Ciekawostki o Tatrach – fascynujące fakty o polskich górach

Tatry to najwyższe pasmo w łańcuchu Karpat. Te góry oferują bogactwo przyrody i historii. Poznaj najciekawsze fakty o Tatrach, ich geografii i atrakcjach.

Geografia Tatr

Tatry leżą na granicy Polski i Słowacji. Stanowią naturalną granicę między krajami. Tatry to jedyne polskie góry o charakterze alpejskim. Są najwyższym pasmem górskim w Karpatach. Długość Tatr wynosi 57 km. Wypiętrzenie Tatr miało miejsce około 10 – 15 milionów lat temu. Tatry zaczęły powstawać około 90 milionów lat temu. Tatry dzielą się na Tatry Zachodnie i Tatry Wschodnie. Polska część Tatr to tylko 175 km² powierzchni. Niecałe 23% Tatr leży w Polsce. 23% powierzchni Tatr leży w granicach Polski, a 77% w Słowacji. Granica polsko-słowacka wiedzie wzdłuż grani głównej Tatr. Tatry Bielskie to jedyny masyw tatrzański całkowicie położony na terenie Słowacji. Tatry mają zróżnicowaną geologię. Obejmuje ona wapienie, łupki i granity. Tatry mają klimat podalpejski. W Tatrach zimą często zachodzą lawiny. Halny to ciepły i porywisty wiatr. Wiatr ten ma wpływ na samopoczucie. Maksymalna prędkość halny osiągnęła 288 km/h. W Zakopanem opady roczne wynoszą 1128 mm. To dwa razy więcej niż w Warszawie (565 mm). Największą dobową sumę opadów zanotowano 30 czerwca 1973 roku. Wynosiła ona 300 mm na Hali Gąsienicowej.

Najwyższe szczyty Tatr

Gerlach jest najwyższym szczytem Tatr. Ma wysokość 2654 m n.p.m. Rysy to najwyższy szczyt po stronie polskiej (2499 m n.p.m.). Najwyższym szczytem Polski są Rysy (2499 m n.p.m.). Szczyt ten w całości nie znajduje się w Polsce. Najwyższą górą polskiej części Tatr jest Kozi Wierch (2291 m n.p.m.). Giewont to najwyższa góra Tatr Zachodnich. Ma wysokość 1894 m n.p.m. Giewont leży w całości na terenie Polski. Giewont przypomina sylwetkę leżącego rycerza. Kasprowy Wierch to popularny górski szczyt w Polsce.

Jeziora tatrzańskie

W Tatrach znajduje się ponad 30 jezior. Morskie Oko jest największym jeziorem w Tatrach. Powierzchnia wynosi ponad 34 hektary. Inne dane podają 34,54 ha lub 34,93 ha. Morskie Oko to największe jezioro w Tatrach Polskich. Morskie Oko nazywano dawniej 'morskimi oczami’. Dolina Pięciu Stawów Polskich zawiera pięć jezior górskich. Dolina Pięciu Stawów jest największym skupiskiem naturalnych stawów w Tatrach Polskich. Najgłębsze jezioro w Tatrach to Wielki Staw Polski. Jego dno znajduje się 79,3 m pod powierzchnią. Zadni Mnichowy Stawek leży na wysokości 2070 metrów n.p.m. To najwyżej położony staw w Tatrach Polskich.

Jaskinie i podziemia

W Tatrach znajduje się ponad 850 jaskiń. Łączna długość korytarzy to około 133 kilometrów po polskiej stronie Tatr. W Tatrach znajduje się ponad 1000 jaskiń. Najdłuższa jaskinia w Tatrach to Cień Księżyca. Ma 28 699 metrów długości. Inne dane podają 30 500 m. W Tatrach znajduje się najdłuższa i najgłębsza jaskinia w Polsce. To Wielka Śnieżna (ponad 23 km korytarzy). Wąwóz Kraków i jaskinia Smocza Jama znajdują się w Dolinie Kościeliskiej. W Dolinie Białej Wody prowadzono poszukiwania rud uranu. Działo się to w latach 50. XX wieku.

Przyroda Tatr

Tatry były kiedyś pod wodą. Zalewało je ciepłe morze Oceanu Tetydy. Na terenie Tatr znajdowały się lodowce kilka tysięcy lat temu. W Tatrach rośnie niespełna 1300 gatunków roślin. Z tego 200 występuje tylko w Tatrach. W Tatrach występuje wiele gatunków roślin i zwierząt. Nie są one spotykane w innych częściach Polski. W Tatrach można spotkać unikalne gatunki zwierząt. Należą do nich tatrzańska kozica i świstak. Oprócz kozic w Tatrach można spotkać rysie, niedźwiedzie i orły. Krokusy w Tatrach potrzebują owiec do rozwoju.

Historia i Turystyka

Turystyka w Tatrach sięga XVI wieku. Pierwsza odnotowana wycieczka odbyła się najpewniej w Zielone Świątki w 1565 roku. Tak opisuje Józef Nyka w przewodniku po Tatrach Słowackich. Region tatrzański jest ojczyzną górali. Muszelki na góralskim kapeluszu to muszelki kauri. Oscypek to twardy, wędzony ser z owczego mleka. Wiele miejsc w Tatrach ma swoje legendy i opowieści. Skała Mnich według legendy to zaklęty mnich Cyprian. Dawne kopalnie złota na zboczu Krywania nazywały się Krywańskie Banie. Pierwsze schronisko w Tatrach powstało w 1867 roku. Schronisko Murowaniec zostało wybudowane w 1873 roku. Morskie Oko jest najstarszym schroniskiem w Polskich Tatrach. Uruchomiono je w 1908 roku. Tatrzański Park Narodowy (TPN) został utworzony w 1954 roku. Zajmuje powierzchnię około 211,64 km². Tatrzański Park Narodowy został założony w 1954 roku w Polsce. Jest to jeden z największych parków narodowych w Polsce. Po stronie Słowackich Tatr funkcjonują tzw. nosicze. To tragarze zaopatrujący tamtejsze schroniska. Tatrzańska Ochotnicza Służba Ratownicza (TOPR) istnieje od 1909 roku. TOPR nie pobiera odpłatności za akcje ratownicze. Tajemniczy wypadek w dolinie Jaworowej z 1925 roku wciąż niewyjaśniony. Pierwszy przewodnik turystyczny po Tatrach opublikowano w 1840 roku. Autorem był Evžen Čihák. Tatry są doskonałym miejscem do obserwacji gwiazd. Tatry są miejscem licznych festiwali folklorystycznych. W regionie tatrzańskim można podziwiać unikalne budynki z drewna. Są one w stylu zakopiańskim. Muzyka góralska charakteryzuje się unikalnym brzmieniem.

Jak opisuje Józef Nyka w swoim przewodniku po Tatrach Słowackich, pierwsza odnotowana wycieczka w Tatry odbyła się najpewniej w Zielone Świątki w 1565 roku.

Dojazd i szlaki turystyczne

Tatry mają ponad 250 km szlaków turystycznych. Długość szlaku Orlej Perci wynosi 9 km. Czas potrzebny na przebycie Orlej Perci to około 8 godzin. Najwyżej położoną przełęczą w polskich Tatrach jest przełęcz pod Rysami. Ma wysokość 2365 m. Dolina Chochołowska jest najdłuższą doliną w polskich Tatrach. Dolina Suchej Wody Gąsienicowej ma długość około 13 kilometrów. Dolina Kościeliska jest popularnym celem wycieczek. Jest to łatwa i niewymagająca trasa. W Tatrach znajduje się wiele wodospadów. Najsłynniejszy to Wodogrzmoty Mickiewicza. Kolejka na Kasprowy Wierch kursuje od 1936 roku. Rocznie przewozi 600 tysięcy osób. W Zakopanem znajduje się skocznia „Wielka Krokiew”. Tatry są rajem dla miłośników narciarstwa. Dotyczy to szczególnie Zakopanego.

Planujesz wycieczkę w Tatry? Oto kilka sugestii:

• Aby uniknąć stania w kolejce na Kasprowy Wierch, kup bilety online z wyprzedzeniem.
• Wspinaczka na Giewont najlepiej sprawdza się poza sezonem turystycznym.
• Pamiętaj o sprawdzeniu prognozy pogody przed wyjściem w góry.

Zakopane i okolice

Zakopane jest nazywane „zimową stolicą Polski”. Zakopane nazywane jest „stolicą Tatr”. Krupówki to najbardziej znana ulica w Zakopanem. Zakopane to popularne miejsce na mapie Podhala. Inne miasta związane z Tatrami to Poprad i Stary Smokovec na Słowacji. Tatry rosną w tempie około 8 mm rocznie. To fascynujący proces geologiczny. Istnieje aplikacja o Tatrach dla dzieci. Nazywa się „Wyprawa nad Morskie Oko”. Pomaga dzieciom poznawać góry.

Zobacz także:

• Morskie Oko: Klejnot Tatr Polskich – Informacje i Ciekawostki
• Tatrzański Park Narodowy – fakty, ciekawostki i przewodnik dla turystów
• Zakopane – Perła Tatr i Zimowa Stolica Polski
• Parki Narodowe w Polsce: Lista, Opisy, Ciekawostki i Praktyczne Informacje
• Ciekawostki o polskiej przyrodzie: Lasy, Rzeki i Parki Narodowe