Józef Piłsudski to jedna z najważniejszych postaci w historii Polski. Był Naczelnikiem Państwa i pierwszym Marszałkiem Polski. Poznaj bliżej jego życie, działalność oraz mniej znane ciekawostki.
Kim był Józef Piłsudski?
Józef Piłsudski był kluczową postacią okresu międzywojennego. Pełnił funkcje Naczelnika Państwa i pierwszego Marszałka Polski. Był także dwukrotnym premierem rządu i Naczelnym Wodzem Polskich Sił Zbrojnych. Jego działania miały ogromny wpływ na kształt odrodzonej Rzeczypospolitej.
Wczesne lata życia i pochodzenie
Józef Klemens Piłsudski urodził się 5 grudnia 1867 roku. Miejscem jego urodzenia był Zułów pod Wilnem. Obecnie to Zalavas na Litwie. Pochodził z rodziny szlacheckiej. Był czwartym z dwunastu dzieci Marii z Billewiczów i Józefa Wincentego Piłsudskiego. Jego matka należała do jednej z najstarszych rodzin szlachty żmudzińskiej. Ojciec uczestniczył w Powstaniu Styczniowym. Największą tragedią dzieciństwa Józefa był pożar ich majątku.
Edukacja i pierwsze kroki w działalności
Piłsudski zdał maturę niemal idealnie. Uzyskał czwórkę z historii i piątkę z geografii. Po maturze rozpoczął studia medyczne. Studiował na Uniwersytecie Charkowskim. Wykazywał pasję do historii i polityki. Nie ukończył szkoły wojskowej. Mimo to czuł się na wskroś żołnierzem.
W młodości zaangażował się w działalność konspiracyjną. Przystąpił do grupy Narodna Wola. Został aresztowany pod zarzutem udziału w przygotowaniach do zamachu na cara Aleksandra III. Skazano go na 5 lat zesłania na Syberii. Jego starszy brat Bronisław otrzymał wyrok 15 lat katorgi. Piłsudski wrócił z zsyłki do Wilna po pięciu latach.
Jaką edukację żołnierską pobierał Marszałek?
Józef Piłsudski nie ukończył formalnej szkoły wojskowej. Czuł się jednak żołnierzem z powołania.
Działalność polityczna i wojskowa
Piłsudski był rewolucjonistą. Był członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS). Uczestniczył także w II Międzynarodówce. W 1904 roku stanął na czele zamachu na carskiego namiestnika w Warszawie. Józef był dowódcą podczas napadu na wagon pocztowy w Bezdanach.
W czasie I wojny światowej dowodził Legionami Polskimi. Legiony walczyły o polską niepodległość. Po I wojnie światowej Piłsudskiego przywieziono z Magdeburga. Przekazano mu władzę wojskową w Polsce. W 1918 roku ogłosił niepodległość Polski. Został pierwszym Naczelnikiem Państwa.
W 1920 roku polskie wojsko rozbiło atakujące kolumny Sowietów. Dowódcą był Piłsudski. Bitwa Warszawska była wielkim zwycięstwem. Gen. Tadeusz Rozwadowski miał znaczący wkład w plan bitwy. W 1921 roku w Rydze podpisano pokój między Polską a Rosją. W 1926 roku Piłsudski stanął na czele przewrotu majowego. W czasie zamachu majowego zginęło 379 osób. Rannych zostało 920 osób. Gabriel Czechowicz, minister skarbu, przekazał Piłsudskiemu 8 mln zł. Pieniądze trafiły na fundusz reprezentacyjny.
Życie prywatne i zainteresowania
Józef Piłsudski miał skomplikowane relacje z kobietami. Ożenił się z Marią z Koplewskich Juszkiewiczową 15 lipca 1899 roku. Przeszedł na luteranizm dla swojej pierwszej żony. Po jej śmierci ożenił się z Aleksandrą Szczerbińską. Aleksandra urodziła mu dwie córki: Wandę i Jadwigę. Wanda została lekarzem psychiatrą. Jadwiga wybrała zawód architekta. Piłsudski był dość kochliwy. Miał romanse, w tym z Eugenią Lewicką. Eugenia Lewicka była lekarką i najpopularniejszą kochanką Piłsudskiego. W 1930 Piłsudski odwiedził Maderę z kochanką.
Piłsudski nie był stały w przekonaniach religijnych. Zmieniał wyznanie dwa razy. Był nałogowym palaczem. Palił mocne papierosy z napisem 'Marszałkowskie’. Papierosy produkowano specjalnie dla niego. Jego ulubionym napojem była herbata. Podawano ją w szklankach, na sposób rosyjski. Nie zwracał uwagi na to, co pije i je. Świadczą o tym zachowane mundury. Nie dbał o dobra materialne. Oddawał je na cele charytatywne.
Marszałek preferował nocny tryb życia. Kładł się spać po północy. Wolał pracować w nocy. Dyktował różnorakie rzeczy swojej żonie. Nie mógł zasnąć. Obok jego łóżka leżał naładowany rewolwer. Często nosił przy sobie broń. Miał ogromne poczucie humoru. Posiadał duży dystans do siebie. Nie znosił balów i rautów. Preferował stawianie pasjansa. Nie lubił przegrywać w szachy.
Piłsudski był znany z licznych spacerów. Odbywał je samotnie. Cenił sobie samotność. Uwielbiał spacery po parkach. Ulubione trasy spacerowe i miejsca, które skradły serce Marszałka, to między innymi parki.
Marszałek Piłsudski miał ukochaną klacz o imieniu Kasztanka. Był do niej bardzo przywiązany. Kasztanka miała dwa źrebięta. Ukochanym adiutantem Piłsudskiego był Bolesław Wieniawa-Długoszowski. Piłsudski miał też psa o imieniu Pies.
Uwielbiał czytać dzieła historyczne i romantyczne. Szczególnie cenił Juliusza Słowackiego. Słowacki był jego ulubionym poetą. O Stanisławie Wyspiańskim mówił 'trafnie i głęboko’. O Juliuszu Słowackim powiedział:
Bo królom był równy.
Piłsudski niechętnie podchodził do nowinek technicznych. Nie lubił telefonów i kinematografii. Piłsudski spróbował sushi w Japonii.
Jakie atrybuty były nieodłącznymi elementami stroju Marszałka Piłsudskiego?
Marszałek Piłsudski nosił charakterystyczne wąsy. Robił to, aby ukryć braki w uzębieniu.
Czy Józef Piłsudski miał jakieś nałogi?
Tak, Józef Piłsudski był nałogowym palaczem. Palił papierosy produkowane specjalnie dla niego.
Piłsudski, a alkohol
Józef Piłsudski nie zwracał szczególnej uwagi na to, co pije. Nie ma informacji o jego nałogu alkoholowym.
Co czytywał Piłsudski?
Piłsudski uwielbiał czytać dzieła historyczne i romantyczne. Jego ulubionym poetą był Juliusz Słowacki.
Poeta najważniejszy dla Piłsudskiego
Najważniejszym poetą dla Józefa Piłsudskiego był Juliusz Słowacki. Cenił go bardzo wysoko.
Śmierć i upamiętnienie
Józef Piłsudski zmarł 12 maja 1935 roku. Miał 67 lat. Zmarł na raka wątroby. Po śmierci z jego ciała wycięto serce i mózg. Trumna z jego ciałem spoczęła na Wawelu. Serce złożono w Wilnie.
Marszałek Piłsudski otrzymał 41 odznaczeń i orderów. W tym czterokrotnie Krzyż Walecznych. Zyskał przydomek „Dziadek”. Wynikało to z różnicy wieku między nim a jego podkomendnymi.
Istnieje wiele form upamiętnienia Marszałka. Muzeum Marszałka Józefa Piłsudskiego znajduje się w Sulejówku. Muzeum powstało w 2000 roku. Park muzealny ma powierzchnię 4 hektarów. W Warszawie znajdują się miejsca związane z Piłsudskim. To między innymi Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego. Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie nosi jego imię. Wiele szkół wybrało Józefa Piłsudskiego na swojego patrona. W Krakowie warto zwiedzić miejsca takie jak Oleandry. Ważny jest też Kopiec im. Piłsudskiego. Krypta pod Wieżą Srebrnych Dzwonów na Wawelu to miejsce pochówku.
Różne formy upamiętnienia i Muzeum Marszałka Józefa Piłsudskiego
Józef Piłsudski jest upamiętniany na wiele sposobów. Istnieje Muzeum w Sulejówku, place i szkoły jego imienia.
Ciekawostki z życia Marszałka
Życie Józefa Piłsudskiego obfitowało w ciekawe wydarzenia. Był postacią barwną i niejednoznaczną.
Poniżej przedstawiamy kilka interesujących faktów:
- Józef Piłsudski przeszedł wylew krwi do mózgu w 1928 roku.
- Jego brat, Bronisław, był ważnym etnografem.
- W Cytadeli Piłsudski udawał, że zwariował. Umożliwiło mu to ucieczkę.
- Piłsudski otrzymał 41 odznaczeń.
- Jego ulubionym poetą był Juliusz Słowacki.
- Nie znosił balów i rautów.
- Był nałogowym palaczem.
- Miał ukochaną klacz Kasztanka.
- Posiadał psa o imieniu Pies.
- Nie dbał o dobra materialne.
- Wolał pracować w nocy.
- Miał ogromne poczucie humoru.
- Nie mógł zasnąć bez naładowanego rewolweru.
- Dwukrotnie zmieniał wiarę.
- Spróbował sushi w Japonii.
Jakie są najważniejsze ciekawostki związane z józefem piłsudskim?
Ważne ciekawostki dotyczą jego nałogów, zainteresowań, życia prywatnego i niekonwencjonalnych zachowań.
Kontrowersje wokół postaci Piłsudskiego
Postać Józefa Piłsudskiego budzi dyskusje. Niektóre fakty bywają pomijane w publicznej narracji.
Oto kilka z nich:
- Piłsudski nie był jedynym autorem planu Bitwy Warszawskiej. Gen. Tadeusz Rozwadowski miał znaczący wkład.
- W czasie zamachu majowego zginęło 379 osób. Rannych zostało 920 osób.
- Rozporządzenie z 17 czerwca 1934 r. pozwalało na aresztowania bez wyroków sądowych. Zagrożony był każdy, kogo postępowanie mogło naruszać bezpieczeństwo.
- Gabriel Czechowicz, minister skarbu, przekazał 8 mln zł na fundusz reprezentacyjny Piłsudskiego.
Choć Piłsudski był wielkim patriotą, pojawiają się opinie o jego zapędach dyktatorskich.
Cytaty Józefa Piłsudskiego
Myśli Marszałka Piłsudskiego często były głębokie i poruszające.
Bez marzeń niemożliwe jest realizowanie wielkich celów.
Gdy po śmierci stanę przed Bogiem, będę go prosił, by nie przysyłał Polsce wielkich ludzi, ponieważ Polacy ich zadręczą i splugawią.
Być zwyciężonym i nie ulec to zwycięstwo, zwyciężyć i spocząć na laurach to klęska. Kto chce, ten może, kto chce, ten zwycięża, byle chcenie nie było kaprysem lub bez mocy.
Chcemy Polski niepodległej, abyśmy tam mogli urządzić życie lepsze i sprawiedliwsze dla wszystkich.
Jego słowa o narodzie polskim brzmiały:
Naród wspaniały, tylko ludzie k***y.
Statystyki dotyczące życia Marszałka
| Kryterium | Wartość |
|---|---|
| Data urodzenia | 5 grudnia 1867 |
| Data śmierci | 12 maja 1935 |
| Wiek w chwili śmierci | 67 lat |
| Liczba rodzeństwa | 11 (był czwartym z 12 dzieci) |
| Lata zesłania na Syberii | 5 lat |
| Lata katorgi brata Bronisława | 15 lat |
| Liczba córek | 2 |
| Liczba odznaczeń | 41 |
| Ofiary zamachu majowego (zabici) | 379 |
| Ofiary zamachu majowego (ranni) | 920 |
Powiązania i ważne postacie
Życie Józefa Piłsudskiego było związane z wieloma osobami i organizacjami.
- Rodzina: Matka Maria z Billewiczów, ojciec Józef Wincenty, brat Bronisław.
- Żony: Maria z Koplewskich Juszkiewiczowa, Aleksandra Szczerbińska.
- Romantycy: Eugenia Lewicka.
- Współpracownicy: Bolesław Wieniawa-Długoszowski (adiutant), Gabriel Czechowicz (minister skarbu), Gen. Tadeusz Rozwadowski (współtwórca planu Bitwy Warszawskiej).
- Organizacje: Narodna Wola, Polska Partia Socjalistyczna (PPS), Legiony Polskie, Rada Regencyjna.
Pieśń „Pierwsza Brygada” była hymniczną pieśnią Legionów. Walczyła o miano Hymnu Rzeczypospolitej Polskiej. Autorami pieśni byli Tadeusz Biernacki i Andrzej Hałaciński. Innym patriotycznym utworem był „Mazurek Dąbrowskiego”. Wygrał on zmagania o miano Hymnu.
Miłość i duma Marszałka
Miłością Marszałka były kobiety, ale także jego klacz Kasztanka. Dumą była niepodległa Polska i Legiony Polskie.
Jakim ojcem był Marszałek
Piłsudski miał dwie córki, Wandę i Jadwigę. Informacje o jego ojcostwie wskazują na przywiązanie, choć życie publiczne zajmowało mu wiele czasu.
Rozrywki Piłsudskiego
Marszałek Piłsudski nie lubił oficjalnych przyjęć. W wolnym czasie preferował stawianie pasjansa i spacery.
Romantyzm Piłsudskiego
Romantyzm w życiu Piłsudskiego przejawiał się w jego zamiłowaniu do literatury romantycznej i w jego wizji walki o niepodległość.
Marszałek Piłsudski i Jego ochrona
Marszałek Piłsudski czuł potrzebę ochrony. Zawsze trzymał naładowany rewolwer obok łóżka.
Najczęściej Zadawane Pytania
Jakie są najważniejsze informacje z życiorysu józefa piłsudskiego?
Najważniejsze informacje to data i miejsce urodzenia i śmierci, rola w odzyskaniu niepodległości, funkcje państwowe i wojskowe oraz kluczowe wydarzenia historyczne z jego udziałem.
Czy józef piłsudski był autorem jakichś książek?
Józef Piłsudski pisał artykuły i wspomnienia. Dyktował także teksty swojej żonie. Jego pisma zebrano w wielu publikacjach.
Zobacz także: