Wilczy Szaniec to historyczna kwatera główna Adolfa Hitlera. Znajduje się na Mazurach, w lesie niedaleko Kętrzyna. Dziś to miejsce pamięci, które możesz zwiedzić. Dowiedz się, co kryją ruiny bunkrów i baraków.
Historia Wilczego Szańca
Wilczy Szaniec był największą polową kwaterą dowodzenia Adolfa Hitlera. Decyzję o jego budowie podjęto w 1940 roku. Prace rozpoczęto wczesną jesienią 1940 roku. Budowę prowadzono intensywnie do końca 1944 roku.
Kwatera służyła do realizacji planu „Barbarossa”. Plan zakładał atak Niemiec na Związek Radziecki. 22 czerwca 1941 roku ponad 3 miliony niemieckich żołnierzy przekroczyło radziecką granicę. Wilczy Szaniec stał się tajną stolicą III Rzeszy.
Hitler przybył do kwatery 24 czerwca 1941 roku. Przebywał tu łącznie przez ponad 800 dni. Był to ośrodek decyzyjny niemieckiej machiny wojennej. W kwaterze zapadały kluczowe decyzje dotyczące wojny.
Budowa i maskowanie kwatery
Kwatera zajmowała obszar około 250 hektarów gierłoskiego lasu. Na tym terenie zbudowano około 200 obiektów. Było tam około 100 budynków murowanych i drugie tyle drewnianych. W 1944 roku w Wilczym Szańcu mieszkało ponad 2 tysiące osób.
Budową zajmowała się Organizacja Todta. Była to niemiecka państwowa organizacja budowlana. Kwatera musiała zapewniać maksymalne bezpieczeństwo. Ukrywano jej budowę przed światem. Stworzono legendę o budowie zakładów chemicznych. Kwatera dysponowała dwoma lądowiskami i dworcem kolejowym. Zbudowano linię kolejową i sieć wodociągową.
Obiekty maskowała specjalistyczna firma ogrodnicza Seidenspinner. Stosowano tynk maskujący na budynkach. Bunkry miały podwójne ściany i stropy. Grubość podwójnych ścian i stropów przekraczała 6 metrów. Fundamenty miały około 5 metrów grubości. Niektóre bunkry miały belki strunobetonowe. Zastosowano nowoczesne urządzenia techniczne. Kwatera miała instalację wodociągową i kanalizację. Działała też oczyszczalnia ścieków. System wentylacji zapewniał świeże powietrze w bunkrach.
Bunkier Hitlera miał powierzchnię 60 na 36 metrów. Bunkier gościnny miał 45 metrów długości i 27 metrów szerokości. Magazyn artykułów żywnościowych zajmował około 80 m2. Podziemny magazyn miał około 150 m2 powierzchni.
W kwaterze istniały strefy bezpieczeństwa. System nasłuchu miał zasięg 100 km. Zapewniał bezpieczeństwo wodza i kwatery. W sąsiedztwie kwatery znajdowały się inne ważne obiekty. Była to na przykład Kwatera Naczelnego Dowództwa Wojsk Lądowych w Mamerkach. W pobliżu znajdowała się też Kwatera Goringa w Szerokim Borze.
Zamach 20 lipca 1944 roku
Wilczy Szaniec jest silnie związany z historią zamachu na Hitlera. 20 lipca 1944 roku miał miejsce nieudany zamach. Przeprowadził go pułkownik Claus Schenk von Stauffenberg. Zamachu dokonano w baraku narad (obiekt Nr 3). Stauffenberg podłożył bombę podczas spotkania. Hitler przeżył eksplozję.
W miejscu zamachu stoi dziś pomnik. Upamiętnia on ten historyczny moment. Wilczy Szaniec często kojarzy się z tym wydarzeniem. Jest to jeden z kluczowych faktów dotyczących kwatery.
W TYM MIEJSCU STAŁ BARAK, W KTÓRYM 20 LIPCA 1944 R. CLAUS SCHENK HRABIA VON STAUFFENBERG DOKONAŁ ZAMACHU NA HITLERA.
Koniec Wilczego Szańca
Kwatera działała od 1941 do 1945 roku. Wycofujący się Niemcy zniszczyli ją. Wysadzili większość zabudowań w powietrze. Wilczy Szaniec został zniszczony nocą z 24 na 25 stycznia 1945 roku. W latach 1945-1955 trwało rozminowywanie terenu. Było to niebezpieczne zadanie. Podczas rozminowywania zginęło 3 saperów.
Dziś Wilczy Szaniec to ruiny pośród lasu. Zachowany jest jako rezerwat archeologiczny. Jest częścią Ośrodka Edukacji Historyczno-Przyrodniczej. Ośrodek należy do Nadleśnictwa Srokowo.
Zwiedzanie Wilczego Szańca
Wilczy Szaniec to jedna z najpopularniejszych atrakcji na Mazurach. Możesz go zwiedzać przez cały rok. Obiekt jest otwarty 7 dni w tygodniu. Obejmuje to również święta.
Ośrodek Edukacji Historyczno-Przyrodniczej „Wilczy Szaniec” zarządza terenem. Znajduje się w Gierłoży koło Kętrzyna. Możesz zwiedzać samodzielnie lub z przewodnikiem.
Ile czasu poświęcić na zwiedzanie Wilczego Szańca?
Samodzielne zwiedzanie trwa zazwyczaj 60-90 minut. Zwiedzanie z przewodnikiem trwa od 75 do 120 minut. Warto zarezerwować sobie wystarczająco dużo czasu.
Czy warto zwiedzać Wilczy Szaniec z przewodnikiem?
Wizyta z przewodnikiem to najlepsza opcja dla większości turystów. Przewodnik pomaga lepiej zrozumieć kontekst historyczny. Opowiada ciekawe historie i fakty. Możesz skorzystać z przewodnika na żywo lub audio.
Audio przewodniki dostępne są w kilku językach. Obejmują polski, angielski, ukraiński, niemiecki, litewski. Możesz też zainstalować oficjalną aplikację mobilną do zwiedzania. Sugeruje się pojawić do godziny po otwarciu. Pomaga to uniknąć tłumów.
Na terenie Wilczego Szańca znajduje się hotel turystyczny. Jest też restauracja w obiekcie Nr 1. Dawniej były tam garaże i pomieszczenia Gwardii Przybocznej Hitlera.
Czy można zabrać psa do Wilczego Szańca?
Tak, serdecznie zapraszamy Państwa czworonogi. Pamiętaj o trzymaniu psa na smyczy i w kagańcu. Zostaw też porządek po swoim pupilu.
Ceny biletów i parking
Aktualne ceny biletów i parking znajdują się poniżej. Cennik obowiązuje od 1 stycznia 2023 roku. Został ustalony decyzją Nadleśniczego Nadleśnictwa Srokowo.
Cennik biletów wstępu
| Rodzaj biletu | Sezon (1.04 – 31.10) | Poza sezonem (1.11 – 31.03) |
|---|---|---|
| Normalny | 25 zł | 20 zł |
| Ulgowy | 20 zł | 15 zł |
| Dzieci do 6 lat | wstęp wolny | wstęp wolny |
| Karta Dużej Rodziny | 20 zł | 15 zł |
| Osoby z niepełnosprawnością | 20 zł | 15 zł |
| Opiekun osoby z niepełnosprawnością | 20 zł | 15 zł |
| Opiekunowie grupy szkolnych powyżej 15 osób | wstęp wolny | wstęp wolny |
| Bilet przewodnicki | 20 zł | 20 zł |
Bilety ulgowe przysługują uczniom do lat 18 i studentom do 26 roku życia. Uprawnia do nich ważny dokument. Dotyczy to też posiadaczy Karty Dużej Rodziny i osób niepełnosprawnych z opiekunami.
Opłaty za parking
| Typ pojazdu | Opłata |
|---|---|
| Autokar | 35 zł |
| Camper, bus | 20 zł |
| Samochód osobowy | 15 zł |
| Motocykl | 10 zł |
| Rower | bezpłatnie |
| Auto 100% elektryczne | bezpłatnie |
| Pojazdy do przewozu osób niepełnosprawnych | bezpłatnie |
| Miejsce parkingowe z ładowaniem (do 2 godzin) | 80 zł |
Godziny otwarcia Wilczego Szańca
Godziny otwarcia Wilczego Szańca zmieniają się w zależności od pory roku. Sprawdź aktualne informacje przed wizytą.
- Od 1 marca do 31 marca: 08:00 – 18:00
- Od 1 kwietnia do 30 kwietnia: 08:00 – 19:00
- Od 1 maja do 31 sierpnia: 08:00 – 20:00
- Od 1 września do 30 września: 08:00 – 18:00
- Od 1 października do 28 lutego: 08:00 – 16:00
Obiekt jest czynny codziennie, również w święta.
Co zobaczyć w Wilczym Szańcu?
Zwiedzanie Wilczego Szańca pozwala zobaczyć ruiny potężnych bunkrów. Możesz przejść trasą czerwoną o długości 1,8 km. Trasa żółta ma długość 1,3 km. Na terenie kwatery znajdowały się ruiny dawnej przepompowni wody pitnej.
W baraku narad (obiekt Nr 3) miał miejsce zamach na Hitlera. Obiekt Nr 1 to obecna restauracja. Dawniej były tam garaże i pomieszczenia mieszkalne Gwardii Przybocznej Hitlera. Możesz zobaczyć makietę Wilczego Szańca. Pokazuje ona układ kwatery przed zniszczeniem.
Wilczy Szaniec jako miejsce pamięci. Jest to kompleks bunkrów, schronów i baraków. Przypomina o mrocznych czasach II wojny światowej. Zwiedzanie po południowej części strefy II ukazuje skalę fortyfikacji. Rosnące zainteresowanie historią II wojny światowej przyciąga wielu turystów.
Możliwość korzystania z terenów leśnych. Wilczy Szaniec leży w pięknym lesie. Możesz połączyć zwiedzanie z spacerem. Pamiętaj o sprawdzeniu aktualnych informacji przed przyjazdem.
Atrakcje w okolicy Wilczego Szańca
Wilczy Szaniec leży w atrakcyjnej turystycznie okolicy. W pobliżu znajduje się miasto Kętrzyn. Inne pobliskie miejsca to Gierłoż, Wilamowo, Parcz. Możesz odwiedzić pobliskie atrakcje Mazur.
W okolicy znajdują się inne miejsca historyczne. Warto zobaczyć Twierdzę Boyen w Giżycku. Jest to obiekt związany z Wilczym Szańcem. Możesz odwiedzić OKH Mamerki, kwaterę dowództwa wojsk lądowych. Interesująca jest też Śluza w Leśniewie Górnym. Muzeum Mazurskie w Owczarni prezentuje historię regionu.
Inne atrakcje to Mazurolandia i Jezioro Siercze. Możesz też zwiedzić miasto Reszel z zamkiem. Kościół w Świętej Lipce to znane sanktuarium. Pałac hr. H. Lehndorffa w Sztynorcie również jest warty uwagi.
Turyści szukający noclegu mogą kontaktować się z pobliskimi punktami. W okolicy działa Hotel Księżycowy Dworek i Hotel Wilczy Szaniec.
Gdzie leży Wilczy Szaniec?
Wilczy Szaniec leży w Gierłoży koło Kętrzyna. Znajduje się w województwie warmińsko-mazurskim. Odległość od Kętrzyna to około 8 km. Kwatera była położona niecałe 80 km od granicy ZSRR.
Kontakt
Masz pytania dotyczące zwiedzania? Możesz skontaktować się z Ośrodkiem Edukacji Historyczno-Przyrodniczej „Wilczy Szaniec”.
- Adres: Gierłoż 5, 11-400 Kętrzyn
- Informacja telefoniczna: +48 89 741 00 31
- Biuro: +48 89 741 00 21
- Email: [email protected]
Ośrodek podlega Nadleśnictwu Srokowo. Nadleśnictwo jest częścią Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Olsztynie.
Zobacz także: