Ciekawostki o śniegu i przebiśniegach – Zwiastuny zimy i wiosny

Śnieg i przebiśniegi to symbole dwóch pór roku. Biały puch kojarzy się z zimą i mrozem. Delikatne kwiaty zwiastują nadejście wiosny. Poznaj niezwykłe fakty o śniegu i przebiśniegach.

Ciekawostki o śniegu, które zaskakują

Śnieg to coś więcej niż zamarznięta woda. Ma wiele fascynujących właściwości. Jego biała barwa to efekt odbijania światła. W rzeczywistości pojedynczy płatek jest przezroczysty.

Lęk przed śniegiem ma swoją nazwę. Określa się go mianem chinofobii. Nie każdy cieszy się z zimowych opadów.

Śnieg może przybierać różne kolory. Znany jest na przykład śnieg czerwony. Nazywany jest on także arbuzowym.

Naukowcy badali słownictwo związane ze śniegiem. Odkryli najwięcej takich słów w języku szkockim. Jest ich aż 421 różnych określeń.

Liczba słów określających śnieg w języku szkockim

Na świecie notowano rekordowe opady śniegu. Miasto Capracotta we Włoszech miało wyjątkowy przypadek. W marcu 2015 spadło tam ponad 250 cm śniegu. Opady trwały zaledwie 18 godzin.

Zimą na Ziemię spada ogromna ilość śniegu. Szacuje się, że jest to około kwadrylion płatków. Każdy płatek opada z prędkością około 5 km/h. Dotarcie do ziemi zajmuje mu około 15 minut.

Pierwsze zdjęcie płatka śniegu to historyczne wydarzenie. Wykonał je amerykański fotograf Wilson Alwyn Bentley. Było to w 1885 roku w Jericho, Vermont. Bentley uwiecznił mikroskopowy obraz płatka.

Rekordowy bałwan powstał w Austrii. Zbudowano go 1 lutego 2020 roku. Znajdował się w ośrodku narciarskim Riesneralm. Miał imponującą wysokość 38 metrów i 4 centymetry.

Warto wspomnieć o kulach śnieżnych. Austriacki producent Erwin Perzy I stworzył je w XIX wieku. Był producentem narzędzi chirurgicznych. Jego wnuk Erwin Perzy III kontynuuje tę tradycję.

Śnieżyczka przebiśnieg – Pierwszy kwiat wiosny

Przebiśnieg to delikatny zwiastun wiosny. Pojawia się, gdy ziemię wciąż pokrywa śnieg. Jego widok napawa nadzieją po zimie.

„[…] i zaczynamy mieć nadzieję. w gorcach przebiśniegi” – Jarosław Lipszyc, wiersz „rodzę”.

Przebiśnieg znany jest też jako śnieżyczka. Jego naukowa nazwa to Galanthus nivalis. Należy do rodziny amarylkowatych (Amaryllidaceae). W Polsce naturalnie występuje śnieżyczka przebiśnieg.

To roślina wieloletnia. Kwitnie co roku od lutego do kwietnia. W zachodniej Polsce kwitnie w lutym. W północno-wschodniej Polsce kwitnie w kwietniu. Okres kwitnienia trwa około 10 dni.

Przebiśnieg osiąga wysokość do 15-20 cm. Ma zwisające kwiaty. Kwiaty składają się z dwóch okółków płatków. Większość odmian ma białe kwiaty. Nasieniem przebiśniegu jest cebula.

Przebiśniegi rosną dziko w Polsce. Są objęte częściową ochroną prawną. Znajdują się w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin. Są bliskie zagrożeniu wymarciem.

Przebiśnieg pełni ważną rolę ekologiczną. Jest rośliną miododajną. Stanowi pierwszy pożytek dla owadów. Budzące się pszczoły znajdują w nim pokarm.

Rodzaje i odmiany Galanthus

Rodzaj Galanthus obejmuje około 20 gatunków. Znanych jest ponad tysiąc odmian przebiśniegów. Uprawia się wiele gatunków i mieszańców. Są one cenione jako rośliny ozdobne.

W Polsce uprawia się kilka gatunków. Należą do nich śnieżyczka Elwesa (Galanthus elwesii). Uprawia się też śnieżyczkę fałdowaną (Galanthus plicatus). Kolejną jest śnieżyczka kaukaska (Galanthus caucasiacus).

Najpopularniejszą odmianą jest przebiśnieg śnieżnobiały (Galanthus nivalis). Występuje w górach Europy Południowej. Spotyka się go w pasmie alpejskim. Rośnie także w środkowym Ciscaucasia. Ma ciemnozielone, płaskie liście. Jego kwiaty są białe.

Inne znane odmiany to:

• Przebiśnieg Woronow (Galanthus woronowii): endemiczny dla Kaukazu. Rośnie na wschodnim wybrzeżu Morza Czarnego. Ma jasnozielone liście. Płatki mają delikatny kremowy kolor.
• Składany przebiśnieg (Galanthus plicatus): występuje w Rumunii, Mołdawii, na Krymie. Charakteryzuje się dużym wzrostem. Ma zakrzywioną krawędź liści.
• Przebiśnieg syberyjski: ma szerokie liście podstawowe. Kwiaty mają kształt dzwonkowaty.
• Przebiśnieg niebieski: to niska roślina. Ma ciemnobłękitne kwiaty.
• Przebiśniegi fioletowe: rosną wzdłuż brzegów jeziora Bajkał. Charakteryzują się fioletową barwą płatków.

Nasiona przebiśniegów dostępne są w różnych odmianach. Należą do nich Galanthus nivalis i Galanthus elwesii. Niektóre odmiany są bardziej odporne na warunki atmosferyczne. Wybór odpowiednich nasion jest ważny dla sukcesu w ogrodzie.

Uprawa i pielęgnacja przebiśniegów w ogrodzie

Uprawa przebiśniegów jest prosta. Nie należą one do wymagających kwiatów. Najlepiej sadzić cebulki jesienią. Optymalny czas to pierwsza połowa września.

Cebulki sadzimy na głębokość 5-8 cm. Można spotkać też zalecenia 10 cm lub 5-6 cm. Odległość między cebulkami powinna wynosić kilka centymetrów. Sugeruje się sadzenie co 3 cm lub 5-8 cm, albo 6-7 cm.

Przebiśniegi preferują wilgotną, żyzną glebę. Gleba powinna mieć odczyn obojętny do lekko zasadowego. Warto wzbogacić glebę kompostem. Można dodać także humus.

• Dodaj kompost do gleby przed sadzeniem.
• Używaj nawozu bogatego w fosfor dla rozwoju korzeni.

Śnieżyczka przebiśnieg świetnie rośnie pod drzewami. Dobrze czuje się pod krzewami zrzucającymi liście. Preferują bliskie sąsiedztwo drzew i krzewów. Mogą rosnąć zarówno na słońcu, jak i w cieniu. Dobrze czują się w cieniu niższych drzew i krzewów.

Przebiśniegi tworzą kwitnące kępy. Na tym samym stanowisku mogą rosnąć latami. Przesadzanie zaleca się co 10 lat lub rzadziej. Najlepiej rozsadzać je we wrześniu.

Po posadzeniu nie podlewamy od razu. Nie nawozimy świeżo posadzonych cebulek. Pierwsze nawożenie wykonujemy w październiku. Kolejne nawożenie stosujemy na przełomie zimy i wiosny. Warto nawozić także latem i jesienią.

Liści przebiśniegów nie usuwamy po kwitnieniu. Warto zostawić część liści jesienią. Można zastąpić próchnicę kompostem z liśćmi.

Przebiśniegi dobrze rozsiewają się z nasion. Można je łączyć z innymi roślinami. Sugerowane towarzystwo to ranniki i krokusy. Dobrze czują się też z funkiami i paprociami ogrodowymi.

Przebiśniegom zagraża szara pleśń. Do walki z nią można użyć oprysków fungicydem. Można też podlewać płynnym kompostem.

Symbolika i historia przebiśniegów

Przebiśnieg jest symbolem przedwiośnia. Jego widok budzi nadzieję na wiosnę. Urok tych kwiatów jest trudny do przecenienia.

„Gdy dni słonecznie zwiosennieją,/ czas rozmarzony zwolni biegu,/ i rozbudzonych snów nadzieją,/ odżyje w kwiatach przebiśniegów” – Jan Lech Kurek, „Przebiśniegi”.

Historia uprawy przebiśniegów jest długa. Były sadzone w ogrodach klasztorów. Pojawiały się też na cmentarzach od XVI wieku. Pierwsze wzmianki botaniczne pochodzą ze schyłku XVI wieku.

W 1753 roku Karol Linneusz utworzył nową rodzinę roślin. Zaliczył do niej przebiśniegi. Zjawisko kolekcjonowania przebiśniegów nazwano przebiśniegomanią. Notuje się je od XIX wieku do dziś. Kolekcjonerzy potrafią zapłacić setki funtów za jedną cebulkę.

Przebiśniegi pojawiają się w literaturze i sztuce. Wymienia się Odyseję Homera. Występują w twórczości Williama Wordswortha. Znajdują się w baśniach Hansa Christiana Andersena. W malarstwie uwieczniali je Iona Andreescu i Josef Lauer.

W niektórych krajach obchodzi się Dzień Przebiśniegów. To tradycja związana z mitologią. Przebiśniegi symbolizują nowy początek.

Przebiśniegi mają swoje miejsce w tradycji religijnej. Używane są w kościele. Związane są z obchodami święta Matki Bożej Gromnicznej.

Ochrona prawna przebiśniegów w Polsce

Przebiśnieg jest gatunkiem chronionym w Polsce. Objęty jest częściową ochroną gatunkową. Znajduje się w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin. Jego sytuacja jest krucha.

Wszystkie gatunki Galanthus są wymienione w załączniku II konwencji CITES. Wprowadza to ograniczenia w obrocie handlowym. Ma to chronić dzikie populacje. Szacuje się, że rocznie eksportuje się 30 mln cebulek z Turcji.

Ważne jest, aby nie zrywać przebiśniegów na stanowiskach naturalnych. Należy dbać o te kwiaty. Są one bliskie zagrożeniu wymarciem. W Polsce istnieją rezerwaty chroniące przebiśniegi. Przykładem jest rezerwat Śnieżyczki na Mazowszu.

Zobacz także:

• Ciekawostki o śnie
• Wiosna: Ciekawostki, Zjawiska i Tradycje Powitania
• Topola czarna – charakterystyka, właściwości i zastosowanie
• Niedźwiedź brunatny – poznaj największego drapieżnika Europy
• Mak polny – piękny kwiat o bogatej historii i zaskakujących właściwościach