William Szekspir to postać owiana tajemnicą. Był angielskim poetą, dramaturgiem i aktorem. Uznaje się go za jednego z najwybitniejszych pisarzy. Poznaj fakty i kontrowersje wokół jego życia.
Życie i twórczość Williama Szekspira – fakty i domysły
Biografia Szekspira budzi wiele pytań. Dostępne źródła nie dają pełnego obrazu. Badacze wciąż odkrywają nowe fakty. Wiele aspektów jego życia pozostaje nieznanych.
Biografia i życiorys Williama Szekspira
William Szekspir urodził się w Stratford-upon-Avon. Było to w kwietniu 1564 roku. Dokładna data urodzenia nie jest pewna. Ochrzczono go 26 kwietnia 1564 roku. Jego rodzice to John Shakespeare i Mary Arden. Był trzecim z ośmiorga dzieci. Rodzice byli kuzynostwem, ich matki były siostrami. William miał siedmioro rodzeństwa. W tym trzech braci i cztery siostry. Jego siostra Joanna żyła w latach 1569–1646. Młodszy brat Edward został aktorem. Edmund zmarł jako dwudziestosiedmiolatek.
William Szekspir ożenił się młodo. Miał 18 lat. Poślubił Anne Hathaway. Była od niego 8 lat starsza. Anne była w ciąży w momencie ślubu. Ślub odbył się 27 listopada 1582 roku. Mieli troje dzieci. Najstarsza była Susanna. Urodziły się też bliźnięta Hamnet i Judith. Jedyny syn Hamnet zmarł w 1596 roku. Miał wtedy jedenaście lat. Śmierć Hamneta mogła zainspirować „Hamleta”. Córka Judith była analfabetką.
Szekspir uczęszczał do lokalnej szkoły łacińskiej. Nie ma zapisków z jego nauki. Zniknął z kart historii na kilka lat. Ten okres nazywamy „zaginionymi latami”. Nikt nie wie, co robił w latach 1585-1592. Niektórzy sugerują studia prawnicze. Inni mówią o podróżach po Europie. Możliwe, że był nauczycielem. Dołączył też do zespołu teatralnego. Odbył karę więzienia za kłusownictwo.
Kariera teatralna i rola w teatrze elżbietańskim
Zawodem Szekspira był zawód aktora. Został też dramaturgiem i pisarzem. Był współwłaścicielem teatru The Globe. W 1599 roku jego zespół otworzył ten teatr w Londynie. Szekspir był częścią Trupy Lorda Szambelana. Znał osobiście królową Elżbietę I. Była fanką jego sztuk. Wszystkie role kobiece pisał dla mężczyzn. Mężczyźni grali te postacie na scenie. Był doskonałym znawcą mechanizmów scenicznych.
Twórczość dramatyczna i poetycka – najważniejsze dzieła
William Szekspir jest autorem wielu dzieł. Napisał około 37 lub 38 sztuk teatralnych. Stworzył też 154 sonety. Napisał kilka poematów epickich. Jego dzieła na zawsze zagościły w naszej kulturze. Najkrótszą sztuką jest „Komedia omyłek”. Trwa niecałe półtorej godziny. Najdłuższa sztuka to „Hamlet”. Jej wystawienie trwa cztery godziny. „Makbet” jest najczęściej wystawianą sztuką. Szacuje się sześć przedstawień Makbeta dziennie. To jedno przedstawienie co cztery godziny gdzieś na świecie.
Wprowadził wiele słów do języka angielskiego. Lista tych słów liczy około 1600. Inne źródła podają ponad 1700 słów. Używał około 22000 różnych słów w swoich dziełach. Jego twórczość była inspiracją dla kina. Filmy jak „West Side Story” czerpią z Szekspira. „Król Lew” to adaptacja „Hamleta”.
Tajemnice i kontrowersje wokół Williama Szekspira
Życie Szekspira budzi wiele wątpliwości. Istnieją białe plamy w źródłach historycznych. Wiele faktów z jego życia prywatnego pozostaje nieznanych. Badania nad jego biografią wciąż trwają.
Białe plamy w biografii – „zaginione lata”
Okres między 1585 a 1592 rokiem to zagadka. Nazywa się go „zaginionymi latami”. Nie ma pewnych informacji o tym czasie. Niektórzy sugerują, że Szekspir studiował prawo. Mógł też podróżować po Europie. Być może pracował jako nauczyciel. Inna teoria mówi o dołączeniu do zespołu teatralnego. Brak dokumentów rodzi pytania.
Spór o autorstwo dzieł Szekspira
Niektórzy badacze kwestionują autorstwo Szekspira. Twierdzą, że to nie on napisał te sztuki. Argumenty przeciwko Szekspirowi istnieją. Brakuje jego rękopisów. Nie ma zapisków z jego nauki. Jego testament nie wspomina o książkach. Teoria „stratfordzka” wciąż dominuje. Mimo kontrowersji William Szekspir ze Stratfordu jest powszechnie uznawany. Spór o autorstwo wpływa na odbiór dzieł. Zachęca do głębszej analizy tekstów.
Teorie spiskowe wskazują innych autorów. Wymienia się Francisa Bacona. Pojawia się Edward de Vere. Wspomina się Christophera Marlowe’a. Inna kandydatka to Mary Sidney Herbert. Nawet królowa Elżbieta I bywała sugerowana. Badacze analizują teksty komputerowo. Porównują styl pisania różnych osób. Komputery analizują każdy aspekt tekstów Szekspira.
Dlaczego teoria „stratfordzka” wciąż dominuje?
Teoria „stratfordzka” opiera się na wielu dokumentach. Akty chrztu i zgonu istnieją. Są dokumenty prawne i administracyjne. Współcześni Szekspirowi pisarze potwierdzali jego autorstwo. Ben Jonson pisał o nim. Wystąpił w jego sztuce. Przyjaciele Szekspira, John Heming i Henry Condell, nadzorowali druk jego dzieł.
Inne tajemnice – testament i rodzina
Testament Szekspira budzi ciekawość. Zapisał swojej córce Judith trzysta funtów. Obecna wartość tej kwoty to około 50 000 funtów. Niektórzy biografowie uważają, że Szekspir rekompensował sobie w ten sposób niedostatek uczuć w życiu prywatnym. Testament zawierał też zapis o „drugim najlepszym łóżku” dla żony Anne. Joanna Szekspir, siostra Williama, jest postacią badaną przez naukowców. Profesor Matthew Steggle badał testament Szekspira. Odkrył nieznany fakt o Joannie. Miała czworo dzieci. Virginia Woolf napisała esej o hipotetycznej siostrze Szekspira. Twierdziła, że taka postać nie miałaby szans na karierę pisarską. Wynikało to z braku edukacji dla kobiet.
Gdzie jest czaszka Szekspira? To kolejne pytanie. Badacze sugerują jej brak w grobie. Może została skradziona w przeszłości.
Dziedzictwo i wpływ Williama Szekspira
Szekspir jest postacią globalną. Jego dzieła przekroczyły granice. Wpłynął na literaturę i kulturę. Badanie jego wpływu jest fascynujące.
Wpływ na język i kulturę
Szekspir wprowadził ponad 1700 słów do języka angielskiego. Wiele idiomów pochodzi z jego sztuk. Jest najczęściej cytowanym pisarzem anglojęzycznego świata. Jego dziedzictwo kulturowe jest ogromne. Dzieła przetłumaczono na ponad 80 języków. Inspirują filmy, sztuki i literaturę na całym świecie. W USA istnieje 2000 katedr szekspirowskich. Na świecie jest ich 1000.
Ciekawe fakty i statystyki
Dzień urodzin i śmierci Szekspira jest ważny. UNESCO ustanowiło go Światowym Dniem Książki i Praw Autorskich. To 23 kwietnia. Szekspir zgromadził sporą fortunę. W wieku 33 lat kupił New Place. Był to drugi co do wielkości dom w Stratfordzie. Ród Szekspira wygasł szybko. Stało się to 25 lat po jego śmierci. Teatr Globe, którego był współwłaścicielem, spłonął w 1613 roku. Odbudowano go później. Teatr Szekspirowski w Gdańsku oddaje mu hołd. Pierwsze Folio to pierwsze zbiorowe wydanie jego sztuk. Wydano 750 egzemplarzy. Rekordowa kwota za egzemplarz to 9.97 miliona dolarów. Kościół w Stratfordzie odwiedza 200000 turystów rocznie.
Niezapomniane cytaty Williama Szekspira
Dzieła Szekspira zawierają wiele mądrości. Jego cytaty są wiecznie żywe. Stosujemy je w codziennym języku.
Być albo nie być! Oto jest pytanie!
– Hamlet
Reszta jest milczeniem.
– Hamlet
Tchórz, zanim umrze, kona wiele razy, Walecznych jedna tylko śmierć spotyka.
– Juliusz Cezar
Mądry człowiek nie zasiada do lamentu, ale z radością przystępuje do zadania naprawienia wyrządzonych szkód.
– Henryk VI, Część 3
Wina, drogi Brutusie, nie leży w gwiazdach, ale w naszych wadach.
– Juliusz Cezar
Słowa są pełne fałszu i sztuki; spojrzenie jest językiem serca.
– Troilus i Kresyda
Zobacz także: