Pojęcie Ziemi Obiecanej funkcjonuje w dwóch głównych kontekstach. Odnosi się do biblijnego Kanaan oraz słynnej polskiej powieści i filmu. Wyjaśniamy znaczenie tego terminu w obu przypadkach.
Ziemia Obiecana w Biblii – Kanaan
Czym jest biblijna Ziemia Obiecana?
Ziemia Obiecana to kluczowe pojęcie w Biblii. Określa region świata. Bóg obiecał tę ziemię swojemu ludowi. Obietnica dotyczyła Izraela. Ziemię Obiecaną Bóg obiecał Abrahamowi. Był to dar dla jego potomków. Mojżesz prowadził Izraelitów do tego miejsca. Wyruszyli tam po wyjściu z Egiptu. Ziemia Obiecana jest uważana za dziedzictwo. To także dar od Boga.
Historie te opisują Księga Wyjścia. Znajdziesz je też w Księdze Liczb. Mówi o tym Księga Jozuego. Całość to część Starego Testamentu.
Granice i geografia Kanaan
Granice Ziemi Obiecanej zostały dokładnie określone. Znajdziesz je w Księdze Wyjścia 23:31. Mówi o nich Księga Liczb 34:1-12. Opisuje je też Jozuego 1:4. Granice rozciągały się od Rzeki Egipskiej. Sięgały aż do Eufratu. Ziemia Obiecana bywa nazywana Palestyną.
Ziemia Obiecana miała około 500 kilometrów długości. Szerokość wynosiła 60 kilometrów. Odległość od Dan do Beer Szewy to 240 kilometrów. Zamieszkany teren na zachód od Jordanu miał 15 000 kilometrów kwadratowych. Całe zajęte przez Izraelitów terytorium liczyło blisko 26 000 kilometrów kwadratowych.
Kluczowe regiony obejmowały Galileę. Należały do nich Samaria i Judea. Ważny był też Negew. Inne obszary to Wybrzeże Morza. Były to Wielkie Równiny na zachód od Jordanu. Wymienić należy Równinę Aszera. Ważne było Pobrzeże Dor. Do regionów należały Pastwiska Szaronu. Istotna była Równina Filistyńska. Wzgórza Galilei tworzyły górzyste regiony. Góra Karmel była charakterystycznym punktem. Wzgórza Samarii stanowiły część tych terenów. Wielka Araba to Rów Jordanu. Góry i płaskowyże leżały na wschód od Jordanu. Obejmowały Baszan i Gilead. Była tam ziemia Ammonitów i Moabitów. Wymienić trzeba Góry Libanu.
Temat ten jest związany z Bliskim Wschodem. Ma powiązania z archeologią. Dotyczy też Ziemi Świętej.
Znaczenie i symbolika biblijnej Ziemi Obiecanej
Ziemia Obiecana ma głębokie znaczenie dla Izraelitów. Symbolizuje wierność Boga. Pokazuje spełnienie Jego obietnic. Reprezentuje bezpieczeństwo i dobrobyt. Była miejscem odpoczynku po latach wędrówki. Jest symbolem duchowej ojczyzny.
Na burzliwych brzegach Jordanu stoję i rzucam życzeniowe spojrzenie do szczęśliwej ziemi Kanaan, gdzie leżą moje posiadłości. Zmierzam do ziemi obiecanej, do ziemi obiecanej zmierzam; Kto przyjdzie i pójdzie ze mną? Jestem związany z ziemią obiecaną.
Przesłanie Ziemi Obiecanej jest aktualne dzisiaj. Poszukiwanie duchowej krainy jest ważne. To dążenie do odzyskania fizycznej Ziemi Obiecanej. Współczesne wyzwania wymagają pokoju. Szukajmy dróg do współistnienia kultur. Różne wierzenia powinny żyć obok siebie.
Zobacz także Biblijna wieża Babel i jej historia. Zobacz także Przekleństwo Chama w Biblii. Zobacz także Pocieszające cytaty z Biblii – słowa nadziei i otuchy.
„Ziemia Obiecana” – Powieść i film
Geneza i fabuła powieści Reymonta
Władysław Stanisław Reymont napisał powieść „Ziemia obiecana”. Pomysł zrodził się w czasie rozwoju Łodzi. Miasto dynamicznie rozwijało się przemysłowo. Akcja powieści toczy się w latach 80. XIX wieku. Wydarzenia mają miejsce głównie w Łodzi. Chwilami akcja przenosi się do Kurowa. Pojawia się też Berlin.
Łódź przekształciła się z osady. Stała się metropolią. Liczyła ponad 600 tys. mieszkańców. Miasto było tyglem narodów. Żyli tam Polacy, Niemcy, Żydzi i Rosjanie. Głównym przemysłem był przemysł włókienniczy. Kapitalizm to wielka machina. Jednych niszczy, innym przynosi bogactwo. Miasto niszczy człowieczeństwo.
W powieści poznajemy wielu bohaterów. Karol Borowiecki marzy o własnej fabryce. Chce produkować towary wysokiej jakości. Wilczek to syn organisty. Dorabia się małego majątku. Jaskólski to zubożała szlachta. Jest zbyt dumny, by pracować jako robotnik. Horn wyzbywa się idealizmu. Jest przykładem ludzi, którzy oparli się pragnieniu majątku. Bucholc to bezwzględny kapitalista.
Film Andrzeja Wajdy – Historia i realizacja
Andrzej Wajda wyreżyserował film „Ziemia obiecana”. Jest to adaptacja powieści Reymonta. Powieść wydano w 1899 roku. Premiera filmu miała miejsce 21 lutego 1975 roku. Odbyła się w warszawskim kinie Relax. Film ma już 50 lat.
Film opowiada historię trzech przyjaciół. Budują fabrykę w XIX-wiecznej Łodzi. Film nakręcono w naturalnych plenerach. Miejscem był Łódź. Nie ma tam ani jednej dekoracji. Każde miejsce było autentyczne. Myślę, że to się udzieli widowni – mówił Andrzej Wajda.
Film z 1974 roku ma ocenę 7,9. Ocenę wystawiło 57 tys. użytkowników. Krytycy ocenili go na 8,3. Film zdobył 15 nagród. Powstały 4 recenzje krytyków. Zebrano 11 ciekawostek. W obsadzie było 70 ról.
| Kryterium | Wartość |
|---|---|
| Ocena użytkowników | 7,9 |
| Liczba ocen | 57 tys. |
| Ocena krytyków | 8,3 |
| Liczba nagród | 15 |
Miejsca kręcenia obejmowały Łódź. Zdjęcia realizowano w Pabianicach. Były to też Bielsko-Biała i Wrocław. Kręcono w Cieszynie i Skierniewicach. Inne lokalizacje to Głowno i Tomaszów Mazowiecki. Wymienić należy Szopienice i Zgierz. Kruszów i Wodzierady też były planem zdjęciowym. Sceny wsiadania do pociągu kręcono na dworcu w Skierniewicach. W filmie wykorzystano maszyny z końca XIX wieku. Produkcja była dużym przedsięwzięciem. Wymagała logistyki i organizacji.
W obsadzie filmu wystąpili Daniel Olbrychski. Zagrał Karola Borowieckiego. Andrzej Seweryn wcielił się w Maxa Bauma. Wojciech Pszoniak zagrał Moryca Welta. Inni aktorzy to Marek Walczewski jako Bum-Bum. Andrzej Łapicki zagrał Trawińskiego. Zbigniew Zapasiewicz był Kesslerem. Piotr Fronczewski wystąpił jako Horn. Kalina Jędrusik zagrała Lucy Zucker.
Amerykańscy krytycy myśleli, że fabryki to dekoracje. Były to świetnie zachowane budynki. Pochodziły z XIX wieku. Znajdowały się w Łodzi. Jerzy Zelnik był rozważany do roli Moryca Welta. Wojciech Pszoniak miał zagrać Zuckera. Stanisław Igar ubiegał się o rolę Hermana Bucholca. Początkowo postać Lucy Zucker miała zagrać Violetta Villas. Zrezygnowała z powodu konfliktu z Wajdą. Rolę dostała Kalina Jędrusik. Podobno Andrzej Żuławski zwrócił uwagę Wajdy na książkę. Andrzej Łapicki przekonał go do ekranizacji.
W 2000 roku wydano wersję reżyserską. Była przemontowana. Jest o ponad 30 minut krótsza od kinowej. Film z 1974 roku to 12 film Wajdy z motywem kolejowym. W wersji rozszerzonej film to 4-odcinkowy serial. Liczba scen kolejowych jest liczna.
Dla mnie 'Ziemia obiecana’ jest jednym z najlepszych filmów polskich. – Stanisław Janicki
To jest film, który się nie starzeje. Ile razy go oglądam, ciągle widzę, jak jest rzeczywiście wspaniały. – Daniel Olbrychski
Gdyby zrobili go Amerykanie albo Włosi, świat znałby go na pamięć. – Wojciech Pszoniak
’Ziemia obiecana’ jest dla mnie filmem przełomowym. – Andrzej Seweryn
Naprawdę widzom w tym filmie spodobała się najbardziej sama realizacja – energia aktorów, wyrazistość scenerii, gwałtowność akcji. – Andrzej Wajda
„Ziemia Obiecana” na scenie teatralnej
Powstała adaptacja teatralna „Ziemi obiecanej”. Reżyserowała ją Maja Kleczewska. Adaptację i dramaturgię stworzył Tomasz Śpiewak. Spektakl nie był grany w siedzibie teatru. Odbył się w Banku Sztuki w Sosnowcu. Premiera miała miejsce 22 czerwca 2025 roku.
Rzeczywistość zweryfikowała nasze oczekiwania.
Maja Kleczewska znakomitą część spektaklu prezentuje widzom w formie… zapisu filmowego.
Czas każdego przełomu to zwykle czas ujawniania się najbardziej ciemnych stron ludzkiej natury.
W spektaklu wykorzystano projekcje filmowe. W obsadzie znaleźli się między innymi Maria Bieńkowska jako Wdowa. Wojciech Leśniak zagrał Bucholca. Paweł Charyton był Karolem Borowieckim. Tomasz Kocuj wcielił się w Moryca Welta. Aleksander Bitek zagrał Maksa Bauma. Natalia Bielecka wystąpiła jako Mada. Weronika Janosz była Anką. Mirosława Żak zagrała Lucy.
Spektakl nie rezonuje tylko z polską rzeczywistością. Jest uniwersalną opowieścią. Mechanizmy przemocy zawsze rządzą społeczeństwami. Teatr Zagłębia mieści się w Sosnowcu.
Gdzie odbyła się premiera filmu „Ziemia Obiecana”?
Premiera filmu „Ziemia Obiecana” miała miejsce w warszawskim kinie Relax.
Kto jest autorem powieści „Ziemia Obiecana”?
Autorem powieści „Ziemia Obiecana” jest Władysław Stanisław Reymont.
Współczesne znaczenie pojęcia Ziemia Obiecana
Termin „Ziemia Obiecana” bywa używany metaforycznie. Określa miejsce dobrobytu. Może oznaczać szansę na lepsze życie. Często odnosi się do regionów szybkiego rozwoju. Czasem używa się go ironicznie. Może opisywać miejsce rozczarowania.
Nazwa kraju Jordania jest związana z rzeką z Biblii. Rzeka Jordan jest słynnie znana. To miejsce chrztu Jezusa Chrystusa. Izraelici przeprawili się przez rzekę Jordan. Dokonali tego pod przywództwem Jozuego. Jordania ma dostęp do Morza Czerwonego. Dostęp zapewnia Zatoka Akaba.
Stolica Jordanii, Amman, to jedno z najstarszych miast. W Jordanii znajduje się wiele stanowisk archeologicznych. Przykłady to Petra i Jerash. Jest tam Cytadela Amman i Umm Qais. Ważne są Qasr Amra i Madaba. Starożytne rzymskie miasto Jerash jest dobrze zachowane. To jedno z najlepiej zachowanych miast poza Włochami. Morze Martwe w Jordanii to najniższe miejsce na ziemi. Leży około 430 metrów poniżej poziomu morza. W Jordanii prawie nie ma lasów. Pokrywają mniej niż 2% terytorium. Bliski Wschód jest bogaty w ropę. Jordania nie posiada dużych złóż. Kraj poczynił postęp w energii odnawialnej. Wykorzystuje energię słoneczną i wiatrową. Wiele filmów nakręcono w Jordanii. To między innymi „Lawrence z Arabii” i „Marsjanin”. Kręcono tam „Indiana Jones i ostatnia krucjata”.
Planując wycieczkę po miejscach historycznych, sprawdź dokumenty. Potrzebujesz Międzynarodowego Prawa Jazdy w Jordanii? Sprawdź to przed wypożyczeniem samochodu.
Jakie są wymiary biblijnej Ziemi Obiecanej?
Ziemia Obiecana miała około 500 kilometrów długości i 60 kilometrów szerokości.
Gdzie kręcono film „Ziemia Obiecana”?
Film kręcono w Łodzi i okolicach. Lokacje obejmowały Pabianice, Bielsko-Białą, Wrocław, Cieszyn, Skierniewice i inne miejscowości.
Zobacz także: