Ciekawostki o pszczołach – fascynujący świat owadów

Pszczoły to niezwykłe owady. Odgrywają kluczową rolę w ekosystemie. Poznaj ich sekretne życie i znaczenie dla ludzi.

Pszczoły – kim są i skąd pochodzą?

Pszczoły istnieją na Ziemi od około 150 milionów lat. To owady z rzędu błonkoskrzydłych. Na świecie żyje ponad 20 000 gatunków pszczół. Pszczoła miodna to najbardziej znany gatunek. Człowiek spożywa miód od minimum 12 tysięcy lat. Pszczoła miodna jako jedyna produkuje pokarm dla ludzi.

Pszczoły miodne są kluczowe dla naszej planety. Ich rola w zapylaniu roślin jest nieoceniona. Pszczoły są wskaźnikiem stanu naturalnego środowiska.

Budowa i zmysły pszczoły

Pszczoła posiada złożoną budowę ciała. Ma pięć oczu. Pomaga jej to w nawigacji i orientacji. Pszczoły posiadają dwie pary skrzydeł. Są one zbudowane z przezroczystej błonki. Długość ciała pszczoły robotnicy wynosi 12–15 mm. Jej masa to 90–130 mg. Pszczoły nie widzą koloru czerwonego.

Jak pszczoły się komunikują?

Pszczoły porozumiewają się na różne sposoby. Używają tańca pszczół. To forma komunikacji o lokalizacji pożywienia. Tańca wywijanego używają zbieraczki. Taniec pszczół zależy od kąta padania światła słonecznego. Komunikacja obejmuje też feromony i dźwięki. Pszczoły potrafią „rozmawiać” z kwiatami.

Społeczność pszczela – struktura i role

Rodzina pszczela to skomplikowana społeczność. Składa się z matki pszczelej, robotnic i trutni. W przeciętnej rodzinie żyje 20 000 – 60 000 pszczół. Silny rój może liczyć do 100 000 pszczół. Rodzina pszczela składa się z ⅔ pszczół ulowych. ⅓ stanowią pszczoły lotne.

W ulu panuje stała temperatura. Wynosi około 35 stopni Celsjusza. Każda pszczoła robotnica może wykonywać każdą pracę. Musi jednak osiągnąć określony wiek.

Matka pszczela – królowa ula

Matka pszczela jest jedyną płodną samicą. Może złożyć do 2000 jaj dziennie. Królowa pszczół potrafi żyć nawet do pięciu lat. Matka osiąga dojrzałość płciową po 6 dniach.

Pszczoły robotnice – pracownicy ula

Pszczoła robotnica to samica. Ma uwstecznione narządy rozrodcze. Robotnice są nieodzowne do istnienia rodziny. Żyją latem około 30-38 dni. Robotnice wylęgnięte jesienią zimują w ulu. Mogą żyć nawet 6 miesięcy.

Robotnice najczęściej spotykamy na łąkach i w parkach. Odwiedzają do 100 kwiatów podczas jednej wyprawy. Pszczoły lotne wylatują od 7 do 15 razy dziennie. Czas trwania ich lotu wynosi od 25 do 45 minut.

Trutnie – samce w rodzinie

Truteń waży około 0,24 g. Truteń żyje od czterech do pięciu tygodni. W ulu latem jest kilkaset lub kilka tysięcy trutni. Zimą w ulu jest zaledwie kilka trutni. Truteń osiąga dojrzałość płciową po 14 dniach.

Rozwój młodych pszczół

Młode pszczoły to pszczółki. Przechodzą przez pięć etapów rozwoju. Etapy te nazywane są instarami. Królowa może złożyć do 1500 jaj dziennie. Pszczoły miodne przechodzą przeobrażenie zupełne.

Produkcja miodu i wosku

Pszczoły produkują miód w ten sam sposób. Robią to od 150 milionów lat. Miód jest jedynym produktem spożywczym. Zawiera wszystkie składniki odżywcze niezbędne do życia. Jedna pszczoła produkuje 1/12 łyżeczki miodu w ciągu życia. Aby wyprodukować 1 kg miodu, pszczoły muszą zebrać około 3 g nektaru. Na 1 kg miodu przypada około 10 000 pszczół.

Zbieraczki nektaru wykonują dużo lotów. Potrzebują około 20 000 lotów. Tyle trzeba, aby zebrać 1 litr nektaru. Aby wyprodukować 0,3 kg miodu, pszczoły muszą przelecieć prawie 90 000 km. Pszczoły produkują też wosk pszczeli.

Lot pszczoły

Pszczoły latają w ciągu dnia. Nie latają w nocy. Wykonują od 350 do 435 ruchów skrzydłami na sekundę. Maksymalna prędkość lotu pszczoły to 24-25 km/h. Przeciętny zasięg lotu wynosi około 3 kilometrów. Pszczoły mogą oddalić się od ula na 5, a nawet 10+ km. Pszczoły na lot zużywają cukier. Potrzebują około 2 mg cukru na 1 km.

Znaczenie pszczół dla ekosystemu i człowieka

Pszczoły są bardzo ważnymi zapylaczami. Zapylają kwiaty, owoce i warzywa. Są odpowiedzialne za około 80% wszystkich zapyleń. Pszczoły zapylają około 70% roślin produkujących owoce. Około jedna trzecia spożywanej przez ludzi żywności zależy od zapylania przez pszczoły. Bez pszczół nie mielibyśmy jednej trzeciej żywności.

Pszczoły zwiększają ilość zdrowych nasion w leśnictwie. Odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ekologicznej. Produkty pszczele mają znaczenie dla zdrowia. Apiterapia to gałąź medycyny naturalnej. Oparta jest na produktach pszczelich, np. mleczku pszczelim. Jad pszczół może mieć właściwości lecznicze. Naukowcy badają jego potencjał, np. w zapobieganiu HIV.

Ciekawostki i rekordy ze świata pszczół

Na świecie istnieją różne gatunki pszczół. Największe pszczoły to Apis dorsata i Apis laboriosa. Pszczoły olbrzymie osiągają 2,5 cm długości ciała. Najmniejsze pszczoły karłowate mają około 0,2 mm. Największe pszczoły to Megachile Pluto. Osiągają nawet 40 mm.

Pszczoły rozpoznają twarze ludzi. Pamiętają miejsca, gdzie znalazły nektar. Pszczoły potrafią „liczyć” do trzech. Pszczoły miodowe nie śpią w nocy. Oszczędzają energię na następny dzień. Pszczelarze używają dymu. Pomaga im uspokoić pszczoły podczas zbiorów.

W 2012 roku we Francji zdarzył się ciekawy przypadek. Pszczoły w Ribeauville wyprodukowały niebieski miód. W Kielcach znajduje się Pomnik Pszczoły. Odsłonięto go w 1987 roku.

Pszczoła po ukąszeniu ssaka często ginie. Żądło zostaje w skórze. Dochodzi do rozerwania części odwłoka. Pszczoły są pod ochroną w wielu krajach UE. W Niemczech za zabicie pszczoły grożą wysokie kary finansowe.

Kiedy z powierzchni ziemi znikną pszczoły, to człowiekowi pozostaną już najwyżej cztery lata życia … – Albert Einstein (uwaga: cytat powszechnie przypisywany Einsteinowi, ale jego autorstwo nie jest potwierdzone)

Ochrona pszczół – co możemy zrobić?

Zwiększa się świadomość na temat ochrony pszczół. Są one zagrożone przez zmiany klimatyczne. Intensywne rolnictwo i pestycydy również im szkodzą. Edukacja o pszczołach jest bardzo ważna. Zaleca się edukowanie zwłaszcza najmłodszych. Możesz pomóc pszczołom. Sadź kwiaty, które je przyciągają. Unikaj pestycydów w swoim ogrodzie. Udział w lokalnych akcjach ochrony pszczół też ma znaczenie.

Dbajmy o pszczoły. Dbając o nie, dbamy o naszą przyszłość.

Wykres przedstawiający średnią długość życia różnych członków rodziny pszczelej.

Wykres przedstawiający ilość miodu produkowanego przez jedną pszczołę w ciągu życia w porównaniu do ilości miodu z ula rocznie.

Zobacz także:

• Ciekawostki o pszczołach – fascynujący świat pracowitych owadów
• Ile miodu produkuje pszczoła? Fascynujące fakty o pracy pszczół
• Rezerwat Niebieskie Źródła: Wyjątkowe miejsce w Polsce
• Niedźwiedź brunatny – poznaj największego drapieżnika Europy
• Fascynujące ciekawostki o słoniach – Poznaj największe zwierzęta lądowe