Stanisław Lem to polski pisarz, filozof i futurolog. Uznawany jest za czołowego przedstawiciela fantastyki naukowej. Jego dzieła przetłumaczono na wiele języków. Poznaj mniej znane fakty z życia i twórczości Lema.
Kim był Stanisław Lem?
Stanisław Lem był wybitnym polskim pisarzem. Działał również jako filozof i futurolog. Był także krytykiem literackim i z wykształcenia lekarzem. Lem urodził się 12 września 1921 roku we Lwowie. Zmarł 27 marca 2006 roku w Krakowie. Jest jednym z najczęściej tłumaczonych polskich autorów.
Życie i edukacja Stanisława Lema
Stanisław Lem pochodził ze Lwowa. Jego ojciec, Samuel Lehm, był wziętym laryngologiem. Matką była Sabina Woller. Rodzice Lema byli ludźmi zamożnymi. Posiadali we Lwowie dwie kamienice. Lem miał żydowskie pochodzenie. Był krewnym znanego satyryka Mariana Hemara.
Lem uczył się w II Państwowym Gimnazjum we Lwowie. Podobno był najinteligentniejszym dzieckiem w południowej Polsce. Maturę zdał w 1939 roku. Marzył o studiach na Politechnice, ale wojna pokrzyżowała te plany. Podjął studia medyczne na Uniwersytecie Lwowskim. Podczas okupacji niemieckiej pracował fizycznie. Był spawaczem i pomocnikiem mechanika. Współpracował także z polskim ruchem oporu. W ramach akcji repatriacyjnej przeniósł się do Krakowa. Kontynuował studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Nie ukończył jednak studiów i nie uzyskał dyplomu lekarza. Asystował za to przy około 20 porodach.
Początki kariery pisarskiej
Kariera pisarska Lema rozpoczęła się od publikacji w czasopismach. Jego pierwszą powieścią była „Szpital Przemienienia”. Opublikowano ją dopiero w 1955 roku. Wcześniej, w 1951 roku, ukazała się jego pierwsza powieść fantastyczna. Był to „Człowiek z Marsa”. Prawdziwy rozkwit twórczości nastąpił po 1956 roku. Wtedy w Polsce zapanowała większa swoboda pisarska.
Twórczość i wizjonerskie idee
Stanisław Lem zasłynął jako twórca literatury science fiction. Jego dzieła przekroczyły jednak granice gatunku. Lem analizował relacje między człowiekiem a technologią. Krytykował etykę naukową i technologiczną. Jego twórczość to wizjonerska odyseja. Podróżuje przez meandry ludzkiego intelektu. Eksploruje kosmiczne przestrzenie. Z wnikliwością analizuje granice ludzkiego poznania.
Do jego sztandarowych dzieł należą „Solaris” i „Cyberiada”. Ważną pozycją jest także „Summa Technologiae”. Lem nie lubił określenia „pisarz science fiction”. Uważał, że jego pisarstwo wykracza poza tę etykietę.
Stanisław Lem w liczbach i faktach
Stanisław Lem jest najczęściej tłumaczonym polskim pisarzem. Jego książki przetłumaczono na 42 języki. Łączny nakład przekroczył 30 milionów egzemplarzy. Był kandydatem do Literackiej Nagrody Nobla. Nominację otrzymał w 1980 roku. Lemowi przyznano kilka tytułów doktora honoris causa. Jego nazwiskiem nazwano planetoidę 3836 Lem. Odkryto ją w 1979 roku.
| Kryterium | Wartość |
|---|---|
| Liczba przetłumaczonych języków | 42 |
| Łączny nakład książek | ponad 30 mln egzemplarzy |
| Rok nominacji do Nagrody Nobla | 1980 |
| Liczba doktoratów honoris causa | Kilka (min. 4) |
| Nazwa planetoidy | 3836 Lem |
Ciekawostki z życia pisarza
Stanisław Lem urodził się 13 września 1921 roku. W jego akcie urodzenia widnieje jednak data 12 września. Przed spolszczeniem nazwiska podpisywał się jako Lehm. Lem prowadził bardzo uregulowany tryb życia. Wstawał wcześnie, około 4 nad ranem. Był prawdziwym skowronkiem.
Lem był wielkim miłośnikiem motoryzacji. Posiadał kilka modeli samochodów. Kolekcjonował auta takie jak:
- Wartburg 1000
- Fiat 1800
- Fiat 125p
- Mercedes W201
Pisarz miał słabość do słodyczy. Szczególnie lubił chałwę i batoniki marcepanowe. Stanisław Lem był człowiekiem pogodnym i dowcipnym. Miał czarującą osobowość. Jego najbliższym przyjacielem był Jan Józef Szczepański. Lem był także poliglotą. Potrafił porozumiewać się w kilku językach.
Dość głośny stał się donos na Lema. Złożył go do FBI amerykański pisarz Philip K. Dick. Twierdził, że Lem nie istnieje. Uważał go za kolektyw komunistycznych agentów. Lem napisał satyrę na Stalina pod koniec lat 40. Tytuł brzmiał „Człowiek z Układu Słonecznego”.
Dziedzictwo Stanisława Lema
Twórczość Stanisława Lema doczekała się wielu adaptacji. Wśród najsłynniejszych jest film „Solaris”. Nakręcili go Andriej Tarkowski i Steven Soderbergh. Lem sam napisał scenariusz do filmu „Przekładaniec”. Wyreżyserował go Andrzej Wajda. Wpływ Lema widać w literaturze i kulturze. Zmienił sposób myślenia o nauce i etyce. Przewidział rozwój wielu technologii. Mówił o zmierzchu książek papierowych. Widział przyszłość w e-bookach i Internecie. Przewidział rozwój Google i smartfonów. Rok 2021 ogłoszono w Polsce Rokiem Stanisława Lema. Pisarz spoczywa na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie.
Najczęstsze pytania o Stanisława Lema
Kiedy i gdzie urodził się Stanisław Lem?
Stanisław Lem urodził się 13 września 1921 roku we Lwowie. Oficjalna data w dokumentach to 12 września.
Jakie są najsłynniejsze książki Stanisława Lema?
Do jego najsłynniejszych dzieł należą „Solaris”, „Cyberiada” i „Summa Technologiae”.
Na ile języków przetłumaczono dzieła Lema?
Książki Stanisława Lema przetłumaczono na 42 języki. Łączny nakład przekroczył 30 milionów egzemplarzy.
Czy Stanisław Lem był nominowany do Nagrody Nobla?
Tak, Stanisław Lem był kandydatem do Literackiej Nagrody Nobla. Nominację otrzymał w 1980 roku.
Co wiadomo o donosie Philipa K. Dicka na Stanisława Lema?
Amerykański pisarz Philip K. Dick złożył donos do FBI. Twierdził, że Stanisław Lem nie jest prawdziwą osobą. Uważał go za grupę komunistycznych agentów piszących pod wspólnym pseudonimem.
Czy Stanisław Lem przewidział rozwój technologii?
Tak, Lem był wizjonerem technologicznym. Przewidział rozwój e-booków, Internetu, Google i smartfonów.
Zobacz także: