Stefan Żeromski to jeden z najwybitniejszych polskich pisarzy. Był prozaikiem, publicystą i dramaturgiem. Nazywano go „sumieniem narodu”. Jego dzieła poruszają ważne tematy społeczne. Żył i tworzył na przełomie XIX i XX wieku.
Biografia Stefana Żeromskiego
Stefan Żeromski urodził się 14 października 1864 roku. Przyszedł na świat w Strawczynie koło Kielc. Pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej. Jego ojciec, Wincenty Żeromski, zmarł w 1883 roku. Matka odeszła wcześniej, w 1879 roku. Młode lata pisarza naznaczyła bieda. Edukację rozpoczął w Psarach w wieku dziewięciu lat. Uczęszczał do szkoły w Kielcach. Miał trudności z przedmiotami ścisłymi. Musiał powtarzać jedną klasę. Nigdy nie zdał matury. Porzucił studia weterynaryjne w 1889 roku. Zrezygnował z nauki z powodów finansowych.
W młodości Żeromski nabawił się gruźlicy. Cierpiał na tę chorobę do końca życia. Zadebiutował w 1882 roku. Jego utwory ukazały się w Tygodniku Miód i Powieści. Pierwsze ważne publikacje to „Opowiadania” i „Rozdzióbią nas kruki, wrony”. W 1890 roku objął posadę w Nałęczowie. Poznał tam Oktawię z Radziwiłłowiczów Rodkiewiczową. Była wdową z córką Henryką i pasierbicą Heleną. Para zaręczyła się w październiku 1891 roku. Wzięli ślub 3 września 1892 roku. Żeromski i Oktawia mieli dwóch synów. Jeden zmarł krótko po narodzinach. Syn Adam urodził się w 1899 roku.
Żeromski z rodziną mieszkał w różnych miejscach. Przebywali w Szwajcarii, Paryżu, Włoszech. Pracował jako bibliotekarz w Rapperswilu. Tam nawiązał znajomości z Gabrielem Narutowiczem i Julianem Marchlewskim. W Rapperswilu działała Biblioteka Polska. W 1909 roku wyjechał z rodziną do Paryża. Mieszkali tam przez trzy lata. W 1913 roku ożenił się po raz drugi. Jego drugą żoną została Anna Zawadzka. Była malarką. Mieli córkę Monikę, urodzoną 30 maja 1913 roku. Żeromski żył na dwa domy przez pewien czas. Jego życie prywatne było skomplikowane. Piotr Łopuszański pisał o tym w książce „Sekrety życia pisarzy i artystów”. Profesor Radosław Okulicz-Kozaryn wspominał romanse pisarza. Mówił o powodach do zdrad małżeńskich. Nie było to formalne dwużeństwo. Oktawia zmarła w 1928 roku.
W dwudziestoleciu międzywojennym był postacią szanowaną. Prezesował polskiemu PEN Clubowi w 1925 roku. Osiedlił się w Konstancinie-Jeziornie. Mieszkał tam w latach dwudziestych XX wieku. Zmarł 20 listopada 1925 roku. Przyczyną zgonu był atak serca. Zmarł w Warszawie.
Gdzie urodził się Stefan Żeromski?
Stefan Żeromski urodził się w Strawczynie koło Kielc. Było to w województwie świętokrzyskim.
Kiedy zmarł Stefan Żeromski?
Stefan Żeromski zmarł 20 listopada 1925 roku. Odszedł w Warszawie.
Twórczość Stefana Żeromskiego
Twórczość Żeromskiego obejmuje prozę, publicystykę i dramaty. Jego dzieła to kamienie milowe polskiej literatury. Rok 1897 przyniósł publikację „Syzyfowych prac”. To jedna z jego najbardziej znanych powieści. Inne ważne utwory to „Ludzie bezdomni” (1900) i „Popioły” (1902). Napisał też „Dzieje grzechu” (1908) i „Wierna rzeka” (1912). „Przedwiośnie” (1924) to powieść o losach Polski po odzyskaniu niepodległości. Stworzył również dramaty, na przykład „Uciekła mi przepióreczka” (1924). Jego opowiadanie „Siłaczka” (1895) jest często analizowane. Twórczość Żeromskiego poruszała tematykę społeczną. Pisał o głodzie, ubóstwie i sytuacji robotników. Opisywał trudne życie chłopów. Jego dzieła miały realny wpływ na czytelników. Kształtowały świadomość społeczną. Był nazywany „sumieniem narodu” ze względu na zaangażowanie w te problemy.
- Siłaczka
- Ludzie bezdomni
- Syzyfowe prace
- Dzieje grzechu
- Popioły
- Uciekła mi przepióreczka
- Wierna rzeka
- Przedwiośnie
- Rozdzióbią nas kruki, wrony
- Wiatr od morza
Jakie są najbardziej znane dzieła Stefana Żeromskiego?
Do najbardziej znanych dzieł Stefana Żeromskiego należą „Syzyfowe prace”, „Ludzie bezdomni” i „Przedwiośnie”. Wiele jego powieści i opowiadań jest cenionych.
Ciekawostki o Stefanie Żeromskim
Stefan Żeromski był czterokrotnie nominowany do Literackiej Nagrody Nobla. Nominacje otrzymał w latach 1921, 1922, 1923, 1924. Nagrodę w 1924 roku zdobył Władysław Reymont. Powieść „Wiatr od morza” była kandydatem do Nobla. Żeromski posługiwał się kilkoma pseudonimami. Znany jest jako Józef Katerla, Stefan Iksmoreż i Maurycy Zych. Był prezydentem Rzeczpospolitej Zakopiańskiej. Funkcję tę pełnił przez 35 dni. W 1925 roku został pierwszym prezesem polskiego PEN Clubu.
Jego życie prywatne było źródłem wielu historii. Poznał Oktawię dzięki Bolesławowi Prusowi. Prus był przyjacielem rodziny. Był też świadkiem na ślubie Żeromskiego z Oktawią. Żeromski przyjaźnił się z wieloma pisarzami. Spotykał się z Władysławem Reymontem i Julianem Tuwimem. Spotkania te odbywały się w jego apartamencie. Antoni Słonimski także pisał wiersze na jego cześć. Władysław Reymont napisał tekst żałobny po śmierci Żeromskiego. Wyrażał w nim wielki żal.
Żeromski angażował się w działania społeczne. Zainicjował założenie Uniwersytetu Ludowego. Sugerował organizowanie kursów dokształcających. Dotyczyły one uczniów szkoły rzemieślniczej w Nałęczowie. Wspominał swojego nauczyciela. Antoni Gustaw Bem miał wpływ na jego twórczość. Żeromski wspominał o nim w „Dziennikach”.
Istnieją muzea poświęcone pisarzowi. Muzeum Stefana Żeromskiego w Nałęczowie otwarto w 1928 roku. Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego działa w Kielcach. Grób pisarza znajduje się w Warszawie. Spoczywa na cmentarzu ewangelicko-reformowanym. Adres to ulica Żytnia 42.
- Czterokrotnie nominowany do Nagrody Nobla.
- Używał pseudonimów, np. Maurycy Zych.
- Był prezydentem Rzeczpospolitej Zakopiańskiej.
- Pełnił funkcję prezesa polskiego PEN Clubu.
- Cierpiał na gruźlicę.
- Poznał pierwszą żonę dzięki Bolesławowi Prusowi.
- Przyjaźnił się z wieloma polskimi pisarzami.
- Zainicjował założenie Uniwersytetu Ludowego.
- Wspominał nauczyciela Antoniego Gustawa Bema.
- Istnieją muzea poświęcone jego życiu i twórczości.
- Jest pochowany w Warszawie.
Ile razy Stefan Żeromski był nominowany do Nagrody Nobla?
Stefan Żeromski był nominowany do Literackiej Nagrody Nobla cztery razy. Miało to miejsce w latach 1921-1924.
Pod jakimi pseudonimami pisał Stefan Żeromski?
Stefan Żeromski posługiwał się pseudonimami takimi jak Maurycy Zych, Józef Katerla i Stefan Iksmoreż.
Cytaty Stefana Żeromskiego
Myśli Stefana Żeromskiego często odzwierciedlają głębokie przemyślenia. Dotyczą życia, człowieka i społeczeństwa. Jego słowa inspirują do refleksji. Pokazują wrażliwość pisarza na ludzkie losy.
Człowiek mądry nie uważa śmierci za rzeczywistość godną myślenia. Przedmiotem myślenia filozoficznego może być tylko życie.
Czyż to nie wielkość ducha, aby nie cofnąć ręki przed tym, od czego ludzie uciekają z całej siły?
Kobieta pozwoli ze sobą zrobić, co zechcesz, bylebyś jej o tym nie mówił.
Złe niewątpliwie jest tylko jedno: krzywda bliźniego. Człowiek – jest to rzecz święta, której krzywdzić nikomu nie wolno.
Tęsknota, tęsknota… Uczucie najbardziej niewypowiedziane, stan próżny wszelakiej ulgi, ucisk serca ciągły i jednostajny.
Teraz już wiem, że talent to w większości wypadków – torba, czasem cennych klejnotów pełna, którą na plecach nosi z przypadku byle facet, a nieraz byle rzezimieszek.
Cytaty te pochodzą z różnych dzieł i wypowiedzi pisarza. Ukazują jego styl i główne idee.
Miejsca związane ze Stefanem Żeromskim
Życie Stefana Żeromskiego wiązało się z wieloma miejscowościami. Urodził się w Strawczynie. Jego lata szkolne upłynęły w Kielcach. Ważnym miejscem był Nałęczów. Tam poznał pierwszą żonę. W Nałęczowie przebywało wielu artystów. Dziś działa tam muzeum pisarza. Mieszkał i pracował w Warszawie. Tam też zmarł i został pochowany. Przebywał za granicą. Mieszkał w Rapperswilu w Szwajcarii. Odwiedził Paryż, Pragę, Wiedeń, Monachium. Był w Zurychu i Florencji. Często bywał w Zakopanem. Mawiał, że polskie morze kocha tak jak Tatry. Osiedlił się w Konstancinie-Jeziornie pod Warszawą.
- Strawczyn
- Kielce
- Nałęczów
- Warszawa
- Rapperswil
- Zakopane
- Paryż
- Konstancin-Jeziorna
Gdzie znajduje się muzeum Stefana Żeromskiego?
Muzea poświęcone Stefanowi Żeromskiemu znajdują się w Nałęczowie i Kielcach. Muzeum w Nałęczowie otwarto w 1928 roku.
Gdzie jest pochowany Stefan Żeromski?
Grób Stefana Żeromskiego znajduje się w Warszawie. Spoczywa na cmentarzu ewangelicko-reformowanym przy ulicy Żytniej 42.
Zobacz także: