Układ limfatyczny to ważny element Twojego ciała. Odpowiada za odporność i oczyszczanie organizmu. Poznaj jego kluczowe role i najczęstsze schorzenia.
Czym jest układ limfatyczny?
Układ limfatyczny chroni Twój organizm przed zakażeniami. Nazywamy go też układem chłonnym. Jest to skomplikowany system naczyń i narządów. Układ limfatyczny jest częścią układu odpornościowego. Działa razem z układem krążenia.
Za co odpowiada układ limfatyczny?
Układ limfatyczny odpowiada za odporność. Pomaga oczyszczać organizm z toksyn. Utrzymuje równowagę płynów ustrojowych.
Budowa układu limfatycznego
Układ limfatyczny to sieć naczyń i narządów. W jego skład wchodzą naczynia limfatyczne. Należą do niego również przewody i tkanki limfatyczne. Ważnymi elementami są węzły chłonne, grasica i migdałki. Dochodzą do niego śledziona i szpik kostny. Wątroba płodu także jest z nim powiązana. Inne elementy to kępki Peyera i wyrostek robaczkowy. Układ jest otwartym systemem.
Naczynia limfatyczne
Naczynia limfatyczne transportują limfę. Limfa przepływa w nich jednokierunkowo. Układ limfatyczny nie ma własnej pompy. Limfa płynie dzięki ruchom mięśni. Naczynia włosowate zbierają chłonkę. Odprowadzają ją naczynia zbiorcze. Te łączą się w większe pnie chłonne.
Węzły chłonne
Węzły chłonne to niewielkie struktury. Mają kształt ziaren fasoli. Ich wielkość waha się od 1 do 25 milimetrów. U dorosłych zwykle nie przekraczają 1 cm średnicy. U dzieci mogą mieć do 2 cm. Węzły chłonne leżą na przebiegu naczyń limfatycznych. W ciele jest około 600 węzłów chłonnych. Występują w grupach po 2-15 węzłów. Są otoczone włóknistą torebką. Znajdują się w tkance łącznej. Niektóre węzły możesz wyczuć. Inne są bardziej ukryte.
Gdzie znajdują się główne skupiska węzłów chłonnych?
Główne skupiska leżą pod pachami i w pachwinach. Znajdziesz je też na szyi. Są przy zatokach i za uszami. Leżą również w pobliżu żuchwy. Inne miejsca to doły nadobojczykowe i okolice pod kolanami.
Limfa (chłonka)
Limfa to płyn ustrojowy. Pochodzi z osocza krwi. Jest przezroczysta. Chłonka przypomina osocze. Ma mniej białka i węglowodanów. Zawiera limfocyty, białe krwinki. Limfocyty są kluczowe dla odporności. Skład limfy różni się w zależności od miejsca. Codziennie z układu krążenia wycieka około 2 litrów płynu do tkanek. Układ limfatyczny zbiera ten płyn. Przetacza około 2-3 litrów limfy na dobę.
Funkcje układu limfatycznego
Układ limfatyczny pełni wiele ról. Chroni organizm przed zakażeniami. Utrzymuje równowagę płynów. Odpowiada za wchłanianie tłuszczów. Kluczową funkcją jest udział w odpowiedzi immunologicznej. Węzły chłonne filtrują limfę. Oczyszczają ją z bakterii i wirusów. Zatrzymują grzyby i komórki nowotworowe. Produkują limfocyty, komórki odpornościowe. Wychwytują drobnoustroje i substancje toksyczne. Działają jak naturalny filtr.
Najczęstsze choroby układu limfatycznego
Układ chłonny jest niezbędny dla zdrowia. Może być jednak podatny na schorzenia. Choroby układu limfatycznego są różnorodne. Mogą wpływać na naczynia lub narządy limfatyczne. Wczesne rozpoznanie jest ważne. Pozwala szybko wdrożyć leczenie.
Powiększone węzły chłonne (limfadenopatia)
Powiększone węzły chłonne to częsty objaw. Mogą sygnalizować stan chorobowy. To często pierwszy objaw infekcji. Powiększenie węzłów może być spowodowane infekcją wirusową. Dotyczy to około 90% przypadków. Węzły mogą osiągnąć wielkość oliwki lub orzecha włoskiego. Mogą świadczyć o nowotworach. Powiększone węzły mogą zwiastować groźną chorobę. Powiększenie połączone z osłabieniem i chudnięciem może być objawem nowotworu.
- W przypadku powiększenia węzłów chłonnych, jeśli nie znikają w ciągu kilku dni, konieczna jest wizyta u lekarza.
- Konsultacji wymaga każde powiększenie węzłów powyżej 1 cm.
- Zwróć uwagę, gdy są twarde, bezbolesne i nie dają się swobodnie przesuwać.
Jakie infekcje mogą powodować powiększenie węzłów chłonnych?
Przyczynami mogą być infekcje wirusowe. Należą do nich ospa wietrzna, odra, różyczka. Wirusowe zapalenie wątroby także. Mononukleoza zakaźna i cytomegalia również. Powiększenie powodują infekcje bakteryjne. Angina, gruźlica, zapalenie migdałków. Szkarlatyna i salmonella też. Choroba kociego pazura i zakażenie gronkowcem. Próchnica zębów może być przyczyną. Choroby autoimmunologiczne i nowotworowe także powodują powiększenie.
Chłoniaki (nowotwory układu limfatycznego)
Chłoniaki to nowotwory układu limfatycznego. Powoduje je nieprawidłowy rozrost komórek. Dzieli się je na ziarnicę złośliwą. Nazywana jest chorobą Hodgkina. Drugi typ to chłoniaki nieziarnicze. Ziarnica jest wykrywana u 800-1000 osób rocznie. Chłoniaki nieziarniczne zajmują 6. miejsce wśród nowotworów. Obrzęk limfatyczny może być objawem zajęcia węzłów przez nowotwór.
- Pierwszym sygnałem alarmującym bywa niemijające przeziębienie.
- Osłabienie i powiększone węzły chłonne są ważne.
- Warto wykonać badania w przypadku podejrzenia chłoniaka.
Obrzęk limfatyczny
Obrzęk limfatyczny to obrzęk tkanek. Jest spowodowany zastojem chłonki. Obrzęk zajmuje najczęściej skórę. Dotyczy też tkanki podskórnej. Może objawiać się obrzmieniem nóg i rąk. Czasem występują bolesne kurcze mięśni. Obrzęk dzieli się na pierwotny i wtórny. Może nasilić się w ciąży.
- Pacjenci z obrzękiem limfatycznym stopnia 1 powinni niezwłocznie rozpocząć terapię.
- Zalecana jest pomoc profesjonalisty przy stopniu 2.
- Pacjenci ze stopniem 3 bezwzględnie powinni skorzystać z leczenia.
- Unikaj czynników ryzyka wtórnego obrzęku.
- Warto wprowadzić kompresjoterapię pneumatyczną.
- Plastrowanie dynamiczne także jest sugerowane.
Inne choroby układu limfatycznego
Do schorzeń układu należą zapalenia. Występuje ostre zapalenie naczyń limfatycznych. Zapalenie migdałków podniebiennych także. Powiększenie węzłów i ból to objawy zapalenia węzłów chłonnych. Słoniowatość nóg to zaawansowana forma obrzęku. Ziarnica złośliwa to typ chłoniaka. Rak migdałka także jest możliwy. Objawia się owrzodzeniem i bólem przy przełykaniu.
Diagnostyka schorzeń układu limfatycznego
Diagnostyka opiera się na badaniach. Pozwalają ocenić stan układu. Lekarz zleca odpowiednie testy. USG to proste i wiarygodne badanie. Jest nieinwazyjne. Pomaga ocenić stan węzłów chłonnych. Inne badania obrazowe to RTG i tomografia komputerowa (TK). Rezonans magnetyczny (MR) także bywa stosowany. Limfoscyntygrafia ocenia przepływ limfy. Badanie morfologii krwi jest podstawą. Sprawdza się OB i enzym LDH. Biopsja węzła chłonnego bywa konieczna. Materiał bada się histopatologicznie.
Leczenie chorób układu limfatycznego
Leczenie zależy od rodzaju choroby. Fizjoterapia jest podstawą przy obrzęku limfatycznym. Zaleca się masaże limfatyczne. Można je wykonywać manualnie. Dostępne są też aparaty do drenażu limfatycznego. Dobre urządzenia pozwalają ustawić ciśnienie i czas. Kompleksowa Terapia Przeciwobrzękowa jest skuteczna. Obejmuje manualny drenaż i kompresjoterapię. Terapia ruchem także jest ważna. W przypadku zapaleń stosuje się antybiotyki. Czasem konieczne jest usunięcie migdałków. Nowotwory leczy się chemioterapią. Stosuje się radioterapię. Przeszczepienie szpiku kostnego jest opcją. Rak migdałka wymaga wycięcia. Usuwa się też układ chłonny szyi. Skleroterapia kompresyjna leczy schorzenia żylne. Echoskleroterapia też. Laseroterapia endowaskularna (EVLA, EVLT) jest metodą leczenia żylaków. Klejenie żylaków (VenaBlock/Venaseal) to nowoczesna technika.
Czy obrzęk limfatyczny można całkowicie wyleczyć?
Fizjoterapia jest podstawową metodą leczenia obrzęku limfatycznego. W wielu przypadkach możliwe jest znaczne zmniejszenie obrzęku. Całkowite wyleczenie zależy od przyczyny i stopnia zaawansowania. Terapia pomaga kontrolować objawy i zapobiegać powikłaniom.
Jak dbać o zdrowie układu limfatycznego?
Dbając o układ limfatyczny, wspierasz odporność. Systematyczne ćwiczenia są bardzo ważne. Regularne odżywianie wspiera cały organizm. Dbaj o nawodnienie organizmu. Unikaj używek, takich jak alkohol i tytoń. Poddawaj się regularnym badaniom lekarskim. W przypadku problemów ze zdrowiem skonsultuj się z lekarzem. Lekarz postawi właściwą diagnozę. Może to być angiolog lub hematolog. Flebolog, laryngolog, onkolog. Chirurg naczyniowy także zajmuje się schorzeniami. Wczesna interwencja jest kluczowa.
Powiększenie węzłów i ich ból to też podstawowe objawy zapalenia węzłów chłonnych.
W przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.
Centrum Flebologii to placówka w Warszawie. Specjalizuje się w leczeniu schorzeń żylnych i obrzęków. Powstało w 1998 roku. Jest zarejestrowane pod numerem 7892. Oferują diagnostykę i leczenie owrzodzeń. Stosują kompresjoterapię. Proponują manualny drenaż limfatyczny. Zajmują się niewydolnością limfatyczną. Leczą pajączki i żylaki. Pomagają przy zapaleniu żył. Wspierają w przypadku zakrzepicy. Ich adres to ul. Witoszyńskiego 5, 03-983 Warszawa.
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej.
Zobacz także: