Święty Mikołaj to postać znana na całym świecie. Łączy w sobie historię biskupa Miry z legendą. Poznaj prawdziwe fakty i różnorodne tradycje. Dowiedz się, jak jego wizerunek zmieniał się przez wieki. Odkryj fascynujące ciekawostki o tym niezwykłym świętym.
Kim był Święty Mikołaj z Miry?
Prawdziwy Święty Mikołaj żył na przełomie III i IV wieku. Był on biskupem Miry w Licji. Mirra znajduje się na terenie dzisiejszej Turcji. Urodził się około 270 roku w Patarze. Patara to miasto położone w regionie Licji. Mikołaj pochodził z bardzo bogatej rodziny. Zmarł 6 grudnia. Śmierć nastąpiła między 345 a 352 rokiem. Pochowano go w Mirze.
Biskup Mikołaj był człowiekiem pełnym dobroci. Poświęcił życie na pomoc potrzebującym. Oddał cały swój majątek biednym. Zasłynął z wielu cudownych działań. Legendy sławią jego miłosierdzie. Jedna z legend mówi o trzech córkach. Mikołaj pomógł sąsiadowi. Wrzucał sakwy z pieniędzmi przez okno. Uratował córki przed sprzedażą. Inna historia opowiada o ocaleniu trzech żołnierzy. Mikołaj powstrzymał miecz katowski. Dowiódł niewinności skazanych.
Kult św. Mikołaja rozwijał się szybko. Był rozwinięty już w VI wieku. Pierwsze wzmianki pochodzą z początków VI wieku. W IX wieku obchodzono jego święto. Działo się to w Konstantynopolu. W 1087 roku ciało biskupa przewieziono do Bari. Bari leży we Włoszech. Jego relikwie spoczywają w największym sanktuarium Mikołaja. Znajduje się ono właśnie w Bari. Mikołaj jest świętym katolickim i prawosławnym.
Kiedy żył Święty Mikołaj?
Święty Mikołaj, biskup Miry, żył na przełomie III i IV wieku. Urodził się około 270 roku. Zmarł 6 grudnia między 345 a 352 rokiem.
Skąd pochodził Święty Mikołaj?
Święty Mikołaj pochodził z Patary. To miasto leży w Licji. Licja znajduje się na terenie dzisiejszej Turcji. Później został biskupem Miry, też w Licji.
Święty Mikołaj ma wielu patronów. Jest patronem dzieci od średniowiecza. Patronuje żeglarzom i rybakom. Chroni bednarzy i cukierników. Jest orędownikiem piekarzy i gorzelników. Opiekuje się jeńcami i pielgrzymami. Pomaga pannom szukającym męża. Jest także patronem Albanii, Grecji i Rosji.
Jak zmieniał się wizerunek Świętego Mikołaja?
Wizerunek Świętego Mikołaja ewoluował przez wieki. W XIX wieku był przedstawiany inaczej. Był to chudy mężczyzna. Nosił szaty biskupa. Zmieniło się to z czasem. Amerykański karykaturzysta Thomas Nast stworzył nową ilustrację. W 1881 roku pokazał Mikołaja w czapce elfa. Prawdziwa rewolucja przyszła później. Nastąpiła ona w latach 20. XX wieku. Przyczyniła się do tego reklama Coca-Coli.
Koncern Coca-Cola spopularyzował obecny wizerunek. Mikołaj zyskał zaokrąglony brzuszek. Zaczął nosić charakterystyczną czerwoną czapkę. Stał się starszym, siwym mężczyzną. W reklamach Coca-Coli miał pomocnika. W latach 40-tych był nim elf Sprite Boy. Ten obraz utrwalił się w kulturze masowej. Obecnie kojarzymy go z baśniową postacią. Przychodzi on co roku w okresie Bożego Narodzenia. Przynosi podarunki dzieciom.
Czy Coca-Cola stworzyła Świętego Mikołaja?
Nie, Coca-Cola nie stworzyła Świętego Mikołaja. Koncern przyczynił się do spopularyzowania jego współczesnego wizerunku. Chodzi o postać w czerwonym stroju z lat 30. XX wieku.
„To nie zmienia faktu, że obecnie czczony św. Mikołaj jest postacią wyjątkową.”
Polskie tradycje Mikołajkowe
W Polsce Mikołajki obchodzimy 6 grudnia. Data ta upamiętnia śmierć biskupa Miry. Mikołaj przychodzi do dzieci w nocy. Odwiedza je z 5 na 6 grudnia. Dzieci zostawiają buty lub skarpety. Znajdują w nich słodycze i drobne prezenty. Tradycja zostawiania ciastek i mleka dla Mikołaja zyskuje popularność. Jest to wpływ zwyczajów z innych krajów.
W Polsce Mikołaj odwiedza dzieci dwa razy. Przychodzi 6 grudnia oraz w Wigilię. W Wigilię prezenty są pod choinką. W niektórych regionach Polski prezenty przynoszą inne postaci. W Wielkopolsce i na Kujawach jest to Gwiazdor. Na Pomorzu i Kaszubach także Gwiazdor. Na Dolnym Śląsku prezenty zostawia Gwiazdka. W Małopolsce i na Śląsku Cieszyńskim jest to Aniołek. W centralnej Polsce oraz na Górnym Śląsku przychodzi Święty Mikołaj. W południowo-wschodniej Polsce prezenty przynoszą krasnoludki.
Kiedy Mikołaj przynosi prezenty w Polsce?
W Polsce Mikołaj przychodzi w nocy z 5 na 6 grudnia. W Wigilię, czyli 24 grudnia, prezenty pod choinką zostawia Mikołaj lub inna regionalna postać.
Warto sprawdzić, czy w naszej okolicy są organizowane spotkania z Mikołajem. Mikołajki w szkołach i przedszkolach to popularny trend. Śpiewanie kolęd poświęconych Świętemu Mikołajowi jest częścią tradycji. Można opowiedzieć o Świętym Mikołaju dzieciom. Ważne jest, by nie odbierać im magii świąt. Jednocześnie warto przedstawić prawdziwą historię biskupa. Można pokazać filmy o Świętym Mikołaju. Dostępne są online, na przykład na YouTube.
Święty Mikołaj na świecie – różnorodność tradycji
Święty Mikołaj znany jest pod wieloma imionami. Jego tradycje różnią się globalnie. W Holandii i Belgii przychodzi Sinterklaas. Odwiedza dzieci 5 grudnia wieczorem. Przypływa statkiem z Hiszpanii. Dzieci wystawiają buty przy kominku. Zostawiają marchewki dla konia Sinterklaasa. W Niemczech obchodzi się Nikolaustag. Dzieci ustawiają buty przy drzwiach. 6 grudnia znajdują w nich słodycze. Nikolausowi towarzyszy Krampus. Krampus karze niegrzeczne dzieci.
We Włoszech prezenty przynosi Befana. Jest to dobra wiedźma. Odwiedza dzieci w nocy z 5 na 6 stycznia. W Rosji prezenty rozdaje Dziadek Mróz. Przychodzi on w noc sylwestrową. Towarzyszy mu Śnieżynka. We Francji prezenty zostawia Père Noël. Dzieje się to w nocy z 24 na 25 grudnia. W Czechach i na Słowacji przychodzi Mikulas. Odwiedza dzieci 5 grudnia wieczorem. Towarzyszą mu anioł i diabeł. W Anglii i Stanach Zjednoczonych prezenty przynosi Santa Claus. Zostawia je w nocy z 24 na 25 grudnia. Dzieci zostawiają dla niego ciasteczka i mleko. Czasem dodają marchewki dla reniferów. W Hiszpanii prezenty przynoszą Trzej Królowie. Dzieje się to 6 stycznia. W Grecji prezenty przynosi św. Bazyli Wielki. Odwiedza domy 1 stycznia.
| Kraj | Postać | Data | Zwyczaj |
|---|---|---|---|
| Polska | Święty Mikołaj / regionalnie | 6 grudnia / Wigilia | Prezenty w butach / pod choinką |
| Holandia / Belgia | Sinterklaas | 5 grudnia | Przypływa statkiem, prezenty w butach |
| Niemcy | Nikolaustag (+ Krampus) | 6 grudnia | Słodycze w butach |
| Włochy | Befana | 6 stycznia | Prezenty od wiedźmy |
| Rosja | Dziadek Mróz (+ Śnieżynka) | 1 stycznia | Prezenty noworoczne |
| Francja | Père Noël | 24 / 25 grudnia | Prezenty w nocy wigilijną |
| Czechy / Słowacja | Mikulas (+ anioł i diabeł) | 5 grudnia | Odwiedziny z orszakiem |
| USA / Kanada | Santa Claus | 24 / 25 grudnia | Prezenty pod choinką |
| Hiszpania | Trzej Królowie | 6 stycznia | Prezenty od królów |
| Grecja | Św. Bazyli Wielki | 1 stycznia | Prezenty noworoczne |
Czy Święty Mikołaj przychodzi wszędzie w ten sam dzień?
Nie, data przyjścia Mikołaja lub jego odpowiednika różni się w zależności od kraju. Najczęściej jest to 6 grudnia lub okres Bożego Narodzenia/Nowego Roku.
Prawdziwy dom Świętego Mikołaja znajduje się w Laponii. Leży w Rovaniemi w Finlandii. Dzieci z Europy wysyłają tam listy. Dzieci z Ameryki Północnej piszą do Kanady. Można wysłać list do Mikołaja. Oto kilka adresów:
- Finlandia: Santa Claus, Arctic Circle, 96930 Rovaniemi, Finlandia
- Kanada: Santa Claus, North Pole, Canada, H0H 0H0
- Norwegia: Julenissen’s Postkontor, Torget 4, 1440 Drøbak, Norwegia
Mikołaj otrzymuje około 700 000 listów rocznie. Przychodzą one ze 150 krajów.
Ciekawostki o Świętym Mikołaju
Wiele fascynujących faktów dotyczy Świętego Mikołaja. Jest patronem 327 kościołów w Polsce. Jego kult ma ponad 1700 lat. Obchody Mikołajek 6 grudnia sięgają średniowiecza. W XII wieku francuskie zakonnice rozdawały prezenty. Robiły to w wigilię 6 grudnia dla biednych dzieci.
Współczesny wizerunek Mikołaja ma około 90 lat. Został spopularyzowany przez Coca-Colę w 1930 roku. Wcześniej, w 1809 roku, Washington Irving opisał go inaczej. W książce „Historia Nowego Jorku” przedstawił Mikołaja. Był to krzepki brodacz palący fajkę. W 1822 roku Clement Moore napisał poemat. „Visit From Saint Nicholas” opisał Mikołaja. Podróżował na saniach ciągniętych przez 8 reniferów.
Mikołaj ma 9 reniferów. Ich imiona to Kometek, Amorek, Tancerz, Pyszałek, Błyskawiczny, Fircyk, Złośnik, Profesorek. Dziewiątym reniferem jest Rudolf Czerwononosy. Rudolf dołączył później do zaprzęgu.
| Ciekawostka | Szczegół |
|---|---|
| Liczba reniferów | 9 (pierwotnie 8) |
| Listy rocznie | ~700 000 |
| Kraje z listami | ~150 |
| Największe sanktuarium | Bari, Włochy |
| Wiek wizerunku Coca-Coli | ~90 lat (od 1930) |
Coraz więcej osób korzysta z filmów od Mikołaja. To nowoczesna forma prezentu. Firma Elfi oferuje takie usługi. „Film przyszedł na maila bardzo szybko” – mówi jedna z opinii. „Cudowna niespodzianka dla dzieci i dorosłych” – dodaje inna. Trend ten zyskuje na popularności. Mikołaj symbolizuje dobroć i hojność. Dzieci z radością czekają na jego przybycie. „Uśmiech dziecka jest wart każdego wysiłku” – można by rzec.
Istnieje krótka bajka o Świętym Mikołaju. Opowiada o chłopcu Robercie z Warszawy. Robert miał 7 lat. Napisał list do Mikołaja. Prosił o nową piłkę nożną. Mikołaj był zmęczony czytaniem listów. Miał elfy do pakowania prezentów. Elf Atleta zajmował się prezentami sportowymi. Mikołaj zdecydował się zaparzyć herbatę. Chciał pomyśleć nad rozwiązaniami. Opowieść pokazuje troskę Mikołaja. Martwił się o zachowanie tradycji. Chciał wręczać prezenty 6 grudnia. „Świetna opowieść dla małych piłkarzy” – komentuje czytelniczka. Bajka jest idealna na wieczorną bajkę dla dziecka.
Ile reniferów ciągnie sanie Mikołaja?
Według popularnego poematu Clementa Moore’a, sanie Mikołaja ciągnie 8 reniferów. Później dołączył do nich Rudolf Czerwononosy. Obecnie powszechnie uważa się, że jest ich dziewięć.
Postać Świętego Mikołaja łączy historię z legendą. Od biskupa Miry po Santa Clausa z reklam. Zawsze symbolizuje dobro i hojność. Tradycje Mikołajkowe łączą kultury. Przynoszą radość dzieciom na całym świecie.
Zobacz także: