Wyżyna Śląska to wyjątkowy region w Polsce. Charakteryzuje go bogactwo naturalne i przemysłowa historia. Odkryj jego geografię, kulturę i niezwykłe miejsca.
Geografia Wyżyny Śląskiej
Wyżyna Śląska leży w południowej Polsce. Jest to makroregion geograficzny. Zajmuje powierzchnię 3929 kilometrów kwadratowych. Wysokość Wyżyny Śląskiej waha się od 200 do 400 metrów nad poziomem morza. Najwyższym punktem jest Góra Świętej Anny. Osiąga ona wysokość 408 metrów nad poziomem morza. Góra Świętej Anny powstała w roku 1700.
W podłożu regionu znajduje się platforma paleozoiczna. Wyżyna Śląska zbudowana jest z węglonośnych skał. Są to skały wieku karbońskiego. W południowo-zachodniej części, koło Rybnika, przykrywa je podkarpacki miocen. Gleby na Wyżynie Śląskiej to głównie bielice i gleby płowe. Występują tu dość duże opady deszczu. Wynoszą one 700–800 milimetrów rocznie.
Przez Wyżynę Śląską przebiega ważny wododział. Rozdziela on dorzecza dwóch wielkich rzek. Są nimi Wisła i Odra. Dwie największe polskie rzeki wpływają na działalność człowieka. Jezioro Goczałkowickie jest kluczowym zbiornikiem. Zaopatruje w wodę dużą część regionu.
Jaka jest wysokość Wyżyny Śląskiej?
Wysokość Wyżyny Śląskiej wynosi od 200 do 400 metrów nad poziomem morza.
Co to jest Góra Świętej Anny?
Góra Świętej Anny to najwyższe wzniesienie na Wyżynie Śląskiej. Osiąga 408 metrów nad poziomem morza.
Przemysł i jego wpływ na krajobraz
Wyżyna Śląska to kluczowy region przemysłowy Polski. Krajobraz miejsko-przemysłowy jest bardzo charakterystyczny. Wynika z intensywnej działalności. Głównie chodzi o wydobycie węgla. Na terenie Wyżyny Śląskiej wydobywa się najwięcej węgla kamiennego w Europie. Znajdują się tu także bogate pokłady rud cynku i ołowiu. W regionie wydobywa się również srebro. W XX wieku region był bardzo zanieczyszczony. Był jednym z najbardziej zanieczyszczonych na świecie.
Intensywny rozwój przemysłu przyniósł negatywne skutki. Dotyczyły one środowiska naturalnego. Z powodu działalności górniczej dochodzi do obniżania się gruntu. Miejscami jest to ponad 20 metrów. Wyżyna Śląska jest najsilniej przekształcona przez człowieka. Dotyczy to porównania z innymi regionami Polski. Obecnie podejmowane są działania na rzecz poprawy sytuacji. Stosuje się nowoczesne technologie produkcji. Używa się filtrów ochronnych na kominach. Budowane są oczyszczalnie ścieków. Dzięki tym działaniom stan czystości jest lepszy.
Region tworzy aglomerację policentryczną. Składa się z licznych miast. Miasta połączone są siecią komunikacyjną. Główne miasta to: Katowice, Gliwice, Sosnowiec, Chorzów, Bytom, Zabrze, Ruda Śląska. Wyżyna Śląska jest najbardziej zaludnionym obszarem w Polsce. Gęstość zaludnienia wynosi 2000 osób na 1 kilometr kwadratowy.
Jak działalność przemysłowa wpływa na Wyżynę Śląską?
Działalność przemysłowa, zwłaszcza górnicza, prowadzi do obniżania się gruntu i przekształceń krajobrazu. Region był bardzo zanieczyszczony.
Jakie surowce wydobywa się na Wyżynie Śląskiej?
Na Wyżynie Śląskiej wydobywa się węgiel kamienny, rudy cynku i ołowiu oraz srebro.
Atrakcje turystyczne Wyżyny Śląskiej
Wyżyna Śląska oferuje wiele atrakcji. Możesz zobaczyć Pustynię Błędowską. Nazywana jest Polską Saharą. To największe w Europie pole luźnych piasków. Jej powierzchnia to około 33 kilometry kwadratowe. Podjęto decyzję o utrzymaniu jej pustynnego wyglądu. Na Pustynię Błędowską powracała roślinność.
Warto odwiedzić Muzeum Śląskie w Katowicach. Powstało 23 stycznia 1929 roku. Działało do 1939 roku i w latach 1945–1950. Kolejnym ważnym miejscem jest Góra Świętej Anny. Znajduje się tam Sanktuarium Świętej Anny. Możesz zobaczyć Pomnik Czynu Powstańczego i Amfiteatr. Ciekawa jest też Kalwaria. Zamek w Pszczynie to piękny obiekt. Hala Spodek w Katowicach to ikona regionu.
Szlak Zabytków Techniki prezentuje dziedzictwo przemysłowe. To unikalna trasa turystyczna. Możesz zwiedzać nieczynne kopalnie. Na przykład w Tarnowskich Górach. Sztolnię Czarnego Pstrąga można zwiedzać od 1957 roku. Wyżyna Śląska ma ponad 4000 obiektów wpisanych na listę zabytków.
- Zobacz Pustynię Błędowską.
- Odwiedź Muzeum Śląskie.
- Zwiedź Górę Świętej Anny.
- Poznaj Zabytkową Kopalnię Srebra.
- Spędź czas w Parku Śląskim.
Jakie są główne atrakcje Wyżyny Śląskiej?
Do głównych atrakcji należą Pustynia Błędowska, Muzeum Śląskie, Góra Świętej Anny, Zamek w Pszczynie, Hala Spodek, Szlak Zabytków Techniki.
Od kiedy można zwiedzać Sztolnię Czarnego Pstrąga?
Sztolnię Czarnego Pstrąga można zwiedzać od 1957 roku.
Przyroda i ścieżki przyrodnicze
Pomimo przemysłowego charakteru, Wyżyna Śląska ma cenną przyrodę. Na terenie województwa śląskiego jest blisko 400 ścieżek przyrodniczych. Łączna długość ścieżek to blisko 2000 kilometrów. Ponad 700 kilometrów to ścieżki rowerowe. Najwięcej ścieżek utworzono na terenie Wyżyny Śląskiej. Blisko 60% ścieżek ma dedykowane wydawnictwa. Około 36% ścieżek można zwiedzać z przewodnikiem.
Tematyka ścieżek jest różnorodna. Przeważają ścieżki przyrodniczo-historyczne. Popularne są też ogólnoprzyrodnicze i leśne. Około 15% ścieżek jest w pełni dostępnych. Częściowa dostępność oznacza utwardzoną drogę leśną. Czasem to mały, wyasfaltowany fragment.
Na terenie Wyżyny Śląskiej występuje bogactwo gatunków. Odnotowano ponad 1200 gatunków motyli. Występują tu wszystkie gatunki motyli w Polsce. Region zamieszkuje 17 gatunków nietoperzy. W Polsce jest ich 21. Znajduje się tu ponad 1000 jaskiń. Region posiada rezerwaty przyrody. Są to między innymi: Rezerwat Dolina Żabnika, Rezerwat Las Dąbrowa, Rezerwat Las Murckowski, Rezerwat Ochojec, Rezerwat Segiet.
Ile gatunków motyli występuje na Wyżynie Śląskiej?
Na terenie Wyżyny Śląskiej występuje ponad 1200 gatunków motyli, czyli wszystkie gatunki w Polsce.
Czy na Wyżynie Śląskiej są ścieżki przyrodnicze?
Tak, na terenie województwa śląskiego, głównie na Wyżynie Śląskiej, jest blisko 400 ścieżek przyrodniczych.
Kultura i zwyczaje mieszkańców
Kultura Śląska jest bogata i unikalna. Obejmuje specyficzne tradycje i zwyczaje. Życie mieszkańców jest ściśle związane z historią regionu. Historia ta ma charakter przemysłowy. Ważnym świętem jest Barbórka. To tradycyjne święto górnicze. Obchodzi się je 4 grudnia. Dzień ten poświęcony jest Świętej Barbarze. Jest ona patronką górników.
Barbórka to tradycyjne święto górnicze obchodzone w dniu św. Barbary, patronki górników.
Charakterystyczna jest gwara śląska. To odmiana języka polskiego. Używana jest przez Ślązaków. Charakteryzuje się specyficznym słownictwem. Ma też unikalną wymowę.
Gwara śląska to odmiana języka polskiego używana na Śląsku, charakteryzująca się specyficznym słownictwem i wymową.
Kuchnia śląska to kolejny element kultury. Posiada wiele regionalnych potraw. Są one popularne w całym kraju.
Czym jest Barbórka?
Barbórka to tradycyjne święto górnicze obchodzone 4 grudnia, w dniu Świętej Barbary.
Czy gwara śląska to język?
Gwara śląska to odmiana języka polskiego używana na Śląsku.
Zobacz także: