Michał Korybut Wiśniowiecki – król Polski i jego krótkie panowanie

Michał Korybut Wiśniowiecki zasiadł na polskim tronie w burzliwych czasach. Jego krótkie rządy (1669-1673) obfitowały w wewnętrzne spory i wojnę z Turcją. Poznaj kluczowe fakty z życia tego władcy.

Kim był Michał Korybut Wiśniowiecki?

Michał Korybut Wiśniowiecki był elekcyjnym królem Polski. Panował w latach 1669-1673. Był pierwszym władcą polskiego, niedynastycznego pochodzenia. Pochodził ze znaczącego rodu Wiśniowieckich herbu Korybut. Rodzina ta zyskała na znaczeniu w XV wieku. Ród wywodził się z Księstwa Halickiego. Rodzina Wiśniowieckich była jedną z ważniejszych rodzin szlacheckich w historii Polski. Michał Korybut był synem sławnego dowódcy wojskowego. Jego ojcem był książę Jeremi Wiśniowiecki. Matką Michała była Gryzelda Zamoyska. Michał Korybut urodził się 31 maja 1640 roku w Białym Kamieniu.

Pochodzenie i wczesne lata

Michał Korybut Wiśniowiecki był spadkobiercą dwóch rodów magnackich. Dziedziczył po Wiśniowieckich i Zamoyskich. Jego ojciec, Jeremi Wiśniowiecki, był wojewodą ruskim. Jeremi urodził się 17 sierpnia 1612 roku w Łubniach. Był księciem na Wiśniowcu, Łubniach i Chorolu. Przeszedł z prawosławia na katolicyzm. Jeremi zmarł 20 sierpnia 1651 roku. Jego śmierć nastąpiła w obozie pod Pawołoczą. Majątki Jeremiego Wiśniowieckiego były ogromne. W 1640 roku miał 7603 domy. W 1645 roku liczba domów wzrosła do 38000. Jego prywatna armia liczyła od 2000 do 6000 żołnierzy. Roczne dochody z jego majątku wynosiły 600000 zł. Było to około 5% budżetu Rzeczpospolitej. Jeremi Michał Wiśniowiecki herbu Korybut urodził się w Łubniach. Odebrał szerokie wykształcenie. Podróżował po Europie. Michał Korybut zdobył przychylność króla Jana Kazimierza Wazy. W 1663 roku brał udział w wyprawie przeciwko Kozakom.

Elekcja i początek panowania

Abdykacja Jana Kazimierza Wazy nastąpiła w 1668 roku. Otworzyło to drogę do nowej elekcji. Elekcja Michała Korybuta miała miejsce 2 maja 1669 roku. Michał Korybut Wiśniowiecki został wybrany królem Polski w 1669 roku. Zyskał 11271 głosów. Jego kandydaturę zaproponował biskup chełmiński Andrzej Olszowski. Został koronowany 29 września 1669 roku w Krakowie. Koronacja odbyła się na Wawelu. Michał Korybut Wiśniowiecki znał osiem języków. Władał łaciną, niemieckim, francuskim, włoskim, hiszpańskim, tatarskim, tureckim i ruskim. 27 lutego 1670 roku poślubił Eleonorę Habsburżankę. Była ona arcyksiężniczką austriacką. Stronnictwo profrancuskie stale utrudniało panowanie królowi. Panował konflikt z malkontentami. Na ich czele stali prymas Mikołaj Prażmowski i hetman Jan Sobieski. Król zawarł sojusz z Habsburgami. Potwierdziło go małżeństwo z Eleonorą Marią Józefą.

Panowanie Michała Korybuta Wiśniowieckiego

Panowanie Michała Korybuta trwało cztery lata (1669-1673). Był to trudny okres dla Rzeczypospolitej. W 1660 roku zawarto pokój w Oliwie. Kończył on wojnę polsko-szwedzką. Panowanie Michała Korybuta naznaczone było niepokojami. Konflikty wybuchały na Ukrainie. Król zmagał się z wewnętrznymi sporami politycznymi. Wojna polsko-turecka trwała w drugiej połowie XVII wieku. W 1672 roku nastąpił najazd sułtana Mehmeda IV. Rzeczpospolita utraciła Kamieniec Podolski. Zawarto wtedy haniebny traktat w Buczaczu. Traktat nakładał na Polskę trybut. Król Michał miał się spotkać z Janem Sobieskim. Sobieski był dowódcą wojskowym. Bitwa pod Chocimiem miała miejsce w 1673 roku. Jan Sobieski zastąpił Michała Korybuta w dowodzeniu bitwą. Liczba żołnierzy w bitwie pod Chocimiem wynosiła 46500.

Wojna z Turcją i Pokój w Buczaczu

Wojna z Imperium Osmańskim rozpoczęła się w 1672 roku. Wojska tureckie zajęły Kamieniec Podolski. Twierdzy broniło 800 obrońców. Traktat w Buczaczu był upokarzający dla Rzeczypospolitej. Polska zobowiązała się płacić haracz. Zrzekła się części terytorium. Król Michał był krytykowany za ten układ. Po utracie Kamieńca król zaczął objadać się. Według Wespazjana Kochowskiego, kronikarza, objawy zdrowotne króla były niepokojące. Konflikt z Turcją trwał nadal. Bitwa pod Chocimiem w 1673 roku była ważnym zwycięstwem polskim. Dowodził nią Jan Sobieski. Bitwa ta miała miejsce krótko przed śmiercią króla.

Choroba i śmierć króla

Michał Korybut Wiśniowiecki zmarł 10 listopada 1673 roku. Miał wtedy 33 lata. Zmarł w pałacu arcybiskupim we Lwowie. Bezpośrednią przyczyną śmierci była perforacja wrzodu żołądka. Inne źródła podają zatrucie żołądkowe. Zgony związane z chorobami żołądka zdarzały się w rodzinie. Ojciec Michała zmarł na żołądek. Krążyły plotki o otruciu króla. Obawy o otrucie mogły być wynikiem stresu. Stres mógł doprowadzić do wrzodu żołądka. Wespazjan Kochowski opisał objawy choroby. Król stracił mowę i ledwo oddychał. Zmarł nagle. Nie pożegnał się z senatorami ani Rzeczpospolitą.

Plotki o otruciu i rzeczywista przyczyna

Plotki o otruciu króla były powszechne. Wespazjan Kochowski pisał: „Dla Boga! Zbrodnia to nieznajoma Polakom!”. Podejrzewano stronnictwo profrancuskie. Jerzy Besala, autor książki, analizował zagadki kryminalne Rzeczypospolitej. Wskazywał na tryb życia króla. Król objadał się, zwłaszcza po porażkach. Mówiono, że zjadł za dużo pomarańczy lub semlor. Liczba zjedzonych pomarańczy to rzekomo 1000. Zjadł też 14 semlor. Te historie są raczej anegdotyczne. Prawdopodobną przyczyną był wrzód żołądka. Choroba ta mogła być zaostrzona przez stres. Panowanie króla było pełne napięć politycznych. Król bał się otrucia. Ten strach mógł pogłębić jego problemy zdrowotne.

„Król nie miał bowiem szans doczekać się potomka, ponieważ podobno był impotentem.”

„Trzeba podkreślić, że stronnictwo profrancuskie stale 'umilało’ panowanie królowi Michałowi.”

„Szkoda słów na jego bliższą charakterystykę.”

„Wybrany wbrew własnej woli, jedynie ze względu na swą przeciętność i na pamięć ojca, Jeremiego, okazał się w purpurze monarszej zupełnym zerem, bezmyślnym samolubem, którego wyłączną troską było nie dać się zdetronizować.” – Władysław Konopczyński

„Chociaż władał ośmioma językami, to w żadnym z nich nie miał niczego ciekawego do powiedzenia.”

„Jan Sobieski nazywał Wiśniowieckiego 'małpą’.”

Pochówek i dziedzictwo

Po śmierci Michała Korybuta jego ciało zostało pochowane w kilku miejscach. Jego wnętrzności wmurowano w ściany katedry łacińskiej we Lwowie. Serce króla pochowano w klasztorze kamedułów na Bielanach w Warszawie. Główny pogrzeb odbył się 31 stycznia 1676 roku. Został pochowany w podziemiach katedry na Wawelu. Po jego śmierci nowym monarchą został Jan III Sobieski. Wybrano go 19 maja 1674 roku. Koronacja Sobieskiego odbyła się 31 stycznia 1676 roku. Panowanie Michała Korybuta często oceniane jest negatywnie. Historycy i pamiętnikarze przedstawiali go w niekorzystnym świetle. Władysław Konopczyński określił go „zupełnym zerem”. Jan Chryzostom Pasek opisywał go jako „pokorniusieńkiego”. Król bywał nazywany „małym człowiekiem”. Jego wizerunek w literaturze bywa krytyczny. Trylogia Henryka Sienkiewicza nawiązuje do tamtych czasów. Józef Ignacy Kraszewski napisał „Król-Piast”. Jacek Kaczmarski stworzył utwór „Kniazia Jaremy nawrócenie”.

Ciekawostki o Michale Korybucie Wiśniowieckim

Michał Korybut Wiśniowiecki był królem Polski przez cztery lata. Urodził się w Białym Kamieniu. Zmarł w wieku 33 lat. Był królem elekcyjnym. Znał osiem języków. Po jego śmierci na tronie zasiadł Jan Sobieski. Jego żoną była Eleonora Habsburżanka. Kandydaturę na króla zaproponował Andrzej Olszowski. Michał Korybut zmagał się z problemami zdrowotnymi. Miał skłonności do przejadania się. Plotki o otruciu krążyły po jego śmierci. Wizerunek króla w historii bywa kontrowersyjny. Niektórzy historycy uważają go za jednego z najgorszych władców. Jego panowanie było trudne. Charakteryzowały je wewnętrzne spory i wojna z Turcją.

• Polecamy również: Zygmunt III Waza – biografia, osiągnięcia, najważniejsze wydarzenia.
• Władysław IV Waza – biografia, dokonania, najważniejsze wydarzenia.
• Kozaczyzna, kozacy i powstania kozackie – przyczyny, historia.
• Jan Kazimierz Waza – biografia, najważniejsze wydarzenia, dokonania.
• Sprawdź artykuły o historii Polski.
• Dowiedz się więcej o Michale Korybucie Wiśniowieckim: Nowożytność.
• Ciekawe materiały o Michale Korybucie Wiśniowieckim z portalu TwojaHistoria.pl.
• Czy jeden z najgorszych polskich władców został otruty?
• Czy zgadzasz się z naszą listą najgorszych króli elekcyjnych w historii Polski?

Zobacz także:

• Władysław IV Waza – Król Polski, Wódz i Mecenas
• Zygmunt I Stary (1467–1548) – Życie, panowanie i potomstwo króla Polski
• Stanisław August Poniatowski – ostatni król Polski. Biografia i ciekawostki
• Mieszko II Lambert – Drugi Król Polski
• Królowa Wiktoria – życie, panowanie i ciekawostki