Poznaj rzęsorka rzeczka. To niezwykły ssak. Jest jednym z nielicznych jadowitych ssaków w Polsce. Żyje w pobliżu czystych wód.
Kim jest rzęsorek rzeczek?
Rzęsorek rzeczek to niewielki ssak. Należy do rodziny ryjówkowatych. Jego łacińska nazwa to Neomys fodiens. Przypomina aksamitną mysz z długim ryjkiem. Ciało rzęsorka pokrywa gęste futerko. Na wierzchu jest czarne. Spód ciała jest biały. Osiąga długość do 96 mm. Ogon mierzy do 80 mm. Masa ciała waha się od 9 do 25 g. Rzęsorek rzeczek jest największą ryjówką w Polsce.
Porównajmy go z innymi ryjówkami. Ryjówka malutka ma około 5 cm. Ryjówek etruski mierzy około 4 cm. Rzęsorek mniejszy to bliski krewniak rzęsorka rzeczka.
Gdzie mieszka rzęsorek rzeczek?
Rzęsorek rzeczek występuje w Europie i Azji. W Polsce spotkasz go na całym obszarze kraju. Preferuje czyste nurty rzek i strumieni. Zamieszkuje też jeziora i stawy. Lubi tereny bagienne. Znajdziesz go w Bolimowskim Parku Krajobrazowym. Występuje także w Tatrach. Można go spotkać w Dolinach rzeki Rawki. Żyje w okolicach Korabiewki i Grabinki. Jego obecność świadczy o dobrej jakości wody. Rzęsorek jest bardzo wrażliwy na zanieczyszczenia.
- Zatrzymaj się nad brzegiem.
- Przyjrzyj się nurtowi wody.
- Obserwuj rosnącą roślinność.
- Szukaj śladów na piaszczystych skarpach.
Jak żyje rzęsorek rzeczek?
Rzęsorek rzeczek prowadzi ziemnowodny tryb życia. To drapieżnik. Jest jednym z nielicznych ssaków, które świetnie pływają. Doskonale też nurkuje. Jest aktywny przez cały rok. Nie zapada w sen zimowy. Wykazuje zjawisko Dehnela. Jego mózg zmniejsza objętość zimą. To sprytne rozwiązanie. Pomaga oszczędzać energię.
Rzęsorek ma bardzo szybki metabolizm. Jego serce bije ponad 800 razy na minutę. Potrzebuje ciągłego dostępu do pokarmu. Może umrzeć po kilku godzinach bez jedzenia. Korytarze wejściowe do jego budowli są wąskie. Pomaga to wycisnąć wodę z futra po powrocie. Zapewnia to ochronę przed utratą ciepła.
Czy rzęsorek rzeczek zapada w sen zimowy?
Nie, rzęsorek rzeczek nie hibernuje. Pozostaje aktywny przez całą zimę.
Co je rzęsorek rzeczek?
Rzęsorek rzeczek jest wyłącznie mięsożerny. Poluje na owady i inne bezkręgowce. Jego dieta obejmuje także mniejsze kręgowce. Poluje w wodzie i na lądzie. Zawsze pozostaje w pobliżu wody. Wykorzystuje swój jad do paraliżowania ofiar. Czasem odkłada jedzenie na zapas. Traktuje unieruchomioną ofiarę jak spiżarnię.
Rzęsorek rzeczek – jadowity ssak
Rzęsorek rzeczek jest jadowitym ssakiem. Produkuje jad w swoich śliniankach. Jest jednym z trzech jadowitych ssaków w Polsce. Pozostałe to rzęsorek mniejszy i prawdopodobnie ryjówka aksamitna. Jad rzęsorka zawiera toksynę. Toksyna ta paraliżuje ofiary. Biolodzy z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu badali skład jadu. Wyniki badań opublikowano w czasopiśmie 'Journal of Mammalogy’. Autorzy publikacji to między innymi dr Krzysztof Kowalski i prof. Leszek Rychlik. Badacze zaaplikowali jad na nerw kulszowy żaby. Odnotowano istotny spadek szybkości przewodzenia impulsów. Potwierdza to silne właściwości paraliżujące jadu.
„Jak się okazało, w przeciwieństwie do innego przedstawiciela tego gatunku – ryjówki, rzęsorek jest w stanie sprawniej pokonać swoje ofiary” – Krzysztof Kowalski
„Odnotowaliśmy istotny spadek w szybkości przewodzenia impulsów nerwowych po zaaplikowaniu jadu rzęsorka na nerw kulszowy żaby.” – Krzysztof Kowalski
„Wyniki te potwierdzają, że jad rzęsorka ma silne właściwości paraliżujące” – Krzysztof Kowalski
Badania nad jadem mogą mieć przyszłe zastosowania. Mogą być punktem wyjścia. Mogą posłużyć do opracowania nowych leków. Jad rzęsorka może znaleźć zastosowanie w medycynie.
Ile jadowitych ssaków żyje w Polsce?
W Polsce występują trzy gatunki jadowitych ssaków. Należą do nich rzęsorek rzeczek, rzęsorek mniejszy i ryjówka aksamitna.
Rozmnażanie rzęsorka rzeczka
Okres godowy rzęsorka rzeczka trwa długo. Rozpoczyna się w kwietniu. Kończy się we wrześniu. Ciąża trwa od 24 do 27 dni. Samica rodzi od 2 do 3 miotów rocznie. W każdym miocie jest od 4 do 8 młodych. Młode osiągają dojrzałość płciową szybko. Dzieje się to po 6-8 miesiącach. Rzęsorek rzeczek żyje stosunkowo krótko. Długość życia wynosi około 3 lat.
| Aspekt | Wartość |
|---|---|
| Okres godowy | kwiecień-wrzesień |
| Czas ciąży | 24-27 dni |
| Liczba miotów rocznie | 2-3 |
| Liczba młodych w miocie | 4-8 |
| Dojrzałość płciowa | 6-8 miesięcy |
| Długość życia | ok. 3 lat |
Ochrona rzęsorka rzeczka
Rzęsorek rzeczek ma status gatunku najmniejszej troski. Tak klasyfikuje go IUCN. Mimo to jest ważnym wskaźnikiem ekosystemu. Jego obecność świadczy o zdrowiu środowisk wodnych. Jest zwierzęciem niezwykle wrażliwym. Zanieczyszczenia wody mu szkodzą. Dbanie o czystość rzek i strumieni jest kluczowe. Ochrona wilgotnych terenów wspiera jego populację. Należy cieszyć się z jego występowania. Nawet jeśli przypomina mysz.
Ciekawostki o rzęsorku rzeczkowi
Nazwa rodzajowa rzęsorka to Neomys. Pochodzi z greki. Oznacza dosłownie „pływającą mysz”. Gatunek opisał Pennant w 1771 roku. W innych językach ma różne nazwy. Po angielsku to Water Shrew lub Eurasian Water Shrew. Po niemiecku nazywa się Wasserspitzmaus. Czeska nazwa to Rejsec vodní. Francuzi mówią Crossope Aquatique. Hiszpańska nazwa to Musgaño Patiblanco.
Rzęsorek wykazuje zjawisko Dehnela. Jego czaszka i mózg zmniejszają się na zimę. To adaptacja do trudnych warunków. Alicja Biłoszewska z Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego pisała o nim. Nazwała go maluchem o wielkich możliwościach.
„Rzęsorek rzeczek to idealny przykład na to, że natura nie przestaje nas zaskakiwać.”
Spacerując wzdłuż rzeki, możesz go dostrzec. Przy odrobinie szczęścia zobaczysz ślady jego obecności. Pamiętaj o dbaniu o środowisko. Wspierasz wtedy przetrwanie tego niezwykłego ssaka.
Gdzie szukać rzęsorka rzeczka?
Rzęsorka rzeczka znajdziesz w pobliżu czystych rzek, strumieni, jezior i terenów bagiennych w całej Polsce.
Zobacz także: