Zbigniew Herbert to jeden z najważniejszych polskich poetów XX wieku. W 2024 roku obchodzimy setną rocznicę jego urodzin. Przybliżamy życie i twórczość tego wybitnego artysty, odkrywając także mniej znane fakty.
Kim był Zbigniew Herbert? Biografia i kluczowe fakty
Zbigniew Bolesław Ryszard Herbert urodził się we Lwowie. Data jego urodzenia to 29 października 1924 roku. Był wszechstronnym twórcą. Zajmował się poezją, eseistyką i dramaturgią. Pracował także jako ekonomista, prawnik i filozof. Uważano go za jednego z najwybitniejszych poetów debiutujących po wojnie. Zmarł w Warszawie 28 lipca 1998 roku. Przeżył 73 lata.
Lwów pozostał jego najdroższym miastem. Od 1951 roku mieszkał w Warszawie. Mieszkał tam w skromnym mieszkaniu o powierzchni 28 m2. Młody Herbert musiał przerwać studia polonistyczne. Powodem było przeniesienie z Lwowa. Podczas okupacji działał w Armii Krajowej. Zajmował się badaniem wszy. Szukał szczepionki na tyfus. Poetycko debiutował dość późno. Jego pierwszy tomik ukazał się w 1956 roku. Miał wtedy 32 lata. Był członkiem-kandydatem Związku Literatów Polskich. W czasie stanu wojennego publikował w drugim obiegu. Otrzymał prestiżową Literacką Nagrodę Jerozolimy. Nigdy nie przyznano mu Literackiej Nagrody Nobla. Ostatni tom poetycki wydał tuż przed śmiercią. Pogrzeb Herberta odbył się trzy dni po jego zgonie.
Twórczość Zbigniewa Herberta: Od Pana Cogito do Epilogu burzy
Zbigniew Herbert jest twórcą znanego cyklu poetyckiego „Pan Cogito”. Postać ta stała się symbolem współczesnego człowieka. Herbert wydał wiele ważnych tomików wierszy. Jego debiutancki zbiór to „Struna światła” z 1956 roku. Rok później ukazał się „Hermes, pies i gwiazda”. W 1961 roku wydano „Studium przedmiotu”. Kolejne ważne dzieło to „Napis” z 1969 roku. W 1974 roku pojawił się tom „Pan Cogito”. „Raport z oblężonego Miasta” ukazał się w 1983 roku. Ten tomik zyskał szerokie uznanie. Inne późniejsze zbiory to „Elegia na odejście” (1990) i „Rovigo” (1992). Ostatni tom, „Epilog burzy”, wydano w 1998 roku. Ukazał się trzy miesiące przed jego śmiercią.
Herbert pisał także eseje. Znany jest z tomu „Barbarzyńca w ogrodzie”. Jego twórczość była głęboko moralna. Podkreślał znaczenie prawdy i wartości słowa. Mówił o tym w swoich esejach i wierszach.
„Nazwanie rzeczy i spraw ludzkich prowadzi do ich zrozumienia i osądu. Zwłaszcza po chaosie pojęć – poezja musi podjąć po ostatniej wojnie, po potopie kłamstw, trud odbudowy moralnej świata, przez odbudowę wartości słowa. Musimy na nowo oddzielić zło od dobra, światło od ciemności. (…) Słowo (…) musi powrócić do macierzystego portu – do znaczenia.” – Zbigniew Herbert
Dzieła Herberta przetłumaczono na kilkadziesiąt języków. Jego twórczość docenia się na całym świecie.
Zbigniew Herbert prywatnie: Choroba, miłości i podróże
Życie prywatne Zbigniewa Herberta było złożone. Zmagał się z ciężką chorobą. Była to choroba afektywna dwubiegunowa. Musiał wydzierać życie i pracę chorobie. Potrzebował odzyskiwać jasność umysłu. Działo się to w momentach, gdy choroba odchodziła. Stosowano u niego terapię litem. Katarzyna Herbert, wdowa po poecie, mówiła: „Zbyszek to Zbyszek”. To podkreślało jego niepowtarzalny charakter. Andrzej Franaszek, jego biograf, mówił: „Kto wie, może wycyzelowany, stonowany język poezji autora 'Pana Cogito’ wynikał z potrzeby wyciszenia?”.
Herbert miał wiele kochanek. Nigdy się z nimi nie krył. Miał dar uwodzenia. Mówił o tym Andrzej Franaszek. Jego relacja z Haliną Misiołkową była burzliwa. Była ona emocjonalnie skomplikowana. W 1968 roku poślubił Katarzynę Dzieduszycką.
Poeta dużo podróżował. Po odwilży w 1956 roku wyjechał za granicę. W 1959 roku odwiedził Włochy i Francję. Jego ostatnia zagraniczna wyprawa odbyła się do Holandii. Pojechał tam na wystawę tulipanów. Podróże inspirowały jego twórczość. Przyjaźnił się z Czesławem Miłoszem. Ich relacja była ważna dla obu poetów.
Dziedzictwo i pamięć o Poecie
Setna rocznica urodzin Zbigniewa Herberta to czas refleksji. Jest to okazja do sięgnięcia głębiej. Można poznać różne twarze poety. Jego dziedzictwo pozostaje żywe. Jego bezkompromisowa postawa imponuje. Trzymał się obranego kierunku: prawdy. Mówił o tym w swoich wierszach i wypowiedziach. Cytował: „naród, który traci pamięć, traci sumienie”.
Pamięć o Herbercie jest pielęgnowana. Powstały liczne publikacje o jego życiu. Ważna jest biografia autorstwa Andrzeja Franaszka. Książka Joanny Siedleckiej „Pan od poezji. O Zbigniewie Herbercie” opisuje jego życie. Bazuje na relacjach świadków i archiwach. W Los Angeles na trumnie Herberta czerwone róże złożyli Czesław Miłosz i Wisława Szymborska.
Istnieją różne interpretacje postaci Herberta. Czasem pojawia się pytanie: Poeta zawłaszczony? Warto poznać pełny obraz jego życia i twórczości. W Lwowie, Sopocie, Warszawie i Paryżu pozostawił ślady swojej obecności.
Najczęściej zadawane pytania o Zbigniewie Herbercie
Kiedy urodził się Zbigniew Herbert?
Zbigniew Herbert urodził się 29 października 1924 roku.
Kiedy zmarł Zbigniew Herbert?
Zbigniew Herbert zmarł 28 lipca 1998 roku w Warszawie.
Czym jest cykl poetycki „Pan Cogito”?
„Pan Cogito” to cykl wierszy stworzony przez Zbigniewa Herberta. Głównym bohaterem jest postać symbolizująca współczesnego człowieka zmagającego się z dylematami moralnymi i egzystencjalnymi.
Czy Zbigniew Herbert otrzymał Literacką Nagrodę Nobla?
Nie, Zbigniew Herbert nigdy nie otrzymał Literackiej Nagrody Nobla, mimo że był wielokrotnie wymieniany jako kandydat.
Z czego jeszcze był znany Zbigniew Herbert poza poezją?
Zbigniew Herbert był również cenionym eseistą, dramaturgiem, a także studiował ekonomię, prawo i filozofię.
Na jaką chorobę cierpiał Zbigniew Herbert?
Zbigniew Herbert zmagał się z chorobą afektywną dwubiegunową.
Kto był żoną Zbigniewa Herberta?
Żoną Zbigniewa Herberta była Katarzyna Dzieduszycka, którą poślubił w 1968 roku.
Zobacz także:
- Zbigniew Religa – pionier polskiej kardiochirurgii i pierwszy przeszczep serca
- Wolfgang Amadeusz Mozart – Życie, Twórczość, Ciekawostki
- Rezerwat Niebieskie Źródła: Wyjątkowe miejsce w Polsce
- Zbigniew Wodecki – niezapomniany artysta polskiej sceny muzycznej
- Niedźwiedź brunatny – poznaj największego drapieżnika Europy