowano czołgi. Przykładem był amerykański czołg M4 Sherman. Żołnierze używali karabinów. Popularny był amerykański karabin M1 Garand. Stosowano także karabiny maszynowe. Przykładem był Browning M1918. Bombardowano komunistyczne bazy zaopatrzeniowe. Choć sugerowano użycie broni jądrowej, ostatecznie jej nie zastosowano.
Wpływ wojny na zimną wojnę
Wojna koreańska miała ogromny wpływ na zimną wojnę. Był to pierwszy „gorący” konflikt między blokami. Zwiększyła się konfrontacja między USA a ZSRR. Wojna przyspieszyła militaryzację. W USA opracowano tajny dokument NSC-68. Znacznie zwiększył wydatki na obronę. Wojna pokazała gotowość USA do walki. Byli gotowi bronić krajów przed komunizmem. Potwierdziła się Doktryna Trumana. Zakładała pomoc krajom zagrożonym komunizmem. Izolacja ZSRR po wojnie koreańskiej wzrosła. Świat podzielił się na dwa obozy. Zimna wojna wkroczyła w nową, bardziej niebezpieczną fazę.
Co to była Teoria Domina?
Teoria Domina zakładała, że upadek jednego kraju na komunizm spowoduje upadek kolejnych w danym regionie. USA obawiały się tego scenariusza w Azji.
Czym jest Strefa Zdemilitaryzowana (DMZ)?
DMZ to strefa buforowa oddzielająca Koreę Północną od Korei Południowej. Powstała po wojnie koreańskiej na mocy porozumienia o zawieszeniu broni.
Wojna koreańska jest jednym z kluczowych konfliktów XX wieku. Mimo upływu lat, jej dziedzictwo jest wciąż żywe. Podział Korei nadal istnieje. Wpływa na życie milionów ludzi. Konflikt przypomina o napięciach zimnej wojny. Pokazuje, jak lokalny spór może eskalować. Stał się symbolem podziału świata. Podziału na bloki ideologiczne. Losy Półwyspu Koreańskiego wciąż pozostają niepewne.
Zobacz także: