Sudety to pasmo górskie pełne niezwykłych miejsc, fascynującej historii i tajemniczych legend. Odkryj piękno i różnorodność tych gór na pograniczu Polski, Czech i Niemiec.
Gdzie leżą Sudety i skąd ich nazwa?
Sudety to łańcuch górski. Leży na obszarze południowo-zachodniej Polski. Część Sudetów znajduje się w Czechach. Niektóre rejony leżą także w Niemczech. Sudety rozciągają się na długości około 300-400 kilometrów. Stanowią ważny element krajobrazu Polski. Są atrakcyjnym miejscem dla turystów. Przyciągają miłośników przyrody.
Sudety dzielą się na trzy główne części. To Sudety Zachodnie, Środkowe i Wschodnie. Wyróżniamy także Przedgórze Sudeckie. Sudety Zachodnie są oddzielone od Sudetów Środkowych przez Bramę Lubawską. Sudety od Karpat oddziela Brama Morawska.
Nazwa „Sudety” po raz pierwszy pojawiła się już w II wieku n.e. Rdzeń „ sud ” miał oznaczać dzika , a przyrostek „ -éta ” – las.
Nazwa Sudetów ma pochodzenie celtyckie. Tłumaczy się ją jako las dzików. To nawiązanie do przyrody. Historia Sudetów sięga daleko w przeszłość. Region ten ma bogatą historię. Jego krajobrazy są różnorodne.
Pasma górskie i najwyższe szczyty Sudetów
W Sudetach znajduje się około 20 pasm górskich. Karkonosze to najwyższe pasmo górskie Sudetów. Zajmują powierzchnię około 650 km². Śnieżka jest najwyższym szczytem Karkonoszy. Osiąga wysokość 1603 metrów nad poziomem morza. Śnieżka to także najwyższy szczyt całych Sudetów. Jest górą graniczną. Przez nią przebiega polsko-czeska granica.
Inne ważne pasma to Góry Stołowe. Góry Sowie są położone między Górami Bardzkimi i Wałbrzyskimi. Masyw Śnieżnika to ostatni szczyt polskich Sudetów. Jego najwyższa kulminacja ma wysokość 1426 m n.p.m. Góry Izerskie mają łagodne szczyty. Ich szlaki są dobrze opracowane. W Sudetach znajdują się też Góry Orlickie. Jest tam Wysoki Jesionik w Czechach.
Najwyższym szczytem Sudetów Środkowych jest Wielka Desztna. Ma wysokość 1115 m n.p.m. W Sudetach Wschodnich najwyższym szczytem jest Pradziad. Osiąga 1492 m n.p.m. Czubek wieży na Pradziadzie jest najwyższym punktem w Sudetach. Osiąga około 1637 m n.p.m. Wielka Sowa to najwyższy szczyt Gór Sowich. Ma 1015 m n.p.m. Szczeliniec Wielki wznosi się na wysokość 919 m n.p.m.
Atrakcje turystyczne Sudetów – co warto zobaczyć?
Sudety przyciągają turystów. Oferują wiele atrakcji. W regionie znajduje się blisko 70 zamków i ruin. Jest tam około 230 pałaców i ruin. To świadectwo bogatej historii. Wiele zabytkowych zamków czeka na odkrycie.
Zamek Książ to jeden z największych zamków w Polsce. Jest ważnym zabytkiem Dolnego Śląska. Warto go odwiedzić w Wałbrzychu. Zamek Czocha to malowniczo położona warownia. Leży nad Jeziorem Leśniańskim. Twierdza w Srebrnej Górze zbudowana w latach 1765-1777. Powstała z rozkazu pruskiego władcy Fryderyka II. Srebrna Góra pełniła funkcje osady górniczej w XIV wieku. Dolina Pałaców i Ogrodów to romantyczna podróż przez wieki. Znajdują się tam 41 rezydencji.
Park Narodowy Gór Stołowych zachwyca formacjami skalnymi. Błędne Skały to skalny labirynt. Szczeliniec Wielki to masyw górski. W Górach Sokolich można uprawiać wspinaczkę skałkową. Husyckie Skały w Górach Stołowych były naturalną twierdzą dla husytów. Husyci uciekali przed prześladowaniami w XV wieku.
Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie to największa jaskinia w Sudetach. Ma około 5 km korytarzy. Jest jedną z największych atrakcji Dolnego Śląska. W regionie znajduje się 14 podziemnych tras turystycznych. Podziemne Miasto Osówka to część projektu 'Riese’. Realizowali go naziści. Kopalnia Złota w Złotym Stoku to kolejna podziemna atrakcja. Warto też zobaczyć Sztolnie Walimskie.
W Sudetach znajduje się kilka znanych wodospadów. Wodospad Kamieńczyka to najwyższy wodospad w polskich Sudetach. Ma wysokość 27 metrów. Wodospad Szklarki spada z wysokości około 13 m. Kocioł Małego Stawu to urokliwe miejsce. Jest tam polodowcowe jeziorko.
Kłodzko jest sercem regionu. To nieformalna stolica Ziemi Kłodzkiej. Warto zobaczyć ratusz i katedrę św. Jana Chrzciciela. Twierdza Kłodzko to ważny zabytek. Jelenia Góra to serce Karkonoszy. Znajduje się tam ratusz i kościół św. Erazma i Pankracego. Karpacz to górski kurort. Ma widok na Śnieżkę. Szklarska Poręba to popularna miejscowość. Sudety są miejscem do odpoczynku. Można tam uciec od miejskiego zgiełku.
Legendy i tajemnice Sudetów
Legendy są częścią kultury Sudetów. Powstawały, gdy działy się rzeczy niezrozumiałe. Legendy ożywają wśród gór. Region ten skrywa wiele tajemnic. Sudety to pasmo górskie pełne tajemnic.
Jedną z legend jest opowieść o Liczyrzepie. Znany jest także jako Karkonosz, Duch Gór. Legendy opowiadają o jego poczynaniach. Mówią też o tym, jak Duch Gór otrzymał swoje imię. Inne legendy to Legenda o bazyliszku w Świdnicy. Opowiada się o Zapasy w Międzylesiu. Duch Piwko i dobre piwo ze Szczytnej to kolejna opowieść. Występuje w niej cytat:
Piwko, piwko wejdź do żywota mego, a nie czyń tam niczego złego. Amen – tak modlą się czescy piwosze przed wypiciem pierwszego kufla.
Są też mroczniejsze historie. Legenda o piekielnej dolinie budzi dreszcz. Opowieść o rozpustnej dwórce przestrzega. Legenda o nocnym kowalu z Görlitz intryguje. Strażnik Wieczności w Górach Bystrzyckich chroni. Wałbrzyskie szyby kopalniane kryją historie. Opowiada się też o leczniczym źródle, które nie wysycha. Straszliwy przypadek szewca ze Strzegomia to kolejna legenda. Legendy o husytach ukrywających się w skałach krążą. Opowieści o ukrytym skarbie husytów fascynują. Duchy poległych wojowników strzegą Husyckich Skał.
Sudety, a zwłaszcza Śnieżka, skrywają więcej. Obserwatorium na Śnieżce zainspirowało Jarosława Szczyżewskiego. Napisał powieść 'Obserwatorium’. Autor zdradza, że budynek skrywa trzynasty pokój. O nim krążą legendy. W rejonie Śnieżki zdarzają się silne wyładowania atmosferyczne. Ognie świętego Elma występują w czasie burz. To zjawisko znane meteorologom. Czasem zdarzają się niepokojące dźwięki. Bywają też inne zjawiska. Może nie wszystko jeszcze potrafimy zrozumieć. Prawdziwe historie mają w sobie magię.
Prawdziwe historie, wyciągnięte z archiwów, mają w sobie więcej magii niż fikcja.
Warto odkryć tajemnice Sudetów. Obserwatorium na Śnieżce to tylko jedna z nich. Trzynasty pokój intryguje. Niepokojące dźwięki zastanawiają. Tajemnicza Dłoń budzi strach. Zjawa Starszej Kobiety pojawia się. Polana Czarownic ma swoją aurę. Kocioł Smogorni też kryje sekrety. Góry Sowie znane są z podziemnych budowli. Tworzyli je naziści w latach II wojny światowej. Region ten jest o niezwykłej mieszance. Łączy historię, tajemnice i przyrodę.
Sudety dla rodzin – szlaki i atrakcje dla dzieci
Sudety to dobry kierunek dla rodzin. Można tam spędzić czas z dziećmi. Szlaki w Sudetach są zróżnicowane. Wiele z nich jest łatwych do przejścia. Są idealne dla rodzin z dziećmi. Zaleca się zwiedzanie Jaskini Niedźwiedziej z przewodnikiem. Warto zarezerwować bilet z wyprzedzeniem.
Szlak na Ślężę trwa około 1 godzinę 20 minut. To czas w jedną stronę. Szlak na Sokolik oferuje mural. Upamiętnia on Wandę Rutkiewicz. Szlak do wodospadu Kamieńczyka zajmuje około 40 minut. Wodospad Kamieńczyka to najwyższy wodospad. Znajduje się w Sudetach. Zaleca się zarezerwować około 1,5 godziny na wizytę. Hala Izerska to górska łąka. Położona jest na wysokości około 840–880 m n.p.m.
Atrakcje dla dzieci w Sudetach są liczne. W Karpaczu można odwiedzić Muzeum Klocków Lego. Ciekawym miejscem jest Western City. Muzeum Przyrodnicze także warto zobaczyć. W Szklarskiej Porębie jest park dinozaurów. Park linowy Trollandia dostarcza emocji. Rodzinny park rozrywki Esplanada zapewnia zabawę. W Kudowie-Zdroju jest aquapark. Można też odwiedzić aquapark w Libercu. W Górach Kaczawskich jest Zamek Grodziec. Kopalnia złota 'Aurelia’ także czeka. Grapa (zoo) to miejsce dla miłośników zwierząt.
- Zabierzcie ze sobą bluzy i kurtki.
- Kupcie bilet do Karkonoskiego Parku Narodowego.
- Zarezerwujcie bilety do Jaskini Niedźwiedziej z wyprzedzeniem.
Ciekawostki o Sudetach
Sudety skrywają wiele ciekawostek. Są górami o młodej rzeźbie. Zbudowane są ze starych skał. Często słyszymy, że Sudety są starymi górami. Tymczasem wcale takimi nie są. Wiek niektórych skał datuje się na pół miliarda lat. Sudety wypiętrzyły się podczas ostatniej orogenezy alpejskiej.
Czy Ostrzyca, Chełmiec, Ślęża to wygasłe wulkany?
Ostrzyca, Chełmiec i Ślęża nie są wygasłymi wulkanami. To mity na temat Sudetów.
Czy Karkonosze dawniej pokrywał lądolód?
Lądolód oparł się o Sudety. Lecz ich nie przekroczył. Karkonosze nie były całkowicie pokryte lądolodem.
Czy Śnieżka jest najwyższym miejscem w Sudetach?
Śnieżka jest najwyższym szczytem. Lecz najwyższym punktem jest czubek wieży na Pradziadzie. Osiąga około 1637 m n.p.m.
Czy Szczeliniec Wielki jest w Kotlinie Kłodzkiej?
Szczeliniec Wielki leży w Górach Stołowych. Nie znajduje się w Kotlinie Kłodzkiej.
Czy w Czechach są Sudety?
W Czechach funkcjonuje termin Krkonošsko-jesenická subprowincja. Nazwa „Sudety” nie jest tam oficjalnie uznawana. Może mieć złe skojarzenia dla Czechów.
Czy w Sudetach są górale?
W Sudetach nie ma górali. Nie występują w tradycyjnym rozumieniu folkloru.
W polskiej części Sudetów zachowało się blisko 300 grodzisk. To miejsca pradziejowe i wczesnośredniowieczne. Region ten jest bogaty w przyrodę i krajobrazy. Znajduje się tam wiele zabytków. Sudety chronione są przez parki narodowe. To Karkonoski Park Narodowy i Park Narodowy Gór Stołowych. Jest tam 8 parków krajobrazowych. W regionie znajduje się 31 rezerwatów. W Karkonoszach występuje kilka endemitów roślin. Muflony sprowadzono z Korsyki. Stało się to w początkach XX wieku. Wiek XIX przyniósł Sudetom nową tożsamość. Stały się regionem industrialnym i wypoczynkowym.
Przyroda Sudetów
Sudety oferują bogactwo przyrody. Flora i fauna są różnorodne. W Karkonoszach można spotkać endemity roślin. To gatunki występujące tylko tam. Muflony to zwierzęta sprowadzone do Sudetów. Pochodzą z Korsyki. Introdukowano je w początkach XX wieku.
Najważniejsze rzeki wypływające z Sudetów to Odra, Łaba i Morawa. Zasilają one ważne systemy rzeczne. W Sudetach znajdują się piękne jeziora. Jezioro Pilchowickie to jedno z nich. Warto też zobaczyć Jezioro Bystrzyckie. Jezioro Czerniawskie także jest warte uwagi. Kocioł Małego Stawu ma polodowcowe jeziorko. To jedno z najbardziej urokliwych miejsc w Sudetach.
Aktywny wypoczynek i turystyka
Sudety to idealne miejsce na aktywny wypoczynek. Oferują liczne szlaki turystyczne. Można wybrać Szlak Karkonoski. Popularne są szlaki Gór Izerskich. Szlak Gór Stołowych to kolejna propozycja. Góry Sowie także mają swoje szlaki.
- Planuj aktywny wypoczynek w Sudetach.
- Skorzystaj z wycieczek rowerowych po malowniczych trasach.
- Wybierz się na wspinaczkę skałkową w Górach Sokolich.
- Zaleca się korzystanie z lokalnych przewodników.
Wycieczki rowerowe są popularne. Szczególnie w Górach Izerskich. Wspinaczka skałkowa jest możliwa. W Górach Sokolich i Karkonoszach. Zwolennicy sportów zimowych znajdą coś dla siebie. Trasa biegowa w Jakuszycach jest znana. Ośrodki narciarskie działają w Karpaczu. Także w Szklarskiej Porębie i Świeradowie-Zdroju. Można wybrać lot balonem. Nad Karkonoszami i Pogórzem Izerskim.
Sudety to także kraina uzdrowisk. Warto odwiedzić Kudowę-Zdrój. Duszniki-Zdrój oferują lecznicze wody. Polanica-Zdrój to kolejny kurort. Lądek-Zdrój ma długą historię uzdrowiskową. Teatr Zdrojowy w Polanicy-Zdroju jest atrakcją. Warto odwiedzać Sudety poza sezonem.
Wszędzie byłem – wszędzie pięknie było, polecam poza sezonem np. w marcu, nie ma tłumu, parkingi bezpłatne, wejścia za darmo, wrażenia super.
Smaki Sudetów
Region Sudetów ma swoją kuchnię. Warto próbować lokalnych potraw. Placki ziemniaczane są popularne. Śląskie kluski to regionalna specjalność. Żurek to zupa warta spróbowania. Kulinarna podróż przez góry czeka.
Zobacz także: