Władysław Jagiełło to jedna z najważniejszych postaci w historii Polski. Był wielkim księciem litewskim i królem Polski. Założył dynastię Jagiellonów. Poznaj zaskakujące fakty z jego życia.
Pochodzenie i droga do tronu
Władysław Jagiełło urodził się na Litwie. Był synem wielkiego księcia Olgierda. Należał do dynastii Giedyminowiczów. Objął tron litewski po śmierci ojca. Stało się to w roku 1377. Został wielkim księciem w Wilnie. Jego pochodzenie miało kluczowe znaczenie.
Chrzest i unia z Polską
Jagiełło zawarł unię z Polską. Doszło do tego 14 sierpnia 1385 roku w Krewie. Przygotowania miały polityczne tło. Unia była korzystna dla obu stron. Władysław Jagiełło przyjął chrzest. Ceremonia odbyła się 15 lutego 1386 roku. Otrzymał wówczas imię Władysław. Chrzest był przełomowym wydarzeniem. Przyczynił się do chrystianizacji Litwy. Następnego dnia wybrano go królem Polski. Koronacja na Wawelu miała miejsce 4 marca 1386 roku. Trzy dni wcześniej poślubił Jadwigę Andegaweńską. Małżeństwo z królową umocniło unię. Umożliwiło mu zdobycie polskiego tronu.
Wyjdź duchu nieczysty przez to wyobrażenie Boga i daj miejsce Duchowi Świętemu (Exi immunde spiritus ab hac imagine Dei et da locum Spiritu Sancto).
Ja ciebie chrzczę w imię Ojca, i Syna, i Ducha Świętego (Ego te baptizo in nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti).
Panowanie i kluczowe wydarzenia
Władysław Jagiełło panował najdłużej w historii Polski. Rządził przez 45 lat. Był twórcą wielkiego sojuszu polsko-litewskiego. Wypowiedział wojnę Krzyżakom w 1409 roku. Odniósł zwycięstwo w bitwie pod Grunwaldem. Stało się to 15 lipca 1410 roku. Zwycięstwo zadecydowało o przyszłości Zakonu Krzyżackiego. Polska odzyskała utracone ziemie. Traktat pokojowy podpisano w Toruniu w 1411 roku. Traktat regulujący status Żmudzi zawarto w Mełnie. Podpisano go 27 września 1422 roku. Jagiełło zawarł ugodę z Witoldem. Porozumienie miało miejsce 4 sierpnia 1392 roku. Kolejne porozumienie zawarto w 1401 roku. Król przeprowadził reformę monetarną. Stało się to w roku 1393. Ufundował odnowienie Akademii Krakowskiej. Data to 26 lipca 1400 roku. Wspierał rozwój szkół i uczelni. Przyczyniło się to do rozkwitu kultury. Jagiełło musiał walczyć o poparcie szlachty. Nadawał jej rozmaite przywileje. Przywileje nadano w latach 1422, 1423. Ważny był przywilej jedlneński z 1430 roku. Przywilej krakowski pochodzi z 1433 roku. Szlachta uzyskała wiele swobód. Historycy uważają to za jego błąd. Nawet Grunwald nie mógł go zrównoważyć. Przywileje osłabiły władzę królewską. Wzmocniły pozycję szlachty.
nikogo nie uwięzimy, kto nie zostanie pokonany prawem
Podatek poradlny od łanu ziemi wynosił 2 grosze. Łan to około 17 hektarów. Za Ludwika Andegaweńskiego opłata wynosiła 7 złotych za hektar. Pod koniec panowania Jagiełły było to 5 złotych za hektar.
Życie codzienne i zaskakujące zwyczaje
Władysław Jagiełło miał swoje dziwne nawyki. Lubił sypiać do południa. Często ucinał sobie poobiednie drzemki. Jan Długosz krytykował go za wczesne wstawanie. Król obżerał się serem. Jednocześnie nienawidził jabłek. Najważniejsze sprawy państwowe załatwiał w ubikacji. Władysław Jagiełło był abstynentem. Pił tylko wodę źródlaną. Nigdy nie pił wina ani piwa. Dzięki temu miał zawsze przytomny umysł. Panował nad sobą podczas uczt. Król uchodził za czyściocha. Dbał o higienę osobistą. Kąpał się trzy razy w tygodniu. Czystością przewyższał otoczenie. Unikał towarzystwa kobiet. Robił to, by przypodobać się Bogu. W Wielką Środę powstrzymywał się od kobiet. W dzień Wieczerzy Pańskiej umywał nogi dwunastu żebrakom. Bał się otrucia i zabicia. Był podejrzliwy i niedotykalski. Nie zważał na komfort snu. Odpoczywał często na gołej ziemi. Miał prawdziwą obsesję na punkcie polowań. Długosz zarzucał mu dziwne zwyczaje. Król łamał gałązki. Obracał się przed wyjściem z domu. W 1419 roku trafił go piorun. Przeżył to uderzenie.
Władysław Jagiełło 'sypiać i wczasować się lubił do południa’.
Jan Długosz podał, że Władysław Jagiełło był 'zawsze trzeźwy, wina ani piwa nie pijał’.
Biograf króla, Stefan M. Kuczyński, twierdził, że Jagiełło 'czystością osobistą górował nad całym swym otoczeniem’.
Mikołaj Kozłowski stwierdził: 'W [wielką] środę, kiedy w kościele upamiętniają sprzedaż – przez Judasza – Chrystusa, powstrzymywał się od towarzystwa kobiet’.
Małżeństwa i potomstwo
Władysław Jagiełło miał cztery żony. Każde małżeństwo miało znaczenie polityczne. Pierwszą żoną była Jadwiga Andegaweńska. Ślub odbył się 18 lutego 1386 roku. Jadwiga była córką Ludwika Węgierskiego. Była ostatnią dziedziczką Piastów na tronie. Jadwiga urodziła jedną córkę. Była to Elżbieta Bonifacja. Dziewczynka urodziła się 22 czerwca 1399 roku. Zmarła zaledwie miesiąc później. Małżeństwo z Jadwigą nie było szczęśliwe. Druga żona to Anna Cylejska. Poślubił ją 29 stycznia 1402 roku. Anna była wnuczką Kazimierza Wielkiego. Jan Długosz określił ten związek jako udany. Anna urodziła córkę Jadwigę. Została ogłoszona następczynią tronu w 1413 roku. Anna Cylejska zmarła w 1415 roku. Król przejął się jej śmiercią. Trzecią żoną była Elżbieta Granowska. Była wdową z czworgiem dzieci. Poślubił ją 2 maja 1417 roku. Elżbieta była starsza od króla. Różnica wieku wynosiła 10 lat. Niektórzy mówią o niej jako o ukochanej. Elżbieta zmarła 12 maja 1420 roku. Przyczyną była gruźlica. Czwartą żoną została Zofia Holszańska. Ślub odbył się w 1422 roku. Zofia była znacznie młodsza od Jagiełły. Różnica wieku wynosiła 43-53 lata. Zofia urodziła trzech synów. Byli to Władysław, Kazimierz i kolejny Kazimierz. Pierwszy Kazimierz zmarł młodo. Władysław został Władysławem III Warneńczykiem. Objął tron w 1434 roku. Drugi Kazimierz został Kazimierzem IV Jagiellończykiem. Objął tron w 1447 roku. Zofię Holszańską można nazwać matką dynastii. Dała królowi upragnionego następcę.
Jan Długosz określił małżeństwo Jagiełły z Anną Cylejską jako udane.
Elżbieta była kobietą „subtelną i cudną”.
Zofię bez większej przesady można nazwać 'matką dynastii’.
Jagiełło miał cztery żony i pięcioro dzieci.
Śmierć i dziedzictwo
Władysław Jagiełło zmarł 1 czerwca 1434 roku. Stało się to w Gródku. Przyczyną śmierci było przeziębienie. Król przeżył wcześniej rażenie piorunem. Jego serce umieszczono w Gródku Jagiellońskim. Ciało przewieziono do Krakowa. Spoczęło w katedrze na Wawelu. Jagiełło przeszedł do historii. Był twórcą sojuszu polsko-litewskiego. Zwyciężył w bitwie pod Grunwaldem. Zjednoczył Polskę i Litwę. To miało kluczowe znaczenie. Wspierał rozwój kultury i edukacji. Ufundował odnowienie Akademii Krakowskiej. Jego dziedzictwo jest nadal aktualne. Zjednoczył narodowości. Wzmocnił wspólnotę polityczną. Jest symbolem odrodzenia Polski. Grunwald pokazał Polskę jako potęgę. Trzeba było się z nią liczyć.
Można powiedzieć, że przeznaczenie Jagiełły było już pisane od najmłodszych lat – mówi historyk Piotr Kowalski.
To była kluczowa chwila, która zadecydowała o przyszłości Polski – podkreśla dr Anna Nowak.
Jagiellonowie to nie tylko dynastia, to symbol odrodzenia Polski – mówi historyk Krzysztof Z.
Grunwald przypomniał światu, że Polska jest potęgą, z którą należy się liczyć – stwierdził profesor Jan P.
Jagiełło zjednoczył narodowości i wzmocnił wspólnotę polityczną – mówi historyk.
Najczęściej Zadawane Pytania
Kiedy urodził się Władysław Jagiełło?
Dokładna data urodzenia Władysława Jagiełły nie jest znana. Historycy przypuszczają, że mógł urodzić się między 1352 a 1362 rokiem.
Ile żon miał Władysław Jagiełło?
Władysław Jagiełło był żonaty czterokrotnie. Jego żonami były Jadwiga Andegaweńska, Anna Cylejska, Elżbieta Granowska i Zofia Holszańska.
Kiedy odbyła się bitwa pod Grunwaldem?
Bitwa pod Grunwaldem, w której zwyciężył Władysław Jagiełło, miała miejsce 15 lipca 1410 roku.
Na co zmarł Władysław Jagiełło?
Władysław Jagiełło zmarł w 1434 roku na skutek przeziębienia. Miał wtedy od 72 do 82 lat.
Gdzie pochowano Władysława Jagiełłę?
Władysław Jagiełło został pochowany w katedrze na Wawelu w Krakowie. Jego serce spoczęło w Gródku Jagiellońskim.
Zobacz także: