Walia to celtycka kraina w Wielkiej Brytanii. Oferuje bogatą historię i piękne krajobrazy. Odkryj jej sekrety i atrakcje.
Wprowadzenie do Walii
Walia stanowi część Zjednoczonego Królestwa. Leży na zachód od Anglii. Graniczy tylko z Anglią. Morze Irlandzkie otacza ją z trzech stron. Walia jest najmniejszym krajem składowym Wielkiej Brytanii.
Walijczycy nazywają swój kraj Cymru. Nazwa ta oznacza „rodak” lub „krajan”. Angielska nazwa „Wales” pochodzi od germańskiego słowa „walha”. Oznaczało ono „cudzoziemca” lub „nieznajomego”. Walia ma powierzchnię około 20 779 km². Jest 15-krotnie mniejsza od Polski. Mieszka tu ponad 3 miliony ludzi.
Stolicą Walii jest Cardiff. Położone jest nad rzeką Taff. Cardiff to jedno z większych miast w Walii. Inne duże miasta to Swansea i Newport. Na północy głównym ośrodkiem jest Wrexham. Walia jest idealnym miejscem dla miłośników historii i przyrody.
Krótka historia Walii
Tereny dzisiejszej Walii zamieszkiwano już 29 tysięcy lat temu. Pierwotna ludność pozostawiła budowle megalityczne. Celtowie byli obecni pod koniec ostatniego tysiąclecia p.n.e. Rzymianie okupowali te ziemie od I do V wieku n.e. Rzymianie wprowadzili technologię górniczą.
W VIII wieku plemiona walijskie obroniły się przed Anglo-Saksonami. W IX wieku tereny Walii opanowali Wikingowie. Książę Gwyneedd zjednoczył ziemie walijskie w 1216 roku. W 1066 roku Wilhelm Zdobywca najechał Anglię. Jego armia rozpoczęła okupację Walii. Ostatecznej aneksji Walii przez Anglię dokonano w 1282 roku. W 1301 roku Edward I nadał tytuł księcia Walii swojemu synowi Edwardowi II. Tytuł ten tradycyjnie nosi następca brytyjskiego tronu.
W 1400 roku Owen Glendower wzniecił powstanie przeciwko Anglii. Powstanie zostało stłumione w 1410 roku. W 1485 roku królem Anglii został Henryk VII. Był to pierwszy władca z rodu Tudorów. W 1536 roku Henryk VIII połączył Anglię i Walię unią. Po zakończeniu panowania rzymskiego pojawiła się tożsamość narodowa Walii. Walia wchodzi w skład Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.
XIX-wieczna rewolucja przemysłowa zmieniła oblicze Walii. XX-wieczna gospodarka bazowała na wydobyciu węgla. Od końca XIX w. do lat 70. XX w. Walia była producentem węgla kamiennego. Obecnie odradzający się walijski język i kultura wzmocniły poczucie jedności narodowej. Narodowe Muzeum Cardiff to miejsce, gdzie poznasz historię Walii.
Symbole i Kultura Walii
Walia posiada własny język i kulturę. Ma literaturę, mitologię, obyczaje i święta. Godłem Walii jest czerwony smok. Znany jest jako Y Ddraig Goch. Był godłem ostatniego celtyckiego władcy. Widnieje na tradycyjnej fladze Walii. Walia jest jednym z trzech krajów ze smokiem na fladze narodowej.
Por jest symbolem Walii od czasów Tudorów. Walijczycy noszą go 1 marca. Żonkil to kolejny symbol Walii. Kwitnie w marcu. Żonkil pojawił się na oficjalnych dokumentach na początku XX wieku. David Lloyd George przyczynił się do jego popularyzacji. Symbolami narodowymi Walii są por i żonkil.
Patronem Walii jest św. Dawid. Obchodzimy jego dzień 1 marca. Święty Dawid był mnichem żyjącym w VI wieku. Dzień Świętego Dawida ustanowiono w rocznicę jego śmierci. Narodowy hymn Walii nosi nazwę Hen Wlad fy Nhadau. Po angielsku znaczy to „Land of My Fathers”. National Eisteddfod to największy walijski festiwal. Jest to festiwal muzyczno-poetycki.
Walia jest krajem dwujęzycznym. Językami urzędowymi są walijski i angielski. Język walijski jest najstarszym językiem w Europie. Około 19% ludności posługuje się językiem walijskim. Ponad pół miliona mieszkańców mówi po walijsku. Około 77% Walijczyków potrafi mówić, czytać i pisać po walijsku. W języku walijskim nie ma słów na „nie” i „tak”. Litery K, Q, V, Z są rzadko spotykane w języku walijskim. Pierwsza wojna światowa przyspieszyła spadek popularności walijskiego.
Dydd Gwyl Dewi Hapus! – Wesołego Dnia św. Dawida!
Walia w liczbach: Statystyki i Fakty
Walia liczy ponad 3,1 miliona mieszkańców. Gęstość zaludnienia wynosi 148 osób na kilometr kwadratowy. Stolicą Walii jest Cardiff z populacją ponad 366 tysięcy. Swansea ma 230 tysięcy mieszkańców. Newport liczy 130 tysięcy mieszkańców.
Na zielonych terenach Walii żyje blisko 11 milionów owiec. Walia słynie z hodowli owiec. W Walii jest ponad 10 milionów owiec. Liczba owiec przewyższa liczbę ludzi.
Walia ma 6 miast. Od 1996 roku jest podzielona na 22 jednostki administracyjne. Wcześniej była podzielona na 9 hrabstw, 10 hrabstw miejskich i 3 miasta. Powierzchnia Walii to 20 779 km². Grunty orne zajmują około 20% powierzchni kraju. Około 30% powierzchni Walii to obszary chronionego krajobrazu.
Na terytorium Walii znajduje się blisko 400 zamków. Walia posiada więcej zamków na kilometr kwadratowy niż inny kraj europejski. Niektóre źródła podają, że zamków jest niemal 600. Zamek Caerphilly jest największym zamkiem w Walii.
Najwyższy szczyt Walii to Snowdon. Mierzy 1085 metrów n.p.m. Znany jest też jako Yr Wyddfa. Pen y Fan to najwyższy szczyt w południowej Walii. Corn Du jest często zdobywany podczas wspinaczki na Pen y Fan. Fan y Big utracił status góry w 2018 roku.
Ile zamków jest w Walii?
Na terenie Walii znajduje się blisko 400 zamków. Niektóre szacunki mówią o niemal 600 obiektach. Walia ma ich najwięcej w Europie na kilometr kwadratowy.
Największe atrakcje i miejsca do zobaczenia w Walii
Walia oferuje wiele pięknych miejsc. Jest idealna dla aktywnych i miłośników historii. Walia jest rzadko wybieranym kierunkiem urlopowym. Warto ją odwiedzić.
Parki Narodowe
W Walii są 3 parki narodowe. Snowdonia National Park to punkt obowiązkowy. Przyciąga turystów z całego świata. Został otwarty w 1951 roku. Ma powierzchnię około 3200 km². Najwyższą górą parku jest Snowdon (1085 m n.p.m.). Ponad 700 tysięcy gości rocznie odwiedza Snowdon. Warto odwiedzić Park Narodowy Snowdonia.
Park Narodowy Pembrokeshire Coast to drugi park. Otwarto go w 1952 roku. Jego powierzchnia wynosi 629 km². Miasteczko St. Davids leży w tym parku. Zaleca się spacer nad klifami w St. Davids.
Park Narodowy Brecon Beacons to trzeci park. Otworzono go w 1957 roku. Ma powierzchnię ponad 1300 km². Jezioro Lynn y Fan Fah znajduje się w tym parku. Pen y Fan to jego najwyższy szczyt.
Miasta i Miasteczka
Stolicą jest Cardiff. Warto zwiedzić jego wnętrza. Warto zwiedzić wnętrza National Cardiff Museum. Zamek w Cardiff to normandzka budowla. Zbudowano go około 1000 lat temu. Cardiff jest jednym z najbardziej płaskich miast w Wielkiej Brytanii.
Miasteczko St. Davids jest najmniejszym miasteczkiem Wielkiej Brytanii. Jest to najmniejsze miasto katedralne na świecie. Należy zobaczyć imponującą katedrę w St. Davids. Katedra świętego Dawida znajduje się w St. Davids. Bangor jest najstarszym miastem w Walii. Ma 18 tysięcy mieszkańców. David’s w Pembrokeshire ma 2000 mieszkańców.
Hay-on-Wye jest światową stolicą używanych książek. Jest to miasteczko z ponad 40 antykwariatami. Malownicze miasteczko Tenby jest warte zobaczenia. Miasteczko Conwy również zasługuje na uwagę. Llandudno to popularny kurort nadmorski.
W Walii znajduje się miejscowość o najdłuższej nazwie w Wielkiej Brytanii. To Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwyll-llantysiliogogogoch. Ma 58 liter.
Halo! Tu Informacja Kolejowa. W czym mogę służyć? – Dzień dobry. Chciałbym zasięgnąć informacji na temat pociągu relacji Londyn Euston – Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch. – Przepraszam, czy mógłby pan przeliterować? – Proszę uprzejmie: E-U-S-T-O-N.
Zamki i Zabytki
Walia jest czasem nazywana „Zamkową stolicą świata”. Zamek w Caernarfon to jedna z największych średniowiecznych warowni. Należy do zespołu zamków UNESCO. Wpisano go na listę w 1986 roku. Zamek Conwy to najlepiej zachowany z walijskich zamków. Północna Walia ma kilka imponujących zamków.
Devil’s Bridge składa się z trzech mostów. Najstarszy pochodzi z XI wieku. Devil’s Bridge to wieś z żelaznym mostem. Tintern Abbey to kolejne ważne historyczne miejsce. Warto odwiedzić Tintern Abbey.
Inne Atrakcje
Pistyll Rhaeadr to najwyższy wodospad w Walii. Ma wysokość 73 metrów. Swallow Falls jest najczęściej odwiedzanym wodospadem w Wielkiej Brytanii.
Bodnant Garden to ogród botaniczny. Liczy 32 hektary. Latarnia South Stack to malownicze miejsce na wybrzeżu. Dan-Yr-Ogof to kompleks jaskiń. Składa się z trzech jaskiń. Głębokość Ogof Ffynnon Dddu wynosi 308 metrów.
National Slate Museum i The Big Pit to muzea. Opowiadają o historii przemysłu. Big Pit National Museum to dawna kopalnia. Nieczynna kopalnia Gaewern Slate działała przez 150 lat. Prawdopodobnie najstarsza kolejka wąskotorowa jest w Walii.
Akwedukt Pontcysyllte i Kanał Llangollen to imponujące dzieła inżynierii. Akwedukt ma około 250 m długości i 50 m wysokości. Most Menai w Anglesey był pierwszym mostem wiszącym na świecie. Anglesey to wyspa z wybrzeżem o długości około 160 km (100 mil).
Rhos-on-Sea jest domem dla najmniejszej kaplicy w Wielkiej Brytanii. Najstarszym drzewem w Walii jest Llangernyw Yew.
Co warto zobaczyć w Walii?
Warto zobaczyć Park Narodowy Snowdonia, Zamek w Cardiff i Tintern Abbey. Inne polecane miejsca to Devil’s Bridge, St. Davids i Hay-on-Wye. Walia oferuje wiele malowniczych tras do odkrycia.
Niezwykłe ciekawostki o Walii
Mount Everest nosi imię Walijczyka. Był nim sir George Everest. Był głównym geodetą Indii od 1830 do 1843 roku.
Wielu znanych ludzi pochodzi z Walii. To Catherine Zeta-Jones, Anthony Hopkins, Richard Burton, Christian Bale, Tom Jones, Shirley Bassey, Timothy Dalton, Charlotte Church. Norman Davies ma walijskie korzenie. Trzech amerykańskich prezydentów miało walijskie korzenie: Thomas Jefferson, Abraham Lincoln, Richard Nixon.
W Cardiff znajduje się najstarszy sklep muzyczny. To Spillers Records. Pierwszy na świecie czek na 1 milion funtów wypisano w Cardiff. Walijska Mennica Królewska powstała w 1968 roku. Brytyjska rodzina królewska używa walijskiego złota do obrączek ślubnych.
Walutą Walii jest funt szterling. Numer kierunkowy do Walii to +44.
W Walii często pada deszcz. Odwiedzając Walię, należy wziąć ze sobą parasol. Pamiętaj, aby spakować parasol i kalosze.
Znak równości pochodzi z Walii. Donald Davies wynalazł komutację pakietów. Marconi przeprowadził pierwsze testy radiowe w Walii.
Na terenie wioski Portmeirion znaleziono pień drzewa z wieloma monetami. Mniejsze kamienie w Stonehenge pochodzą z Walii.
Walia mieści CAT. To Centrum Technologii Alternatywnych. Felinfoel Brewery był pierwszym miejscem poza USA. Sprzedawał piwo w puszkach.
Król Artur miał żyć na terenach dzisiejszej Walii. Król Artur żył w Walii. Mabinogion to ważna saga średniowiecznej literatury walijskiej.
Roald Dahl został ochrzczony w norweskim kościele w Cardiff Bay. Autor Roald Dahl był Walijczykiem.
Cardiff stało się centrum produkcji telewizyjnej. Walia jest krainą pieśni. Walia została uwieczniona w filmie 'Mroczny Rycerz powstaje’.
Diana została księżną Walii. W Walii nie ma wielkich ośrodków przemysłowych.
97% osób wypełniło Spis Powszechny w 2021 roku.
Bill Frost był walijskim wynalazcą.
Walia i Sport
Sportem narodowym Walijczyków jest rugby. Rugby jest narodowym sportem Walii. Principality Stadium ma pojemność blisko 75 tysięcy miejsc. Udaj się do Cardiff na międzynarodowy dzień rugby.
Tenis ziemny pojawił się w Walii w XIX wieku.
Jaki sport jest narodowym sportem Walii?
Narodowym sportem Walii jest rugby. Jest to bardzo popularna dyscyplina w tym kraju.
Zobacz także: