Mirosław Hermaszewski zapisał się w historii jako pierwszy i jak dotąd jedyny Polak, który odbył lot w kosmos. Jego misja na pokładzie statku Sojuz 30 w 1978 roku była przełomowym wydarzeniem. Poznaj jego barwne życie, pełne wyzwań i niezwykłych osiągnięć.
Życiorys i wczesne lata Mirosława Hermaszewskiego
Mirosław Hermaszewski urodził się 15 września 1941 roku. Przyszedł na świat w Lipnikach na Wołyniu. Ten teren był wówczas okupowany przez Niemców. Jego dzieciństwo naznaczyła wojenna tragedia.
Dzieciństwo na Wołyniu i tragedia rodzinna
Rodzina Mirosława Hermaszewskiego doświadczyła rzezi wołyńskiej w 1943 roku. Stracił 19 członków swojej rodziny. Przeżył atak band UPA. Został ocalony przez rodziców w dramatycznych okolicznościach. Sam Hermaszewski wspominał te wydarzenia z bólem.
Mój dziadek zginął od uderzenia siedem razy w głowę bagnetem.
Po II wojnie światowej trafił na Dolny Śląsk. Jego rodzina osiedliła się w Wołowie. Tam dorastał i kształtował swoje pasje.
Miłość do latania i kariera wojskowa
Mirosław Hermaszewski wcześnie odkrył miłość do latania. Uczęszczał do Aeroklubu. Od 1961 roku kształcił się w Wyższej Szkole Oficerskiej Sił Powietrznych. Ukończył renomowaną Szkołę Orląt w Dęblinie w 1964 roku. Związał się z lotnictwem wojskowym. Był dowódcą 11. Pułku Lotnictwa Myśliwskiego OPK. Szybko piął się po szczeblach kariery. Marzył o lataniu jeszcze szybciej i wyżej.
Latać jeszcze szybciej i wyżej niż dotychczas — to było coś.
Historyczny lot w kosmos
Lot Mirosława Hermaszewskiego w kosmos był częścią międzynarodowego programu. Nosił nazwę Interkosmos. Związek Radziecki zapraszał przedstawicieli krajów socjalistycznych. Mieli wziąć udział we wspólnych misjach kosmicznych.
Przygotowania i program Interkosmos
W 1976 roku Hermaszewski rozpoczął szkolenie w ZSRR. Odbywało się w Gwiezdnym Miasteczku pod Moskwą. Przygotowywał się do misji kosmicznej. Drugim pilotem i zmiennikiem był Zbigniew Jankowski. Treningi były bardzo wymagające. Kandydaci musieli przejść liczne testy.
Misja Sojuz 30 – przebieg i fakty
Mirosław Hermaszewski wystartował w kosmos 27 czerwca 1978 roku. Poleciał na pokładzie statku Sojuz 30. Start odbył się z kosmodromu Bajkonur w Kazachstanie. Jego partnerem na orbicie był radziecki kosmonauta Piotr Klimuk. Misja trwała osiem dni. Statek Sojuz 30 połączył się ze stacją orbitalną Salut 6. Tam kosmonauci prowadzili badania. Przeprowadzili 126 okrążeń Ziemi. Lot odbywał się na wysokości 363 km. Prędkość wynosiła 28 tys. km/h.
Kiedy Mirosław Hermaszewski poleciał w kosmos?
Mirosław Hermaszewski poleciał w kosmos 27 czerwca 1978 roku.
Ile czasu spędził w kosmosie Mirosław Hermaszewski?
Mirosław Hermaszewski spędził w kosmosie 190 godzin, 3 minuty i 4 sekundy.
Podczas misji pobito rekord Polski. Dotyczył przebytego dystansu. Kosmonauci pokonali ponad 5 milionów kilometrów. Dokładnie 5 273 257 km.
| Parametr misji | Wartość |
|---|---|
| Data startu | 27 czerwca 1978 |
| Data lądowania | 5 lipca 1978 |
| Czas trwania lotu | 190 godzin, 3 minuty, 4 sekundy (8 dni) |
| Liczba okrążeń Ziemi | 126 |
| Wysokość orbity | 363 km |
| Prędkość orbitalna | 28 tys. km/h |
| Przebyty dystans | 5 273 257 km |
Wrażenia z kosmosu i powrót na Ziemię
Hermaszewski był zachwycony widokiem Ziemi z kosmosu. Swoje przeżycia opisywał z wielką pasją. Mówił o zmianie myślenia. Estetyka widoków przeradzała się w głębokie przeżycia wewnętrzne.
Kiedy się widzi pierwsze wschody i zachody Słońca, to myślenie się zmienia, estetyka zmienia się w przeżycia wewnętrzne.
Jak tu pięknie, jak tu ładnie.
Powrót na Ziemię nastąpił 5 lipca 1978 roku. Kapsuła Sojuza 30 wylądowała w Kazachstanie. Miejsce lądowania było 300 kilometrów od Astany. Po powrocie Hermaszewski czuł się dobrze. Miał tylko nieco miękkie nogi i kręciło mu się w głowie. Został uroczyście powitany. Przywódca ZSRR Leonid Breżniew wręczył mu wysokie odznaczenia.
Drodzy towarzysze, wszyscy doświadczamy radosnych uczuć, witając dopiero co przybyłych z kosmosu Piotra Klimuka i Mirosława Hermaszewskiego.
Życie po locie
Lot w kosmos przyniósł Mirosławowi Hermaszewskiemu ogromną popularność. Władze PRL wykorzystywały jego rozpoznawalność. Służyła celom propagandowym. On sam kontynuował karierę wojskową. Angażował się także w życie publiczne.
Kariera i działalność publiczna
Po powrocie z kosmosu Hermaszewski pełnił różne funkcje. Ukończył studia w 1968 roku. Przeszedł na stan spoczynku w 1995 roku. Otrzymał wiele polskich i zagranicznych odznaczeń. W 1986 roku został Kawalerem Orderu Uśmiechu. Angażował się w działalność Polskiego Towarzystwa Astronautycznego. Był też wiceprzewodniczącym Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej.
Jakie odznaczenia otrzymał Mirosław Hermaszewski?
Mirosław Hermaszewski otrzymał wiele odznaczeń, w tym Złotą Gwiazdę Bohatera Związku Radzieckiego, Order Lenina, Order Krzyża Grunwaldu I Klasy, Order Uśmiechu oraz Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.
Oto niektóre z jego nagród:
- Order Krzyża Grunwaldu I klasy (1978)
- Złota Gwiazda Bohatera Związku Radzieckiego (ZSRR, 1978)
- Order Lenina (ZSRR, 1978)
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2003)
- Medal „Za zasługi w podboju kosmosu” (Rosja, 2011)
- Złoty Krzyż Zasługi
- Medal 40-lecia Polski Ludowej
- Złoty Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
- Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
- Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
- Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
- Srebrny Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
- Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
Kontrowersje i Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego
Mirosław Hermaszewski był formalnym członkiem Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON). Został włączony do gremium w latach 1981-1983. Sam twierdził później, że włączono go bez jego wiedzy. WRON została powołana w czasie stanu wojennego w 1981 roku. Członkostwo w WRON budziło kontrowersje przez lata. W 2018 roku rząd przygotował ustawę. Miała zdegradować osoby sprzeniewierzone polskiej racji stanu. Dotyczyło to między innymi członków WRON. Sprawa Hermaszewskiego była dyskusyjna. Wielu uważało go za polskiego patriotę.
Życie prywatne i rodzina
Mirosław Hermaszewski był żonaty. Miał dwójkę dzieci: córkę Emilię i syna Mirosława juniora. Był teściem polityka Ryszarda Czarneckiego. Jego zięciem jest również Sławosz Uznański-Wiśniewski. Uznański przygotowuje się do własnego lotu w kosmos. Rodzina wspominała Hermaszewskiego jako przyzwoitego człowieka. Był świetnym ojcem i bardzo dobrym dziadkiem.
Stawianie gen. Hermaszewskiego na jednej płaszczyźnie z ludźmi odpowiedzialnymi za stan wojenny, panem Jaruzelskim i panem Kiszczakiem, uważam za rzecz bardzo dyskusyjną. Mogę powiedzieć, że jest człowiekiem przyzwoitym, świetnym ojcem, bardzo dobrym dziadkiem, co dla mnie jest dość istotne. Uważam, że jest polskim patriotą.
Pamięć o Mirosławie Hermaszewskim
Mirosław Hermaszewski zmarł 12 grudnia 2022 roku. Miał 81 lat. Zmarł w Warszawie. Przyczyną były komplikacje po operacji. Jego śmierć była dużym wydarzeniem w Polsce. Został upamiętniony na różne sposoby. W 1978 roku wybito monetę 20 zł. Nosiła nazwę „Pierwszy Polak w Kosmosie, Interkosmos 78”.
Dziedzictwo i znaczenie dla Polski
Mirosław Hermaszewski pozostaje symbolem polskiego lotnictwa i ambicji kosmicznych. Był inspiracją dla wielu. Jego lot pokazał, że Polacy mogą sięgać gwiazd. Przeżył 81 lat. Był świadkiem wielu przemian w Polsce. Jego postać budzi szacunek. Mimo kontrowersji związanych z WRON. Pamięć o nim jest wciąż żywa.
Sławosz Uznański – kolejny Polak w kosmosie
Po ponad 40 latach Polska doczeka się kolejnego kosmonauty. Będzie nim Sławosz Uznański-Wiśniewski. Ma wystartować 25 czerwca 2025 roku. Jego misja odbędzie się na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Sławosz Uznański uczci pamięć Mirosława Hermaszewskiego. Zabierze na ISS polskie pamiątki. Znajdą się wśród nich naszywka z polską flagą. Poleci także kultowy plakat z wizerunkiem Hermaszewskiego. Uznański wystartuje na rakiecie Falcon 9. Z przylądka Canaveral na Florydzie.
Ciekawostki o Mirosławie Hermaszewskim
Życie Mirosława Hermaszewskiego kryje wiele interesujących faktów. Oto kilka z nich:
- W młodości krótko uczęszczał do Wyższego Seminarium Duchownego w Katowicach.
- Był świadkiem katastrofy samolotu Ił-62M SP-LBG w 1987 roku. W dniu wypadku leciał służbowo z Dęblina do Piły. Widział eksplozję samolotu. W katastrofie zginęły 183 osoby.
- Przemyt w kosmos? Podobno Hermaszewski przemycił miniaturowe wydanie „Manifestu komunistycznego”. Miał też zabrać 4 malutkie buteleczki po paście. W nich był alkohol.
- Powrót z kosmosu był komentowany przez satyryka Macieja Zembatego. Napisał piosenkę o Hermaszewskim. Ironizował na temat jego sławy.
- Po powrocie z kosmosu Hermaszewski i Aleksandr Iwanczenkow zostali uroczyście powitani.
Czas spędzony w kosmosie i liczba okrążeń Ziemi podczas misji Sojuz 30
Wiek Mirosława Hermaszewskiego w dniu lotu kosmicznego i w dniu śmierci
Zobacz także: