Salamandra – fascynujący płaz ogoniasty

Salamandry to tajemnicze płazy znane z unikalnego wyglądu i zdolności. Dowiedz się więcej o tych niezwykłych zwierzętach.

Czym jest salamandra?

Salamandra to płaz ogoniasty. Należy do rodziny salamandrowatych. Termin „salamandra” odnosi się do przedstawicieli rzędu Caudata. Obejmuje on około 500 gatunków płazów.

Jak wygląda salamandra?

Salamandry zazwyczaj mają smukłe ciała. Posiadają krótkie nogi. Charakteryzują się długimi ogonami. Ich skóra jest mokra. Typowy rozmiar salamandry to około 15 centymetrów. Średnia waga dorosłego osobnika wynosi 20 gramów.

Ubarwienie salamander

Wiele salamander ma charakterystyczne ubarwienie. Salamandra plamista ma ciało koloru czarnego. Na czarnym tle widnieją żółte lub pomarańczowe plamki. Plamy te układają się w 4 rzędy. Nie ma dwóch takich samych salamander. Ich plamy można porównać do linii papilarnych. Salamandry tygrysie są zazwyczaj kolorowe. Mają okrągłe, żółte plamki na czarnym tle. Młode salamandry tygrysie są oliwkowozielone.

Gdzie żyją salamandry?

Salamandry żyją w wodzie lub w jej pobliżu. Znajdują schronienie na wilgotnym podłożu. Występują w północnej i środkowej Europie. Spotkasz je także w zachodniej Azji. Zamieszkują północno-zachodnią Afrykę. Salamandry plamiste preferują obszary górskie i wyżynne. W Polsce żyją salamandry plamiste. Występują w południowych rejonach kraju. Spotkasz je w Sudetach oraz Karpatach. Zasięg występowania salamandry w Europie obejmuje wiele państw. Są to między innymi: Francja, Portugalia, Austria, Włochy, Szwajcaria, Słowacja, Niemcy, Hiszpania, Czechy, Grecja, Rumunia, Ukraina. W Polsce salamandra plamista występuje na wysokości od 250 do 1125 metrów nad poziomem morza.

Tryb życia i zachowanie

Większość salamander jest nocna. Zamieszkują miejsca z dobrym dostępem do wody. Są aktywne głównie w nocy. Można je spotkać także podczas pochmurnej, deszczowej pogody. Salamandry prowadzą samotny tryb życia. Są drapieżnikami. Salamandry plamiste prowadzą lądowy tryb życia. Salamandry plamiste przesypiają zimę. Okres zimowania trwa od października do marca.

Co jedzą salamandry?

Salamandry są drapieżnikami. Dorosłe osobniki polują na insekty. Ich dietę uzupełniają dżdżownice. Jedzą także ślimaki.

Rozmnażanie i rozwój

Około 90 procent gatunków salamander ma zapłodnienie wewnętrzne. Ciąża salamandry plamistej trwa minimum 5 miesięcy. Larwy salamandry plamistej żyją w środowisku wodnym. Samica składa od 20 do 80 larw. Średnio rodzi się 40 larw. Czas przeobrażenia larwy wynosi około 3 miesięcy. Czas rozmnażania salamandry plamistej trwa od kwietnia do jesieni. Jedynie podczas składania jaj, samica umieszcza kloakę w wodzie. W ten sposób znosi rozwinięte larwy lub jaja.

Niezwykłe cechy rozwoju

Niektóre gatunki salamander są wiecznie młode. Oznacza to, że zachowują cechy larwalne w dorosłości. To zjawisko nazywamy neotenią. Przykładem jest aksolotl meksykański. Ambystoma tygrysia to inny gatunek. On również potrafi zachować cechy młodociane.

Największe i najmniejsze salamandry

Salamandra olbrzymia chińska jest największym płazem na świecie. Może osiągać długość do 1.8 metra. Japońska salamandra olbrzymia również może rosnąć do 1.8 metra długości. Salamandra plamista jest największym europejskim przedstawicielem płazów ogoniastych. Jest także największym płazem w Polsce. Dorosłe osobniki mierzą od 10 do 24 cm. Rekordowe osobniki osiągają długość do 32 centymetrów.

Obrona i regeneracja

Salamandry wydzielają truciznę z gruczołów w skórze. Jad salamandry plamistej jest gorzki w smaku. Drażni śluzówkę. Jad salamandry plamistej nie jest groźny dla człowieka. Salamandry posiadają niezwykłą zdolność. Potrafią regenerować utracone kończyny. Regenerują je w ciągu kilku tygodni. Salamandry potrafią regenerować nawet narządy.

Salamandra plamista w Polsce

Salamandra plamista to jedyny płaz rodzaju salamandra w Polsce. Jest największym przedstawicielem płazów ogoniastych w Europie. Jest pod ochroną częściową w Polsce. Salamandra plamista jest symbolem Pogórza Kaczawskiego. Dorosłe osobniki ważą około 40 gramów. W warunkach naturalnych salamandra plamista żyje 10 lat. W hodowli może żyć dwukrotnie dłużej. W Polsce występuje w Sudetach i Karpatach. Spotykana jest na wysokości od 250 do 1125 metrów nad poziomem morza.

Zagrożenia i ochrona

Salamandry są zagrożone wyginięciem. Głównymi przyczynami są zanieczyszczenie środowiska. Zagraża im także modyfikacja siedlisk. Dodatkowym zagrożeniem jest grzyb Batrachochytrium salamandrivorans. Salamandry są wskaźnikiem stabilności ekologicznej. Ich obecność świadczy o zdrowym środowisku. W Polsce salamandra plamista jest pod ochroną częściową.

Salamandra w kulturze i wierzeniach

Wierzono, że salamandry to piekielne istoty, które rodzą się i żyją w ogniu.

Nazwa naukowa Salamandra salamandra pochodzi z języka perskiego. Oznacza „żyjąca w ogniu”.

Salamandra plamista – córa ognia.

Mimo nazwy, salamandra plamista nie należy do gadów. To płaz. Dawniej wierzono, że zobaczenie salamandry zwiastuje nadejście deszczu.

Wierzono, że zobaczenie salamandry oznacza nadchodzący deszcz.

W przeszłości wierzono także w złowrogie właściwości salamander. Dawniej wierzono, że salamandra zwiastuje choroby. Była także przyczyną zatrucia wody. Jad salamandry służył jako środek halucynogenny. Obecnie zwierzę to budzi jedynie fascynację.

Zwierzę to jest pod ochroną i ma zdecydowanie lepszy PR.

Ciekawostki o salamandrach

Salamandry są bardzo zróżnicowane. Różnią się pod względem liczby nóg. Mają też różne sposoby oddychania. Kątoząb syberyjski to gatunek salamandry. Jest odporny na mróz. Posiada specjalne mechanizmy zapobiegające zamarzaniu. Triassurus sixtelae to najstarszy znany przedstawiciel salamander. Wciąż pozostaje wiele niewiadomych. Naukowcy badają ich biologię.

Może cię zainteresować:

• Zobacz: 10 ciekawostek o płazach.
• Jeśli szukasz więcej informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o płazach.
• A może zainteresuje cię także ten artykuł na temat salamandry meksykańskiej?
• Obecność salamandry na górskich pastwiskach może świadczyć o przeszłym porastaniu ich lasem.

Zobacz także:

• Ciekawostki o zwierzętach leśnych
• Ciekawostki o rysiu
• Ciekawostki o rusałce admirał
• Ciekawostki o życiu
• Ciekawostki o wszystkim