Kolor oczu to unikalna cecha każdego człowieka. Zależy od genów oraz ilości pigmentu w tęczówce. Poznaj statystyki, dziedziczenie i ciekawostki o barwach oczu.
Co decyduje o kolorze oczu?
Kolor oczu zależy od wielu czynników. Główną rolę odgrywa melanina. To barwnik obecny w skórze i włosach. Występuje także w tęczówce oka. Ilość i typ melaniny wpływają na ostateczny kolor.
Geny OCA2 i HERC2 mają kluczowe znaczenie. Znajdują się na chromosomie 15. Te geny determinują ilość melaniny. Melanina składa się z eumelaniny i feomelaniny. Ich proporcje tworzą różne odcienie.
Światło rozprasza się w tęczówce. Ten proces nazywamy rozpraszaniem Rayleigha. Wpływa on na postrzeganie koloru. Mniejsza ilość melaniny powoduje rozpraszanie. Widzimy wtedy niebieski kolor.
Jak dziedziczymy kolor oczu?
Kolor oczu dziedziczymy po przodkach. Nie zależy tylko od rodziców. To cecha uwarunkowana wieloma genami. Rodzice z niebieskimi oczami mogą mieć dzieci z oczami brązowymi.
Najczęstsze i najrzadsze kolory oczu
Brązowy kolor oczu jest najbardziej powszechny. Posiada go 75-80% ludzi. W Azji niemal 100% populacji ma brązowe oczy. Od 55 do 79% ludzi ma różne odcienie brązu. Ciemny kolor oczu ma 90% populacji globalnie.
Niebieskie oczy występują u 8-10% ludzi. Szacuje się, że 8-10% populacji ma niebieskie oczy. Są częstsze w Europie. Estończycy mają niemal wyłącznie oczy niebieskie. W Islandii 70-80% ma jasne oczy.
Zielone oczy to rzadkość. Posiada je tylko 2% populacji. Zaledwie 2% ludzi nosi zielone tęczówki. Mniej niż 1% światowej populacji ma szare oczy. Rzadko spotykane są oczy szare.
Antropolodzy wyróżniają wiele wariantów. Podają od 16 do 80 możliwych barw oczu. Jasne oczy występują u niewielkiego odsetka populacji.
| Kolor oczu | Procent populacji globalnej |
|---|---|
| Brązowe | 75-80% |
| Niebieskie | 8-10% |
| Zielone | 1-2% |
| Szare | <1% |
| Piwne (Hazel) | 5% |
| Bursztynowe (Amber) | 5% |
Zielone oczy – gdzie występują najczęściej?
Zielone oczy są rzadkie globalnie. Są bardziej powszechne w Europie. Szczególnie w Islandii, Irlandii i Szkocji. Populacja zielonookich tam sięga ponad 80% w niektórych regionach. W Irlandii i Szkocji 21% kobiet ma zielone oczy. W Islandii 18% ludzi ma zielone oczy. W Polsce to około 12,5% populacji. We Francji współczynnik zielonych oczu wynosi 44%.
Ciekawe zjawisko dotyczy wioski Liqian w Chinach. 60% mieszkańców ma zielone lub niebieskie oczy. Wśród Pasztunów w Afganistanie 15% populacji ma zielone oczy.
Heterochromia – różnobarwne tęczówki
Zjawisko heterochromii oznacza różne kolory oczu. Występuje, gdy każde oko ma inny kolor. Może też dotyczyć części jednej tęczówki. Heterochromia występuje u 1% populacji. To rzadka cecha.
Heterochromia może wystąpić u zwierząt. Spotykamy ją u kotów, psów i koni.
Kolor oczu u noworodków
Wszystkie noworodki mają zawsze niebieskie oczy. Dzieci nie rodzą się z zielonymi oczami. Kolor oczu kształtuje się później. Właściwy kolor stabilizuje się około 6. miesiąca życia. Melanina produkuje się stopniowo. Jej ilość rośnie z czasem.
Zielone oczy mogą zmieniać kolor. Dzieje się to w pierwszych miesiącach życia. Kolor oczu dziecka nie jest prostą kalkulacją. Nie zależy tylko od koloru oczu rodziców.
Czy kolor oczu może się zmienić w życiu?
Kolor oczu może zmieniać się nieznacznie. Wpływa na to oświetlenie. Może zależeć też od nastroju. Permanentna zmiana koloru jest rzadka. Może być objawem choroby. Zaleca się konsultację lekarską w przypadku zmian.
Kolor oczu a zdrowie
Kolor oczu ma wpływ na zdrowie. To cecha osobnicza. Może powiedzieć o stanie zdrowia. Osoby z jasnymi oczami są bardziej narażone. Dotyczy to zwyrodnienia plamki żółtej. Powinny stosować ochronę UV.
Ciemnoocy są bardziej podatni. Dotyczy to sezonowych zaburzeń afektywnych. Kolor oczu ma związek z chorobami. Należą do nich cukrzyca, czerniak, bielactwo.
Kobiety o jasnych oczach (niebieskie i zielone) odczuwają mniejszy ból. Dotyczy to bólu związanego z porodem. Tak sugerują niektóre badania.
„Kobiety o jasnych kolorach oczu (niebieskie i zielone) odczuwają mniejszy ból i niepokój związany z porodem.”
Osoby z albinizmem mają oczy czerwone. Brak pigmentu powoduje taki efekt. Naczynia krwionośne są wtedy widoczne.
- Zaleca się regularne wizyty u okulisty.
- Osoby z jasnymi oczami powinny stosować ochronę UV.
- Należy zadbać o odpowiednie zabezpieczenie przed słońcem.
- Zainwestuj w okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV.
- Kolor oczu może być konsultowany z lekarzem specjalistą.
- Zaleca się konsultację indywidualną. Dotyczy to zmian koloru oczu.
Co kolor oczu mówi o Tobie?
Osoby o brązowych oczach postrzegane są pozytywnie. Uchodzą za towarzyskie i pewne siebie. Są też asertywne i temperamentne. Postrzegane są jako godne zaufania. Badania sugerują te cechy.
„Kolor oczu wiele o tobie mówi.”
Niebieskie oczy często postrzegane są jako młode duchem. Kojarzone są z pełnią życia. Osoby o niebieskich oczach lepiej tolerują ból. Tak twierdzi jedno badanie.
„Osoby o niebieskich oczach są w stanie lepiej tolerować ból niż osoby o jakimkolwiek innym kolorze oczu.”
Zielone oczy uchodzą za kreatywne. Kojarzone są z ciekawością świata. W jednym badaniu 29% uczestników powiązało zielone oczy z seksapilem. 25% powiązało z kreatywnością. 20% wskazało na przebiegłość. William Szekspir sugerował zazdrość.
„William Szekspir sugerował, że posiadacze zielonych oczu są nadzwyczaj zazdrośni.”
Szare oczy uchodzą za spokojne. Kojarzone są z dobrą organizacją. Uważa się, że osoby o szarych oczach są zorganizowane.
Opinie o kolorze oczu i charakterze są popularne. Nauka mówi stanowcze „nie ma związku”. Cechy charakteru są złożone. Zależą od wielu czynników. Nie tylko od koloru oczu.
Ciekawostki o oczach i kolorze oczu
Ludzkie oko to złożony organ. Składa się z ponad 2 milionów części. Może rozróżnić 10 milionów kolorów. Każde oko zawiera 107 milionów komórek. Wszystkie są wrażliwe na światło.
Oczy są najszybszym mięśniem. W ludzkim ciele działają najszybciej. Człowiek widzi mózgiem, nie oczami. Oko skupia się na 50 przedmiotach. Dzieje się to w jednej sekundzie.
Rogówka nie ma naczyń krwionośnych. To jedyna taka tkanka. Oczy szybko się goją. Zarysowanie rogówki naprawia się w 48 godzin.
Oczy pozostają tej samej wielkości od urodzenia. Noworodek nie produkuje łez. Dzieje się to do około sześciu tygodni. Rzęsy żyją przeciętnie 5 miesięcy. Około połowa mózgu zajmuje się wzrokiem.
Tylko ludzie mają wyeksponowaną białą twardówkę. Ułatwia to rozróżnienie kierunku patrzenia. Efekt czerwonych oczu na zdjęciach to odbicie światła. Odbija się od naczyń włosowatych.
Wszyscy ludzie mają tak naprawdę brązowe oczy. To teoria dotycząca melaniny. Niebieski kolor to efekt rozpraszania światła. Zielony to mieszanka pigmentów i światła.
Istnieje teoria o wspólnym przodku. Dotyczy wszystkich niebieskookich ludzi. Heterochromia może wystąpić u zwierząt. Oczy kameleona patrzą w dwóch kierunkach.
Czy soczewki kontaktowe mogą zgubić się za okiem?
Żadne soczewki kontaktowe nie mogą 'zgubić się’ za okiem. Budowa oka na to nie pozwala.
Podsumowanie
Kolor oczu to fascynująca cecha. Zależy od genetyki i melaniny. Wpływa na percepcję barw. Ma związek ze zdrowiem. Statystyki pokazują różnice w populacji. Choć rzadki, zielony kolor oczu jest częstszy w Europie. Opinie o charakterze są popularne. Nauka nie potwierdza ich w pełni. Oczy są niezwykłym organem. Pełnią wiele funkcji.
Zobacz także: