Renifery to niezwykłe zwierzęta północy. Dowiedz się, gdzie żyją, co jedzą i jakie mają supermoce, które pomagają im przetrwać w surowym klimacie.
Kim jest renifer?
Renifer to ssak z rodziny jeleniowatych. Jego naukowa nazwa to Rangifer tarandus. Renifery są zwierzętami kopytnymi.
Rozpoznasz je po okazałym porożu. Poroże występuje zarówno u samców, jak i samic. Zrzucają je i odrasta im każdego roku.
Dorosłe osobniki osiągają spore rozmiary. Mogą ważyć od 50 do nawet 300 kg. Ich długość ciała wynosi ponad 2 metry. Wysokość w kłębie dochodzi do 135 cm.
Renifery mają gęste futro. Składa się ono z dwóch warstw. Wełnisty podszerstek i dłuższy włos ochronny chronią przed zimnem i wiatrem.
Gdzie żyją renifery?
Renifery zamieszkują północną Eurazję i Amerykę Północną. Występują w strefie tundry i lasotundry. Spotkasz je także na arktycznych i alpejskich obszarach Europy Północnej, Grenlandii oraz Azji.
Są powszechne na Alasce i w Kanadzie. W Ameryce Północnej renifery zwą karibu. W Stanach Zjednoczonych także nazywane są karibu.
Opisano 14 podgatunków reniferów. Dwa z nich już wymarły.
Szczególnym miejscem jest Svalbard w Norwegii. Tam żyje unikalny podgatunek reniferów svalbardzkich. Samice tego podgatunku ważą zaledwie około 50 kg.
Renifery występują nawet na wysokości do 2 kilometrów nad poziomem morza.
Co jedzą renifery?
Renifery są zwierzętami roślinożernymi. Ich dieta składa się z trawy i mchu. Jedzą też liście krzewów i bylin. Ważnym elementem ich diety są porosty. Spożywają również konkretne gatunki grzybów.
Latem w poszukiwaniu pożywienia pokonują znaczne odległości. Ich codzienny zasięg wynosi 25-30 km. Gdy śnieg jest gruby (ponad 70 cm), zużywają więcej energii na kopanie.
Niezwykłe adaptacje reniferów do życia w zimnie
Renifery dobrze przystosowały się do zimnego klimatu. Ich sierść jest pusta w środku. To skutecznie zatrzymuje ciepło.
Nosy reniferów są wyjątkowo skonstruowane. Podgrzewają powietrze, zanim trafi do płuc. Nos renifera bardzo szybko ogrzewa wciągane powietrze.
Kopyta reniferów działają jak rakiety śnieżne. Poszerzają się latem, gdy grunt jest miękki. Kurczą się zimą, gdy ziemia jest twardsza. Kopyta renifera zmieniają się ze względu na porę roku.
Renifery mają wyjątkowe oczy. Widzą światło ultrafioletowe. To pomaga im szukać pożywienia zimą. Zmieniają kolor oczu w zależności od pory roku. Latem kolor oczu jest złoty. Zimą staje się niebieski.
Niektóre odmiany reniferów wydają dźwięki. Ich kolana podczas poruszania wydają dźwięk klikania. Pomaga to zwierzętom pozostać razem podczas burz. Niektóre renifery wydają dźwięk przypominający szczekanie.
Życie renifera – cykl i cechy
Ciąża u samicy renifera trwa od 200 do 240 dni. To około 7 do 8 miesięcy. Nowonarodzone młode potrafią samodzielnie chodzić godzinę po urodzeniu.
Renifery żyją przeciętnie 10-15 lat. W niewoli mogą dożyć nawet 30 lat. Samice żyją do 18 lat.
Renifery są bardzo szybkimi zwierzętami. Potrafią biegać z prędkością 60-80 km/h. Niektóre źródła podają prędkość do 48 km/h.
Są również doskonałymi pływakami. Ich prędkość pływania wynosi 9-11 km/h. Inne dane mówią o 10 km/h. Ciało jednego z nich znaleziono w brzuchu wieloryba.
Karibu z Ameryki Północnej słyną z długich migracji. Przemierzają ponad 8 tys. km rocznie. To więcej niż jakikolwiek inny ssak lądowy. Amerykańskie karibu potrafią w ciągu roku przebyć ponad 4500 km.
Renifery a człowiek
Wiele ludów arktycznych i subarktycznych hoduje renifery. Robią to od wieków. Udomowienie reniferów nastąpiło około 3 tysiące lat p.n.e. Istnieje około 20 różnych ludów zależnych od hodowli reniferów. Należą do nich Lapończycy, Samojedzi i Tunguzi.
Lapończycy uwielbiają potrawy z mięsa renifera. Norwegowie również zajadają się mięsem z renifera. W Finlandii bardzo często dodaje się mięso renifera do pizzy.
Złapanym w Finlandii reniferom maluje się poroże. Używają do tego farby odblaskowej. Ma to na celu zwiększenie ich bezpieczeństwa na drogach.
Ochrona reniferów – zagrożenia i przyszłość
Renifery są dziś pod szczególną obserwacją naukowców. Naukowcy pilnie obserwują ich populację. Renifery są uznawane przez IUCN za zwierzęta zagrożone wyginięciem w stanie dzikim. Renifer tundrowy jest obecnie gatunkiem zagrożonym wyginięciem.
Od 2015 roku renifery tundrowe uznawane są za zagrożone. W tej chwili jest ich około 2000 osobników. Populacja reniferów na Svalbardzie to około 2000 sztuk.
Populacja reniferów spadła o 40% w ciągu ostatnich lat. Naukowcy coraz częściej mówią o konieczności ich ochrony. Wzywają do podjęcia zdecydowanych działań.
Renifer to prawdziwy cud natury, o który warto dziś szczególnie zadbać.
– dr Andrzej Kruszewicz
Zagrożeniami dla reniferów są globalne ocieplenie i polowania. Niszczenie naturalnych siedlisk również im zagraża. W okresie letnim komary potrafią wysysać z reniferów nawet 1 litr krwi tygodniowo.
Badania nad reniferami trwają. Zakłada się nadajniki dzikim reniferom. Służą do monitorowania stanu sztukowego.
Renifery Świętego Mikołaja
Renifer jest symbolem św. Mikołaja. Renifery są głównym pojazdem Świętego Mikołaja. Mikołaj mieszka w Laponii wraz z elfami i reniferami.
Renifery Mikołaja pojawiły się później niż sama postać Świętego Mikołaja. Znamy imiona reniferów z zaprzęgu. Liczba reniferów w zaprzęgu nie jest jednak jednoznaczna.
Pierwsze renifery w zaprzęgu pojawiły się w 1821 roku. Wiersz Klemensa Moore’a z 1823 roku przedstawił światu 8 reniferów. Ich imiona to: Kometek, Amorek, Błyskawiczny, Fircyk, Pyszałek, Tancerz, Złośnik, Profesorek.
W opowiadaniu Roberta Maya z 1939 roku dodano kolejnego renifera. Był nim Rudolf Czerwononosy. Najpopularniejsza wersja mówi o 9 reniferach. Inne wersje podają ich 12.
Wszystkie renifery Mikołaja, poza Rudolfem, są najprawdopodobniej płci żeńskiej. Mają poroże zimą, co jest typowe dla samic.
Renifery Mikołaja uwielbiają marchewkę. Marchewka daje im moc latania. Można zostawić im siano, jabłka i marchewkę. Połóż je przed domem lub pod choinką.
Renifery Mikołaja należą do ósmego podgatunku. Nazwa tego podgatunku to Saintnicolas magicalus.
Clement C. Moore w wierszu „Wizyta świętego Mikołaja” przedstawił światu renifery Świętego Mikołaja i opisał je jako „maleńkie”.
Ile reniferów miał Święty Mikołaj?
Według najpopularniejszej wersji Święty Mikołaj miał 9 reniferów w zaprzęgu. Wcześniejsza wersja mówiła o 8 reniferach.
Czy samice reniferów mają poroże?
Tak, zarówno samce, jak i samice reniferów mają poroże. Jest to jedna z ich unikalnych cech.
Czy renifery potrafią pływać?
Tak, renifery są doskonałymi pływakami. Potrafią pływać z prędkością do 11 km/h.
Dlaczego renifery klikają kolanami?
Kolana niektórych reniferów wydają dźwięk klikania podczas chodzenia. Pomaga to stadom pozostać razem podczas burz śnieżnych.
Jak długo żyją renifery?
Renifery żyją średnio 10-15 lat na wolności. W niewoli mogą dożyć nawet 30 lat.
Czym różni się renifer od karibu?
Renifer i karibu to ten sam gatunek (Rangifer tarandus). Karibu to nazwa używana w Ameryce Północnej. Nazwa pochodzi z języka Mikmaków lub staronordyckiego.
Zobacz także: