Mur Berliński przez lata dzielił niemiecką stolicę. Stał się symbolem podziału Niemiec i całej Europy. Poznaj historię jego powstania, konstrukcję i okoliczności upadku. Dowiedz się, gdzie dzisiaj zobaczysz jego pozostałości.
Historia powstania Muru Berlińskiego
Po II wojnie światowej Niemcy podzielono na strefy okupacyjne. Berlin również podzielono na cztery sektory. Berlin Zachodni zajęli Alianci: USA, Wielka Brytania i Francja. Berlin Wschodni przypadł Związkowi Radzieckiemu.
Podział Berlina i Niemiec
W 1949 roku utworzono dwa państwa niemieckie. Powstała Republika Federalna Niemiec (RFN) na Zachodzie. Na Wschodzie utworzono Niemiecką Republikę Demokratyczną (NRD). Berlin Zachodni należał do RFN. Berlin Wschodni był stolicą NRD. Podział ten trwał przez lata.
Dlaczego zbudowano mur?
Władze NRD i ZSRR zainicjowały budowę muru. Miał on powstrzymać masową emigrację obywateli NRD na Zachód. Od 1949 do 1961 roku kraj opuściło ponad 2 miliony osób. Władze radzieckiej strefy okupacyjnej wprowadziły politykę przymusu. Chciały w ten sposób powstrzymać migrację. Mur z założenia miał być „antyfaszystowskim wałem ochronnym”. W praktyce chodziło o odcięcie ludzi od wolnego świata.
Rozpoczęcie budowy
Budowa muru była tajemnicą rządu NRD. Akt zamykający granice podpisano 12 sierpnia 1961 roku. Budowa rozpoczęła się w nocy z 12 na 13 sierpnia 1961 roku. Mur Berliński zbudowano na polecenie władz NRD. Powstał w 1961 roku.
Konstrukcja i wymiary Muru
Mur Berliński nie był jednolitą konstrukcją. Składał się z różnych elementów. Z biegiem czasu stawał się coraz wyższy i bardziej skomplikowany. Była to jedna z największych inwestycji socjalistycznych Niemiec.
Jak wyglądał Mur Berliński?
Całkowita długość muru berlińskiego wynosiła 155 lub 156,4 km. Część betonowa lub ceglana miała 111,9 km. Płot z siatki stalowej stanowił 44,5 km. Wysokość muru wahała się od 3,4 do 4,2 metra. Średnia wysokość wynosiła około 3,5–3,6 metra. Maksymalna wysokość przekraczała 4 metry.
Pas graniczny i zabezpieczenia
Szerokość pasa granicznego wahała się od 30 metrów do pół kilometra. Na całej długości istniały 300 lub 302 wieże strażnicze. Było też 250 stanowisk wartowniczych. Pas graniczny miał 161 kilometrów długości. Stosowano drut kolczasty i betonowe segmenty. Pas śmierci był dodatkowym zabezpieczeniem. Wykorzystywano wieżyczki strażnicze i psy tropiące. Używano również urządzeń alarmowych i lądowych min.
Koszt budowy
Koszt budowy szacuje się na około 400 milionów wschodnich marek.
Życie w cieniu Muru
Mur Berliński dzielił mieszkańców Berlina na dwa obozy. Rozdzielił rodziny i przyjaciół. Istniał przez ponad 28 lat. Był materialną manifestacją żelaznej kurtyny.
Podzielone rodziny i miasto
Mur dzielił miasto przez 28 lat i 27 dni. Oddzielał Berlin Zachodni od Wschodniego. Wiele rodzin zostało rozdzielonych. Wojna na Ukrainie pokazuje podobne rozdzielenia dziś.
Próby ucieczek i ich metody
Przed postawieniem muru około 3,5 miliona Niemców uciekło na Zachód. Po budowie muru próby przekroczenia granicy były bardzo ryzykowne. Ludzie kopali tunele pod murem. Używali samochodów do przebijania się przez przejścia. Około 5000 osób zdołało przekroczyć mur. Stosowano system dotykowy wykrywający próby przekroczenia. Transport lotniczy realizowały linie Air France, British Airways, Pan Am.
Ofiary Muru Berlińskiego
Próby przekroczenia muru często kończyły się śmiercią. Zginęło od 120 do 240 osób próbujących sforsować mur. Berlińska prokuratura szacuje liczbę ofiar śmiertelnych na 86. Stowarzyszenie Muru Berlińskiego zbadało 268 zgonów. Udowodniono 125 przypadków śmiertelnych. Pierwszą ofiarą Muru była Ida Siekmann. Pierwszym zastrzelonym uciekinierem był Günter Litfin. Ostatnią ofiarą muru był Chris Gueffroy. Wśród ofiar byli Polacy, na przykład Czesław Kukuczka i Franciszek Piesik.
Ciekawostki związane z Murem
Na Zachodzie mur nazywano „murem wstydu”. Jedyną ofiarą Muru Berlińskiego spoza Niemiec był Polak. W pobliżu muru odbywały się koncerty gwiazd. David Bowie, Bruce Springsteen i David Hasselhoff wyrażali sprzeciw. Zobacz film Bartka Konopki pt. „Królik po berlińsku”. Film opowiada historię królików żyjących w pasie granicznym.
Kluczowe postaci i wydarzenia
Budowa i upadek Muru Berlińskiego wiążą się z ważnymi postaciami polityki. Ich decyzje i działania miały wpływ na losy miasta.
Walter Ulbricht i władze NRD
Walter Ulbricht był przewodniczącym Rady Państwa NRD. Był jednym z inicjatorów budowy muru. Niektórzy nazywali go „tyranem rządzącym NRD”.
John F. Kennedy i jego przemówienie
Prezydent USA John F. Kennedy odwiedził Berlin Zachodni. Wygłosił słynne przemówienie w 1963 roku. Powiedział wtedy:
Ich bin ein Berliner
To zdanie wyrażało solidarność z mieszkańcami Berlina Zachodniego.
Günter Schabowski i pomyłka
Günter Schabowski był szefem wschodnioberlińskiej SED. Podczas konferencji prasowej w listopadzie 1989 roku ogłosił nowe przepisy. Dotyczyły one podróżowania obywateli NRD. Na pytanie dziennikarza Ricardo Ehrmana o datę, odpowiedział:
Mówił pan o błędach. Nie uważa pan, że było wielkim błędem nie ogłosić przedstawionego projektu ustawy przed kilkoma dniami?
Przez pomyłkę powiedział, że granice zostaną otwarte natychmiast. To wywołało falę ludzi zmierzających do muru.
Upadek Muru Berlińskiego
Zmiany polityczne w Europie Wschodniej osłabiły reżim NRD. Rosnące niezadowolenie społeczne było coraz większe. Sytuacja na Węgrzech również wpływała na zmiany.
Kiedy runął Mur?
Mur Berliński padł w nocy z czwartku 9 listopada na piątek 10 listopada 1989 roku. W nocy z 9 na 10 listopada 1989 roku mur upadł. Podczas otwarcia granic tysiące mieszkańców Berlina Wschodniego pojawiło się pod murem. Wielu Niemców z obydwu części Berlina ruszyło świętować. Harald Jäger, zastępca dowódcy przejścia granicznego, podjął decyzję o otwarciu. Uroczyste otwarcie przejścia przez Bramę Brandenburską nastąpiło 22 grudnia 1989 roku.
Znaczenie upadku Muru
Upadek Muru Berlińskiego był symbolicznym końcem zimnej wojny. Bezpowrotnie kończyła się pewna epoka. Mur stał się symbolem podziału Niemiec i Europy. Jego upadek symbolizował zjednoczenie i wolność.
Dziedzictwo i zwiedzanie
Mur Berliński już nie istnieje w całości. Jednak jego pozostałości są ważnymi miejscami pamięci. Przyciągają turystów z całego świata.
Zachowane fragmenty Muru
W Berlinie zachowały się fragmenty muru. East Side Gallery to najdłuższy zachowany odcinek. Zdobią go artystyczne graffiti. Bernauer Straße to ważne miejsce pamięci. Znajduje się tam centrum dokumentacyjne Muru Berlińskiego. Checkpoint Charlie było znanym przejściem granicznym. Dziś jest popularną atrakcją turystyczną. Odwiedź East Side Gallery, aby zobaczyć sztukę na murze. Możesz też zobaczyć miejsca, które nie przetrwały.
Turystyka śladami Muru
Można skorzystać z trasy pieszej lub rowerowej śladami muru. Dostępne są wirtualne wycieczki po dawnej granicy. Rozwija się turystyka związana z murem. Rosnącą rolę odgrywa rzeczywistość rozszerzona (AR). Spróbuj aplikacji mobilnych i gier opartych na AR. Technologie takie jak skanery 3D i analiza obrazu satelitarnego pomagają w badaniach.
Kupowanie fragmentów Muru
Można kupić kawałki muru na ulicach Berlina. Ciężko jest sprawdzić ich autentyczność. Pamiętaj o tym przy zakupie.
Jak długo istniał Mur Berliński?
Mur Berliński istniał przez ponad 28 lat. Dokładnie przez 28 lat i 27 dni.
Kiedy rozpoczął się budowa Muru Berlińskiego?
Budowa Muru Berlińskiego rozpoczęła się w nocy z 12 na 13 sierpnia 1961 roku.
Kiedy upadł Mur Berliński?
Mur Berliński upadł w nocy z 9 na 10 listopada 1989 roku. Wydarzenie to nastąpiło 9 listopada 1989 roku.
Ile osób zginęło próbując przekroczyć Mur Berliński?
Szacunki liczby ofiar Muru Berlińskiego są różne. Wahają się od 86 do nawet 240 osób.
Kto zbudował Mur Berliński?
Mur Berliński zbudowano na polecenie władz NRD. Budowę zainicjowały NRD i ZSRR.
Jaka była wysokość Muru Berlińskiego?
Wysokość Muru Berlińskiego wahała się. Minimalna wysokość to 3,4 metra. Maksymalna wysokość wynosiła 4,2 metra.
Zobacz także: