Ciekawostki o roślinach – Niesamowity świat flory

Rośliny są wszędzie wokół nas. Kryją wiele tajemnic i pełnią kluczowe role w przyrodzie. Poznaj fascynujące fakty o świecie roślin.

Dlaczego rośliny są ważne?

Rośliny działają jak naturalne filtry powietrza. W procesie fotosyntezy wytwarzają tlen. Pomagają zachować prawidłową wilgotność powietrza w pomieszczeniach. Rośliny doniczkowe wpływają pozytywnie na nasze zdrowie. Poprawiają samopoczucie każdego dnia. Wspierają kreatywność i rozwijają pasję. Hodowanie roślin doniczkowych stało się modą. Jest to też pasja wielu osób. Zanurz się w świat roślin. Pozwól, by stały się Twoją codzienną pasją!

Niezwykłe adaptacje i zachowania roślin

Świat flory jest niezwykle bogaty. Rośliny potrafią zaskakiwać naukowców. Niektóre rośliny 'rozmawiają’ ze sobą. Emitują sygnały o niebezpieczeństwie. Rośliny rozpoznają się nawzajem w swoim środowisku. Potrafią też doceniać muzykę. Rośliny 'śpią’ w nocy. Zmieniają wtedy sposób wykorzystania energii. Niektóre rośliny potrafią się poruszać. Robią to, aby zdobyć pożywienie. Rośliny mogą 'uciekać’ przed zagrożeniem. Stosują różne strategie obronne. Niektóre rośliny mają 'taneczny’ ruch. Przykładem jest Mimosa pudica. Niektóre rośliny potrafią jeść owady. Należą do nich dzbaneczniki.

Rośliny w różnych środowiskach

Tajemnice lasów

W strefach leśnych rośnie ogromna różnorodność gatunków. Las to prawdziwy naturalny skarbiec. Gotuje się w nim życie. Różnorodność gatunków roślin zmniejsza się z roku na rok. Ludzkość zniszczyła już ponad połowę wszystkich stref leśnych. Łączna powierzchnia stref leśnych wynosi 38 milionów kilometrów kwadratowych. Drzewa są kręgosłupem każdego lasu. W Europie lasy stanowią około 95% obszarów leśnych. Na całym świecie ten parametr wynosi około 7%. W strefach leśnych Europy rośliny tworzą 1-2 poziomy korony. W lasach tropikalnych jest ich aż 5. W strefach leśnych istnieje sześć pięter. Szósta warstwa znajduje się pod ziemią. Tworzą ją korzenie roślin. Największe rośliny leśne produkują dużo tlenu. Filtrują też ogromne ilości powietrza. Za najbardziej 'uzdrawiające’ drzewo uważa się sosnę. Dąb cieszy się największym szacunkiem w różnych krajach. Cykuta jest najniebezpieczniejszą rośliną leśną.

Las to prawdziwy, dziki, nie zepsuty przez człowieka las – to prawdziwy naturalny skarbiec, w którym gotuje się życie.

Procent obszarów leśnych w Europie i na świecie.

Wodne królestwo – Hydrofity i Helofity

Elementy wodne w ogrodach zwiększają atrakcyjność. Tworzą też przyjemny mikroklimat. Rośliny wodne odgrywają kluczową rolę w ekosystemach wodnych. Są niezbędne do utrzymania zdrowego środowiska. Dostarczają schronienia, pokarmu i tlenu. Są różnorodne pod względem formy. Pomagają utrzymać równowagę chemiczną wody. Są kluczowe dla procesu fotosyntezy. Rośliny wodne wykazują dużą tolerancję. Radzą sobie w zróżnicowanych warunkach głębokościowych. Niektóre rośliny można sadzić w różnych strefach głębokości. Rośliny wodne mają liście pokryte woskową powłoką. Dotyczy to lilii wodnych czy rzęsy.

Hydrofity dostarczają schronienia i pożywienia. Korzystają z nich ryby, owady i ptaki. Wzrost temperatury wody może wpływać na ich wzrost. Niektóre hydrofity są roślinami owadożernymi. Zdobywają w ten sposób dodatkowe składniki odżywcze. Lilia wodna (Nymphaea) jest bardzo znaną rośliną wodną. Rzęsa wodna (Lemna) to jedna z najmniejszych roślin kwitnących. Hiacynt wodny (Eichhornia crassipes) szybko się rozprzestrzenia. Tworzy gęste maty na wodzie. Wiktoria królewska (Victoria amazonica) to największa lilia wodna na świecie.

Optymalna głębokość dla oczka wodnego to 160-180 cm. Strefa wody głębokiej ma 70 cm poniżej lustra wody. Zalecana liczba roślin na 1 m2 wynosi 2–3. Możesz sadzić rośliny w koszach. Dotyczy to małych zbiorników. Dobieraj gatunki o różnym czasie kwitnienia. Regularnie usuwaj martwe liście i resztki roślinne. Monitoruj jakość wody w zbiorniku.

Egzotyczne piękności

Świat flory jest niezwykle bogaty. Wiele gatunków roślin wygląda niesamowicie. Wyglądają jak skopiowane z filmów science-fiction. Niektóre dziwne rośliny można uprawiać w Polsce. Baobab żyje prawie 4000 lat. Rośnie w ciepłym, suchym klimacie. Obwód jego pnia przekracza 40 m. Aloes spiralny ma mięsiste liście. Są ułożone spiralnie. Jest to gatunek zagrożony. Kwiat Trupi (Amorphophallus titanum) pachnie zgniłym mięsem. Osiąga wysokość ponad 5 stóp (1-3 m). Bulwa może ważyć do 120 kg. Roślina żyje 40 lat. Kwitnie tylko 3-4 razy. Welwitschia mirabilis żyje do 2000 lat. Ma liście długości do 6 m.

Adenium obesum przechowuje wodę w pniu. Osiąga wysokość do 2 m. Kwitnie na czerwono, różowo, biało. Kwiaty bywają też dwukolorowe. Aloes polyphylla pochodzi z Republiki Południowej Afryki. Ma mięsiste liście spiralne. Ophrys scolopax to orchidea. Latem znajduje się w stanie uśpienia. Plumeria pochodzi z tropikalnej Ameryki. Osiąga wysokość do 10 metrów. Ma długie liście i pachnące kwiaty. Rafflesia Arnoldii nie ma liści ani łodygi. Nie posiada też korzeni. Jej kwiat ma średnicę 80-100 cm (do 1 m). Waży do 10-11 kg.

Najgłośniejszą rośliną jest Łoskotnica pękająca (Hura crepitans). Jej owocami są suche torebki. Po dojrzałości pękają z hukiem. Wyrzucają nasiona z prędkością ponad 40 m/s. Rozsiewają nasiona nawet na 40 m. Lodoicja seszelska posiada podwójne owoce. Mają sercowaty kształt. Osiągają do 22 kg wagi. Owoce mają około 30 cm długości. Ich obwód wynosi 90 cm. Lodoicja seszelska to roślina zagrożona wyginięciem. Rośnie tylko na dwóch wysepkach Seszeli. Kiełkowanie tej rośliny trwa około 13 lat. 10 lat zajmuje dojrzewanie. 3 lata trwa kiełkowanie. Tacca chantrieri to krąpiel Chantriera. Popularnie nazywana jest kwiatem nietoperzem. Róże jerychońskie można uprawiać w domu. Wystarczy talerz z wodą.

Porównanie maksymalnych wag wybranych części roślin egzotycznych (kg).

Rośliny doniczkowe w naszych domach

Rośliny doniczkowe poprawiają jakość powietrza. Zwiększają też wilgotność w pomieszczeniach. Pomagają zwalczać syndrom chorych budynków. Syndrom ten dotyka ludzi. Przebywają w pomieszczeniach ze złym powietrzem. Rośliny doniczkowe lepiej czują się w większych skupiskach. Pobierają z powietrza szkodliwe związki. Należą do nich formaldehyd i pochodne benzenu. Najstarsza roślina doniczkowa ma ponad 240 lat. Znajduje się w pałacu w Anglii. Większość uprawiających rośliny ozdobne to millenialsi.

Przysłowiowa ręka do roślin nie istnieje. Każdy może z powodzeniem uprawiać kwiaty doniczkowe. Nie szukaj zatem wymówek dla kolejnego zasuszonego kaktusa czy przelanego zamiokulkasa.

• Kwiaty doniczkowe uprawiaj w większych skupiskach.
• Wybieraj stanowiska z rozproszonym światłem. Unikaj bezpośredniego słońca.
• Zainwestuj w rośliny, które poprawiają jakość powietrza. Dobre są skrzydłokwiat, bluszcz pospolity, dracena odwrócona. Warto mieć też aloes, szeflerę oraz paproć.

Doniczka to pojemnik do uprawy roślin. Wynalazcą doniczki jest Joseph Monier. Był francuskim ogrodnikiem (1823-1906). Doniczki pełnią funkcje estetyczne. Zdobią miejsca, w których stoją. Z doniczką często występuje podstawka. Istnieją różne rodzaje doniczek. Spotykane są donice mrozoodporne. Popularne są donice samonawadniające. Używa się też doniczek Air-Pot. Dostępne są donice biodegradowalne. Drenaż z keramzytu poprawia warunki. Istnieją specjalne doniczki Growth. Zaleca się umieszczenie drenażu na dnie. Zrób to przed wsypaniem ziemi.

Rośliny dla zdrowia i w kuchni

Rośliny lecznicze

Rośliny lecznicze były używane od czasów starożytnych. Ludzkość stosowała je dla poprawy zdrowia. Służyły też do leczenia ran. Zwierzęta instynktownie poszukują roślin w celach leczniczych. Rośliny lecznicze można stosować różnie. Używa się ich w postaci naparów. Stosowane są też preparaty miejscowe. Pierwsze historyczne wzmianki o używaniu ziół pochodzą sprzed 4000 lat. Zioła są skutecznym sposobem. Pomagają naturalnie poprawić zdrowie i urodę. Nie wszystkie rośliny są lecznicze. Wiele z nich jest trujących. Niektóre rośliny lecznicze wymagają ostrożności przy stosowaniu.

• Zioła należy stosować w umiarkowanych ilościach. Zazwyczaj wystarczy jeden lub dwa kubki dziennie.
• Możesz odwiedzić nasz przewodnik. Dowiesz się więcej o zastosowaniu i uprawie roślin leczniczych.

Rośliny trujące – Uważaj!

Nie wszystkie rośliny są bezpieczne. Wiele z nich jest trujących. Nie można stosować ziół, jeśli się ich dobrze nie zna. Można się nimi zatruć. Objawy zatrucia roślinami są różne. Obejmują biegunkę i wymioty. Mogą wystąpić osłabienia i ból brzucha. Często pojawia się ból głowy. Może dojść do zaburzeń widzenia i świadomości. Cis pospolity jest silnie trujący. Zatrucie może być śmiertelne. Dotyczy to szczególnie dzieci i osób starszych. Glistnik jaskółcze ziele jest bardzo toksyczny. Silnie uszkadza wątrobę. Bieluń dziędzierzawa ma trujące liście i nasiona. Zjedzenie kilku nasion może być śmiertelne. Barszcz Sosnowskiego jest pokryty włoskami. Zawierają one silnie trujące substancje. Oleander to jeden z najbardziej trujących kwiatów na świecie. Cykuta jest najniebezpieczniejszą rośliną leśną.

Nie można stosować ziół, jeśli się ich dobrze nie zna, ponieważ można się nimi zatruć.

• W przypadku zatrucia rośliną konieczna jest konsultacja z lekarzem.
• W przypadku kontaktu z trującą rośliną przemyj skórę wodą z mydłem. Oczy obficie płucz wodą przez kilkanaście minut.

Rośliny jadalne i przyprawowe

Wiele roślin wykorzystujemy w kuchni. Roślina mniszka lekarskiego jest jadalna. Kukurydza ma ojczyznę w Mezoameryce. Nazywana bywa „Złotem Ameryki”. Bataty to warzywo skrobiowe. Nie są spokrewnione z ziemniakami. Nasiona komosy ryżowej mają wysoką zawartość tłuszczów. Wapń w komosie ryżowej wpływa na układ kostny. Liście buraków są bardzo pożądane. Spożywa się je jako botwinę. Mięta jest wszechstronna. Wykorzystuje się ją w kuchni i ziołolecznictwie. Jest też rośliną ozdobną. Jedynie trzy gatunki słoneczników pochodzą z Ameryki Południowej. Polska była największym producentem malin na świecie w 2012 roku. Wyprodukowano wtedy 127 tysięcy ton. Miąższ dyni działa przeciwwymiotnie. Jest dobry dla kobiet w ciąży. Bromelina z ananasa może potęgować działanie antybiotyków. Szparagi mają niską kaloryczność. Są bogate w witaminy i minerały. Czosnek zawiera naturalne antybiotyki. Cebula pomaga w walce z przeziębieniem.

Tropikalne lasy równikowe dostarczają wielu jadalnych roślin. Należą do nich bataty i banany. Z lasów pochodzi czekolada i awokado. Uprawia się tam papaję i orzechy makadamia. Rosną tam także mango.

Zagrożenia i ochrona

Różnorodność gatunków roślin w strefach leśnych maleje. Ludzkość zniszczyła już ponad połowę lasów na Ziemi. Tropikalne lasy deszczowe istnieją od setek milionów lat. Są obszarem o największej bioróżnorodności lądowej. Lasy równikowe to kluczowe systemy. Sekwestrują dwutlenek węgla. Produkują tlen. Na jednym hektarze lasu tropikalnego może żyć 42 000 gatunków owadów. Lasy równikowe zajmują jedną trzecią powierzchni wszystkich lasów. Największą powierzchnię mają w Ameryce Południowej. Stanowią tam 58% ogółu. Lasy równikowe występują w specyficznym klimacie. Zapewnia on wysoką, stałą temperaturę. Występują też intensywne opady deszczu. Temperatura przekracza 18°C przez cały rok. Opady wynoszą nie mniej niż 1680 mm rocznie. Temperatura waha się od 20°C do 30°C. Roczne opady to 2000 mm lub więcej. Do 40% światowych kosmetyków i leków pochodzi z lasów równikowych. W dorzeczu Amazonki rośnie około 16000 gatunków drzew. Znajduje się tam ponad 390 miliardów pojedynczych egzemplarzy. Wycięcie lasów równikowych w Afryce podnosi temperaturę. Wzrost wynosi od 2,5 do 5 stopni Celsjusza. W najniższym piętrze lasu dociera 2% światła słonecznego. W średnim piętrze dociera 5% światła. Powierzchnia lasów wycinanych co sekundę jest ogromna. Jest równa wielkości boiska piłkarskiego. Utrata gatunków zwierząt i roślin wynosi około 10% wszystkich żyjących na Ziemi.

Dlatego tak ważna jest determinacja, wytrwałość i stanowczość w ochronie tych często nadmiernie i bezmyślnie eksploatowanych regionów naszej planety.

Główne zagrożenia dla lasów to wylesianie pod tereny uprawne. Problemem jest też górnictwo. Zmiany klimatyczne wpływają negatywnie. Lasy równikowe dostarczają surowców. Należą do nich złoto, srebro, koltan, ropa naftowa, gaz ziemny. Ochrona lasów jest kluczowa. Wymaga zrównoważonego zarządzania. Potrzebna jest edukacja ekologiczna. Ustanawia się obszary chronione. Ważne jest zalesianie i odbudowa ekologiczna. Wzmacnianie społeczności tubylczych pomaga w ochronie. Greenpeace prowadzi działania. Pomaga powstrzymać handel drewnem z Amazonii.

Ciekawostki o doniczkach

Doniczka to pojemnik do uprawy roślin. Wynalazcą doniczki jest francuski ogrodnik. Nazywał się Joseph Monier (1823-1906). Doniczki mają funkcje estetyczne. Zdobią miejsca, w których są ustawione. Z doniczką często występuje podstawka. Istnieją różne rodzaje doniczek. Używa się donic drewnianych. Popularne są donice mrozoodporne. Dostępne są donice samonawadniające. Stosuje się specjalistyczne doniczki Air-Pot. Coraz popularniejsze są donice biodegradowalne. Drenaż z keramzytu poprawia warunki dla roślin. Warto stosować doniczki Growth. Zaleca się umieszczenie drenażu na dnie doniczki. Zrób to przed wsypaniem ziemi.

Zobacz także:

• Rezerwat Niebieskie Źródła: Wyjątkowe miejsce w Polsce
• Surykatka – fascynujący świat małego drapieżnika z Afryki
• Panda wielka – fascynujący symbol Chin
• Niedźwiedź brunatny – poznaj największego drapieżnika Europy
• Ciekawostki o ośmiornicach – Poznaj sekrety podwodnych mistrzów