Pizza to danie uwielbiane na całym świecie. Poznaj jej bogatą historię i różnorodne oblicza. Dowiedz się, kiedy obchodzimy Dzień Pizzy i jakie rekordy bije ta popularna potrawa. Odkryj klasyczne oraz zaskakujące dodatki, które królują na pizzach od Włoch po najdalsze zakątki globu.
Historia Pizzy: Od Starożytności do Współczesności
Pizza ma bardzo długą historię. Płaskie placki towarzyszyły człowiekowi od tysięcy lat. Już w starożytnej Grecji jedzono placki z oliwą i ziołami. W starożytnym Rzymie popularne były focaccie. Przyprawiano je ziołami i serem.
Pierwsza pisemna wzmianka o pizzy pochodzi z 997 roku. W XVII wieku istniały już dwie odmiany pizzy. Były to pizza alla mastunicola i ai cecinelli. Pomidory pojawiły się na pizzy później. Przywieziono je do Europy z Ameryki.
Wiek XVIII przyniósł masowe zainteresowanie pizzą. Współczesna pizza narodziła się w Neapolu. Tam w 1738 roku otwarto Antica Pizzeria Port’Alba. To najstarsza pizzeria na świecie. W 1830 roku została pierwszą licencjonowaną pizzerią. Król Ferdynand II Burbon również docenił pizzę. W 1889 roku powstała Pizza Margherita. Przygotowano ją dla królowej Małgorzaty Sabaudzkiej.
Jak głosi legenda, pizza tak smakowała królowej, że została nazwana jej imieniem.
Pizza szybko zdobyła popularność. Tradycyjna włoska potrawa rozpowszechniła się dzięki Amerykanom. Pierwsza pizzeria w USA, Lombardi’s, powstała w Nowym Jorku w 1905 roku. Pizza stała się symbolem globalnej kultury.
Kiedy powstała pierwsza pizzeria na świecie?
Pierwsza pizzeria na świecie, Antica Pizzeria Port’Alba, została otwarta w Neapolu w 1738 roku.
Rodzaje Pizzy: Włoska Tradycja i Światowe Wariacje
Pizza jest uwielbiana przez ludzi na całym świecie. Każdy kraj adaptuje pizzę na swój sposób. Powstają zaskakujące połączenia smakowe. Rozróżniamy dwa główne typy włoskiej pizzy. To pizza neapolitańska i rzymska. Pizza neapolitańska ma cienkie ciasto. Zawiera pomidory San Marzano. Używa się do niej mozzarelli di bufala. Ma miękką krawędź zwaną cornicione. Pizza neapolitańska występuje w trzech odmianach. Są to Marinara, Margherita i Margherita Extra. Została uznana za niematerialne dziedzictwo UNESCO w 2017 roku.
Pizza Neapolitańska została uznana przez Włochów za dumę narodową.
Pizza rzymska charakteryzuje się grubszym ciastem. Ma mocno przypieczone brzegi. Inne włoskie rodzaje to na przykład Pizza Sycylijska. Ma grube puszyste ciasto. Często zawiera czarne oliwki i serca karczochów. Pizza Bianca nie ma sosu pomidorowego. Zamiast niego używa się białego sosu. Często dodaje się liście rozmarynu. Calzone to pizza złożona na pół. Przypomina duży pieróg. Pizza smażona powstała w Neapolu po wojnie. Jest smażona na oleju. Pinsa rzymska to owalna, chrupiąca pizza. Ciasto robi się z mąki jaglanej, jęczmienia i orkiszu. Pizza al trancio to gruba pizza z Mediolanu. Sprzedawana jest na kawałki.
Amerykańska kultura upowszechniła pizzę z dużą ilością dodatków. New York Style Pizza jest cienka. Ciasto jest jednak wystarczająco mocne. Podtrzymuje dużą ilość polewy. Chicago Style Pizza przypomina tartę. Ma bardzo grube ciasto i dużo sera. Pizza Americana ma grube ciasto. Charakteryzuje się też mocą dodatków.
Pizza w Polsce najczęściej ma średniej grubości ciasto drożdżowe. Polacy mają swoje ulubione smaki. Aplikacja PanParagon bada zwyczaje konsumpcyjne. Oto ranking najpopularniejszych pizz w Polsce:
| Miejsce | Rodzaj Pizzy |
|---|---|
| 1 | Margherita |
| 2 | Capricciosa |
| 3 | Salami |
| 4 | Pepperoni |
| 5 | Hawajska |
| 6 | Vegetariana |
| 7 | Funghi |
| 8 | Quattro Formaggi |
| 9 | Kebab |
| 10 | Mięsna |
W Polsce pizzerie mnożą się co roku. Warto spróbować pizzy z Muzycznej we Wrocławiu. Wiele lokali przygotowuje sosy własnymi recepturami. To dodaje unikalnego smaku.
Jakie są główne różnice między pizzą neapolitańską a rzymską?
Pizza neapolitańska ma cienkie ciasto i miękkie brzegi. Pizza rzymska ma grubsze ciasto i mocno przypieczone brzegi.
Dodatki do Pizzy: Klasyka i Globalne Eksperymenty
Każdy zna oryginalną włoską pizzę. Składa się z mozzarelli, bazylii i sosu pomidorowego. Obligatoryjne składniki to sos pomidorowy i ser mozzarella. Niektóre składniki są naturalnymi komponentami. Włosi do tradycyjnej pizzy nie używają dodatkowych sosów. Jeśli smakują Ci sosy, które standardowo dostajesz do pizzy, lepiej zrób kanapkę czy inne danie.
Jak układać dodatki na pizzy? Najlepiej ułożyć składniki w odpowiedniej kolejności. Pierwszy jest sos, potem ser, a na końcu dodatki. Mniej znaczy czasem więcej. Tradycyjna włoska pizza rzadko ma więcej niż 3 dodatki.
Klasyczne dodatki włoskie to na przykład kapary, karczochy, anchois. Dodaje się też czarne oliwki, prosciutto crudo i cotto. Popularne są peperoncino, czosnek i oregano. Często używa się gorgonzoli. Świeże liście bazylii i rukola dodają aromatu. Sery kozi, pecorino i oscypek też bywają używane.
Świat jednak poszedł dalej. Powstały bardzo nietypowe dodatki na pizzę. Oto kilka przykładów dziwnych pomysłów z różnych stron świata:
- Australia: mięso krokodyla, emu, kangura, sos barbecue. Australijczycy regularnie spożywają mięso z Antypodów.
- Brazylia: zielony groszek, buraki, marchewka, jaja przepiórcze, rodzynki. Zielony groszek jest tam bardzo popularnym dodatkiem.
- Rosja: ryby na zimno, na przykład makrela, tuńczyk, sardynki, łosoś. Rosjanie wolą jeść pizzę z rybami na zimno.
- Francja: jajko sadzone na wierzchu, skwarki boczku, cebula. Francuzi często podają pizzę z jajkiem sadzonym.
- Kostaryka: kokos, krewetki. W Kostaryce kokos na pizzy jest czymś normalnym.
- Finlandia: mięso renifera. W Finlandii to popularny dodatek.
- Indie: kurczak Tandoori, baranina, marynowany imbir, twaróg paneer, majonez. Mieszkańcy Indii używają lokalnych składników.
- Japonia: ser z miodem. W Japonii pizza może być podawana na słodko.
- Szwecja: banan, ananas, curry, orzeszki ziemne, masło orzechowe. To słodko-pikantne połączenia.
- Anglia: pełne śniadanie – jajka, kiełbasa, boczek, fasola, ziemniaki, pomidory. W Anglii jajko na miękko jest popularne.
- USA: pieczone cykady (w niektórych regionach).
- Palestyna: cynamon, ziele angielskie, orzeszki piniowe.
- Turcja: lahmacun – mielone mięso, warzywa, cebula na cienkim cieście.
W krajach azjatyckich owady są uważane za przysmak. Są też cennym źródłem białka. Pizza z ostrygami jest uznawana za afrodyzjak.
Nie każdy musi lubić kombinację słonego i słodkiego.
Eksperymentuj z różnymi składnikami. Znajdź swoje ulubione połączenia smakowe. Warto spróbować połączeń takich jak gruszka z gorgonzolą. Ciekawe są figi z kozim serem. Awokado z jajkiem to też dobry pomysł. Spróbuj buraków z kozim serem. Krewetki z mango dają egzotyczny smak. Zachowuj świeżość dodając świeże zioła po upieczeniu. Sos czosnkowy może przestraszyć nawet Dracullę.
Czy ananas na pizzy to dobry pomysł?
Pizza hawajska z ananasem i szynką budzi kontrowersje. Została stworzona w Kanadzie w 1962 roku. To się kocha lub nienawidzi.
Ciekawostki i Rekordy ze Świata Pizzy
Pizza to jedno z najpopularniejszych dań. Jest też bardzo uniwersalna. Pizza jest okrągła. Kroi się ją na trójkątne kawałki. Pakuje się ją do kwadratowego pudełka. Pizzę zawsze je się rękami. Pizzę robione w polskich domach często są kwadratowe.
Międzynarodowy Dzień Pizzy obchodzimy 9 lutego. To dzień celebracji tej potrawy. W Stanach Zjednoczonych odbywają się festiwale. Są też konkursy na najlepszy wypiek. Włochy celebrują to święto. Prezentują tradycyjne przepisy. Światowy Dzień Pizzy obchodzony jest też 17 stycznia. Ustanowiono go w 2017 roku. Zrobiło to Neapolitańskie Stowarzyszenie Pizzerii. Celem jest promowanie pizzy. Święty Antoni jest patronem pizzerii. Zachęcamy do świętowania 9 lutego. Możesz upiec pizzę w domu. Zorganizuj wieczór filmowy z pizzą. Odwiedź swoją ulubioną pizzerię.
Pizza bije światowe rekordy. Największa pizza na świecie nosiła nazwę Ottavia. Miała 1261 metrów kwadratowych w 2012 roku w Rzymie. Inny rekord największej pizzy padł w RPA w 1990 roku. Miała średnicę 37,4 m. Ważyła ponad 12 ton. Użyto 4 tysiące kg sera. Dodano 2 tysiące kg sosu pomidorowego.
Najdłuższa pizza świata miała 1930,39 metrów długości. Rekord padł w czerwcu 2017 roku. Użyto 8 ton ciasta. Dodano około 2,5 tony sosu pomidorowego. Zużyto ponad 1,5 tony mozzarelli. Przygotowanie zajęło około 54 godziny. Zaangażowano ponad 100 osób.
Najdroższa pizza świata kosztowała 12 000 dolarów (Louis XIII). Inna droga pizza kosztowała niecałe 3 tysiące dolarów. Było to 9000 zł. Przygotowano ją 24 kwietnia 2017. Najdroższa pizza świata została sprzedana za 10 000 bitcoinów. Miało to miejsce w 2009 roku.
Pizza dotarła nawet w kosmos. Została dostarczona na Międzynarodową Stację Kosmiczną w 2001 roku. Kosztowało to ponad milion dolarów. Pierwsze zamówienie pizzy online złożono w 1994 roku. Zrobiła to firma Pizza Hut. Zamówiono pizzę Pepperoni.
Naukowcy też interesują się pizzą. W 2013 roku grupa naukowców stworzyła drukarkę 3D do pizzy. Firma BeeHex opracowała taką drukarkę. Nowe technologie otwierają możliwości. Druk 3D może tworzyć pizzę w przyszłości.
Pizza jest bardzo popularna w USA. Sprzedaż roczna wynosi ponad 5 miliardów pizz. W USA zjada się 350 kawałków pizzy co sekundę. 93% Amerykanów spożywa pizzę raz w miesiącu. Norwegowie i Niemcy jedzą 5,4 kg pizzy rocznie. Polacy najchętniej zamawiają pizzę z pieczarkami. Najwięcej pizzy zjada się w sobotnie wieczory.
Kiedy obchodzimy Międzynarodowy Dzień Pizzy?
Międzynarodowy Dzień Pizzy obchodzimy co roku 9 lutego.
Jaka była najdroższa pizza na świecie?
Najdroższa pizza świata, Louis XIII, kosztowała 12 000 dolarów. Inna została sprzedana za 10 000 bitcoinów w 2009 roku.
Pizza w Kulturze i Społeczeństwie
Pizza stała się ambasadorem kultury włoskiej. Jest to zjawisko kulinarne. Pizza poddawana była kreatywnym zmianom. Adaptowano ją w różnych krajach. Pizza często znajduje się na środku stołu. Dzieje się tak podczas świąt i uroczystości. Pizza łączy ludzi. To danie idealne na spotkania.
Pizzerie prowadzone przez imigrantów promują integrację. Łączą różne społeczności. Pizza jest obecna w popkulturze. Pojawia się w filmach i serialach. Stała się częścią globalnej kultury gastronomicznej.
Świat pizzy ciągle się zmienia. Pojawiają się nowe trendy. Coraz większą popularność zdobywają pizze wegańskie. Modne są też pizze bezglutenowe. Kładzie się nacisk na lokalne składniki. Ważne stają się ekologiczne opakowania. To elementy zrównoważonego rozwoju. Warto eksperymentować ze smakiem. Odkrywaj nowe pizzerie. Przygotowanie pizzy w domu to świetna okazja. To czas na eksperymenty kulinarne. Spróbuj pizzy na słodko. Wypróbuj też nietypowe składniki.
Zobacz także: