Rekiny to jedne z najbardziej intrygujących stworzeń zamieszkujących ziemskie oceany. Poznaj niezwykłe fakty i ciekawostki o tych pradawnych drapieżnikach.
Kim są rekiny? Podstawowe fakty
Rekiny należą do grupy ryb chrzęstnoszkieletowych. Nie mają w swoim ciele ani jednej kości. Ich szkielet zbudowany jest z elastycznej tkanki chrzęstnej.
Rekiny patrolują oceany od ponad 400 milionów lat. Pojawiły się na ziemi znacznie wcześniej niż dinozaury. Szczątki rekina znaleziono w warstwie skalnej pochodzącej z dewonu.
Obecnie na świecie żyje blisko 500 różnych gatunków rekinów. Inne źródła podają ponad 500 lub ponad 470 gatunków. Istnieje około 360 gatunków rekinów według niektórych danych.
Niezwykłe zmysły rekinów
Rekiny posiadają wyjątkowe zdolności sensoryczne. Mają szósty zmysł zwany elektrorecepcją. Wykrywają pola elektryczne za pomocą ampułków Lorenziniego.
Elektrorecepcja umożliwia im wyczuwanie pól elektrycznych. Pola te emitowane są przez inne zwierzęta. Rekiny potrafią wyczuwać zmiany ciśnienia wody.
Mają jeden z najbardziej wrażliwych zmysłów węchu. Potrafią wykrywać niewielkie ilości substancji chemicznych. Rekin potrafi wyczuć jedną kroplę krwi w 115 litrach wody.
Rekiny potrafią usłyszeć ofiary z odległości nawet 900 metrów. Ich wzrok ewoluował przez miliony lat. Oczy rekinów różnią się znacząco od ludzkich. Znajdują się po bokach głowy.
Rekiny wykształciły wyjątkowe zdolności wizualne. Umożliwiają one skuteczne poruszanie się i polowanie. Rekiny mogą nawigować, korzystając z pól magnetycznych Ziemi.
Rozmiary i gatunki rekinów
Rekiny wykazują ogromną różnorodność rozmiarów. Mogą osiągać rozmiary kilkunastu metrów. Istnieją również rekinki mierzące kilkanaście centymetrów.
Największym rekinem jest rekin wielorybi. Mierzy on około 18 metrów. Niektóre osobniki osiągają nawet 19 metrów. Największe rekiny wielorybie osiągają ponad 15 metrów.
Największym rekinem w historii świata był megalodon. Jego długość szacuje się na 18 metrów. Waga megalodona mogła wynosić 100 ton.
Najmniejszym gatunkiem rekina jest żarłacz karłowaty. Mierzy on około 20 cm. Najmniejsze współcześnie żyjące rekiny mają 15-20 cm długości.
| Gatunek | Rozmiar |
|---|---|
| Rekin wielorybi | do 19 metrów |
| Żarłacz karłowaty | około 20 cm |
| Megalodon (wymarły) | do 18 metrów |
Dieta i polowanie
Rekiny są kluczowymi drapieżnikami w ekosystemach morskich. Pełnią istotną rolę jako gatunki szczytowe. Rekiny żywią się tłustymi rybami, mięczakami, skorupiakami. Polują także na młode foki i delfiny.
Niektóre gatunki, jak rekin wielorybi, żywią się głównie planktonem. Rekiny żywią się nie tylko planktonem. Jedzą także rośliny, co jest zaskakujące. Dr Alex Wyatt z Uniwersytetu Tokijskiego nazwał to odkrycie kontrowersyjnym. Uważa się, że rekiny wielorybie zajmują wysokie miejsce w łańcuchu pokarmowym.
Rekiny stosują różne techniki polowania. Mogą używać spiralnego połykania. Niektóre rekiny używają ogonów do ogłuszania ofiar. Rekin młot wykorzystuje swój kształt głowy do ukrywania się w piasku. Rekiny są doskonale przystosowane do poruszania się z dużą prędkością. Pozwala im to skutecznie atakować ofiary.
Siła ugryzienia żarłacza białego jest ogromna. Może przekraczać 1,8 tony. Szczęki megalodona miały siłę 11 do 18 ton.
Zęby i regeneracja
Rekiny słyną ze swoich zębów. Większość rekinów traci zęby przez całe życie. Niektóre gatunki mogą stracić nawet 30 000 zębów. Rekin biały może wyprodukować 20 000 zębów w ciągu życia.
Dorosłe rekiny mają zazwyczaj 40 do 45 zębów. U niektórych gatunków może być ich nawet 30 000. Rekiny mogą mieć w pysku do 15 rzędów zębów. Ząb rekina może zostać wymieniony w ciągu kilku tygodni.
Skóra rekina jest pokryta dermalnymi ząbkami. Rekiny posiadają niesamowite zdolności lecznicze. Mają zdumiewającą zdolność do gojenia ran.
Rozmnażanie i życie rekinów
Rekiny wykazują różne tryby rozrodu. Mają różne metody rozrodu. Niektóre rodzą żywe młode. Inne gatunki składają jaja. Rekiny są jajożyworodne.
Niektóre gatunki, jak rekin młot i żarłacz byk, są żyworodne. Nowonarodzone rekiny białe mają 1,2 do 1,5 metra długości. Rekiny walczą ze sobą przed narodzeniem. To zjawisko kanibalizmu prenatalnego.
Rekiny mogą żyć bardzo długo. Rekin grenlandzki może dożyć 400 lat. Rekin polarny może dożyć 392 lat. Wiek rekina wielorybiego może wynieść 70 lat.
Rekiny a człowiek
Rekiny budzą w ludziach lęk i fascynację. Są przedmiotem licznych badań naukowych. Budzą też duże zainteresowanie publiczności.
Ataki rekinów na ludzi zdarzają się bardzo rzadko. Każdego roku ofiarą rekinów pada zaledwie sześć osób na całym świecie. Ludzie zaczęli uważać rekiny za najbardziej niebezpieczne zwierzęta po serii filmów „Szczęki”. Rekiny przeważnie nie zjadają ludzi.
Statystyki pokazują, że rekiny atakują mężczyzn 9 razy częściej niż kobiety. Od 1958 do 2016 roku odnotowano 2785 ataków na ludzi. Liczba ofiar śmiertelnych wyniosła 439. W Europie doszło do 27 ataków. Szansa na atak rekina to 1 do 11,5 miliona. Szansa na śmierć wynosi 1 do 1,2 miliarda.
Człowiek stanowi znacznie większe zagrożenie dla rekinów. Ludzie zabijają od 75 do 100 milionów rekinów rocznie. Prawie 100 milionów rekinów ginie co roku. Wielokrotnie rekinom obcina się jedynie płetwy. Organizowane są połowy rekinów. Pozyskuje się ich mięso, skóry oraz tran.
Około 1/4 gatunków rekinów jest zagrożonych wyginięciem. Takie dane podaje IUCN. Rekiny chorują na raka.
Podejmuj działania na rzecz ochrony zagrożonych gatunków rekinów. Monitoruj zmiany w rozmieszczeniu rekinów. Twórz obszary chronione dla rekinów. Zachowaj i chroń oceany.
Nie kupuj rzekomo antyrakowych preparatów produkowanych z chrząstki rekina.
Dziwne zachowania rekinów
Naukowcy zaobserwowali dziwne zachowanie rekinów. Działo się to na Morzu Karaibskim. Rekiny w pobliżu Florydy zachowują się nietypowo. Podpływają do ludzi.
Młot podpłynął do nurków. Poruszał się w sposób nieskoordynowany. Rekin piaskowy pływał w kółko. Wyglądał, jakby skupiał się na wyimaginowanym obiekcie.
Część rekinów może być uzależniona od kokainy. Innych substancji psychoaktywnych. Na rekiny może wpływać kokaina. Jest ona wrzucana do wody przez przemytników. Floryda jest punktem przemytu narkotyków. Substancje te płyną z Ameryki Południowej do USA.
Rekiny mogą pożerać paczki z kokainą. Paczki są wyrzucane przez przemytników. Wysokie stężenie substancji notuje się u brzegów Florydy. Wartość skonfiskowanych narkotyków wyniosła 186 milionów dolarów. Przechwycono 6,5 tysiąca kilogramów kokainy.
Nie mamy pojęcia, co [kokaina] może zrobić rekinowi.
Powiedział Hird w rozmowie z Live Science.
To chwytliwy nagłówek, który jednak rzuca światło na prawdziwy problem.
Stwierdziła dr Tracy Fanara.
Wszystko, czego używamy, wszystko, co produkujemy, wszystko, co wkładamy do naszych ciał, trafia do naszych ścieków, a następnie do naturalnych zbiorników wodnych, a te organizmy wodne, od których jesteśmy zależni, są następnie na to narażone.
Naukowcy przypuszczają, że nieskoordynowane ruchy drapieżników. To efekt pożerania paczek z kokainą. Kokaina działa na rekiny podobnie jak kocimiętka na koty. „Rozpala ich mózgi”.
To jak gra Jenga, w której jesteśmy na szczycie. Jesteśmy w trakcie szóstego masowego wymierania, a im więcej chemikaliów wprowadzamy do obiegu, tym bardziej radykalne są zmiany, które obserwujemy.
Konieczne są dalsze obserwacje. Planowane jest pobieranie próbek krwi od rekinów. Ma to ocenić poziom kokainy w ich organizmach.
Najczęściej zadawane pytania o rekinach
Jakie są najgroźniejsze gatunki rekinów?
Za najbardziej groźne gatunki uchodzą żarłacz biały, żarłacz tygrysi i żarłacz tępogłowy. Żarłacz biały nazywany jest rekinem ludojadem. Nie wszystkie rekiny są niebezpieczne dla człowieka. Według danych tylko 27 gatunków rekinów jest potencjalnie niebezpiecznych dla ludzi. Jedynie 10 z nich uważa się za pewne zagrożenie.
Ile żyje rekin?
Długość życia rekinów jest bardzo zróżnicowana. Rekin grenlandzki może żyć do 400 lat. Rekin polarny może dożyć 392 lat. Rekin wielorybi żyje około 70 lat.
Z jaką prędkością pływa rekin?
Prędkość rekinów zależy od gatunku. Rekin mako może osiągnąć prędkość do 60 km/h. Ostronos atlantycki osiąga prędkość 74 km/h. Rekin polarny pływa ze średnią prędkością 1,22 km/h. Jego maksymalna prędkość to 2,6 km/h. Rekiny są doskonale przystosowane do poruszania się z dużą prędkością.
Jakiej wielkości są rekiny?
Rekiny osiągają różne rozmiary. Najmniejszy żarłacz karłowaty mierzy około 20 cm. Największy rekin wielorybi osiąga do 19 metrów długości. Rekiny mogą mieć rozmiary od kilkunastu centymetrów do kilkunastu metrów.
Ile może ważyć rekin?
Waga rekinów jest bardzo zróżnicowana. Rekin wielorybi może ważyć 13,6 tony. Masa rekina wielorybiego może wynosić 34 tony. Waga zależy od gatunku i rozmiaru osobnika.
Co jedzą rekiny?
Dieta rekinów jest różnorodna. Rekiny żywią się tłustymi rybami, mięczakami, skorupiakami. Polują na młode foki i delfiny. Rekin wielorybi je głównie plankton. Niektóre rekiny jedzą także rośliny.
Co zrobić gdy zobaczysz rekina?
Najlepiej zachować spokój. Spokojnie oddal się od rekina. Można też nie ruszać się. Jeśli musisz się bronić, celuj w skrzela rekina. Tak radzi znawca rekinów Erich Ritter.
Do jakiej głębokości może zejść rekin?
Rekiny potrafią nurkować na znaczne głębokości. Rekin wielorybi może nurkować na głębokość ponad 1500 metrów. Głębokość zanurzenia zależy od gatunku i poszukiwanego pożywienia.
Czy rekinom chce się pić?
Rekiny żyją w słonej wodzie. Nie piją wody w taki sposób jak my. Ich organizmy radzą sobie z nadmiarem soli. Wykorzystują specjalne gruczoły solne. Rekiny potrafią wywrócić żołądek na lewą stronę. Pomaga im to pozbyć się niestrawionych resztek lub nadmiaru soli.
Zobacz także: