Poznaj historię i uroki zespołu pałacowo-parkowego w Puławach. Odkryj miejsce, które było sercem polskiej kultury i myśli patriotycznej. Dowiedz się, jak zaplanować swoją wizytę w tej wyjątkowej rezydencji.
Historia pałacowej rezydencji
Pałac Czartoryskich powstał w Puławach. Wzniesiono go w latach 1671–1676. Fundatorem był marszałek wielki koronny Stanisław Herakliusz Lubomirski. Pierwsza budowla miała kształt prostokąta. Posiadała cztery alkierze. Rezydencja została zniszczona przez Szwedów. Stało się to podczas wojny północnej w 1706 roku.
Odbudowę pałacu podjęły rodziny Sieniawskich i Czartoryskich. Pracami kierował Jan Zygmunt Deybel. Projekty Deybla realizował Franciszek Mayer. Przebudowa miała miejsce w latach 1725-1728. Maria Zofia Czartoryska odbudowała założenie w 1731 roku.
Na przełomie XVIII i XIX wieku Puławy przeżywały okres świetności. Stały się ośrodkiem myśli politycznej. Były centrum idei patriotycznych. W dobie rozbiorów pełniły ważną rolę kulturalną. Puławy zyskały miano „Polskich Aten”. Cytat „Puławy określane były mianem „Polskich Aten”” dobrze oddaje ten czas.
Izabela Czartoryska odegrała kluczową rolę. Stworzyła pierwsze polskie muzeum narodowe. Mieściło się ono w Świątyni Sybilli. Otwarto ją w 1801 roku. Izabela Czartoryska zgromadziła tam cenną kolekcję dzieł sztuki. Muzeum nosiło nazwę 'Świątynia Sybilli’. Na jej fasadzie widnieje napis „Przeszłość Przyszłości” oraz „lubownikom starożytności”. Pałac stał się ważnym centrum życia intelektualnego. Był także ośrodkiem życia artystycznego Polski.
Dziedzictwo Czartoryskich jest znaczące. Rodzina aktywnie działała w polityce i kulturze. Adam Kazimierz Czartoryski był właścicielem pałacu. Promował polską kulturę. W XIX wieku Czartoryscy angażowali się w odbudowę tożsamości narodowej. Adam Jerzy Czartoryski został skazany na śmierć. Było to za jego udział w powstaniu listopadowym.
Po powstaniu listopadowym rezydencja podupadła. W 1842 roku pałac zmienił funkcję. Umieszczono w nim Instytut Wychowania Panien. Nazywano go Aleksandryjskim Instytutem Wychowania Panien. W 1858 roku wnętrza pałacowe strawił pożar. Przebudową po pożarze zajął się architekt Julian Ankiewicz.
Pałac Czartoryskich w Puławach ma status zabytku. Został zarejestrowany pod numerem A/150. Wpis do rejestru nastąpił 21 stycznia 1980 roku.
Obecnie pałac jest siedzibą instytucji badawczej. Mieści się w nim Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy (IUNG). Tylko część pałacu jest udostępniona dla zwiedzających.
Zespół pałacowo-parkowy – perła Lubelszczyzny
Zespół pałacowo-parkowy w Puławach to wyjątkowe miejsce. Został uznany za Pomnik Historii. Stało się to rozporządzeniem Prezydenta RP. Data rozporządzenia to 31 maja 2021 roku. Wartość tego zabytku jest ogromna. Ma szczególne znaczenie dla kultury narodowej.
Architektura pałacu ewoluowała przez wieki. Pierwszy barokowy pałac projektował Tylman z Gameren. Przebudowy nadawały mu styl klasycystyczny. Głównym projektantem przebudowy był Christian Piotr Aigner. Wnętrza zdobi sztukateria. Główną ozdobą pałacu była sala balowa. Nazywano ją Złotym Salonem. Projektował ją Juste-Aurèle Meissonier. Klatka schodowa wykonana jest z lanego żeliwa. Powstała w Rządowej Fabryce Machin na Solcu w Warszawie.
Wokół pałacu rozciąga się wspaniały park. Pierwotnie istniał barokowy ogród włoski. Później powstał ogród angielski. Zaprojektowano go według pomysłu Izabeli Czartoryskiej. Współtwórcą parku w stylu angielskim był James Savage. Park ma około 30 hektarów powierzchni.
Na terenie parku znajduje się wiele zabytkowych obiektów. Najważniejsze to Świątynia Sybilli i Dom Gotycki. Dom Gotycki powstał w 1809 roku. Zespół dopełniają inne budowle. Są to Domek Grecki i Łuk Rzymski. Zachował się także wysoki mur ogrodzeniowy. Pochodzi on z czasów Czartoryskich.
Zwiedzanie Pałacu i Parku Czartoryskich – praktyczne informacje
Pałac Czartoryskich w Puławach jest dostępny dla turystów. Stanowi część Muzeum Nadwiślańskiego. Muzeum znajduje się w centrum miasta. Leży przy ulicy Czartoryskich 8.
Park pałacowy można zwiedzać bezpłatnie. Jest otwarty od świtu do zmierzchu. Wnętrza pałacowe wymagają zakupu biletu wstępu.
Ceny biletów do wnętrz pałacowych różnią się. Zależą od sezonu i rodzaju biletu.
| Rodzaj biletu | Cena (sezon letni) | Cena (sezon zimowy) |
|---|---|---|
| Normalny | 18 zł | 15 zł |
| Ulgowy | 15 zł | Nie podano |
Dostępne są także inne rodzaje biletów.
| Rodzaj biletu | Cena |
|---|---|
| Normalny | 20 zł |
| Ulgowy | 15 zł |
| Rodzinny | 45 zł |
| Z Kartą Dużej Rodziny (Normalny) | 10 zł |
| Z Kartą Dużej Rodziny (Ulgowy) | 8 zł |
Godziny otwarcia pałacu (muzeum) również się zmieniają.
| Sezon | Godziny otwarcia |
|---|---|
| Sezon letni | codziennie 9.00-17.00 |
| Sezon zimowy | codziennie 8.00-16.00 |
Park jest otwarty codziennie od 6.00 do 22.00.
Muzeum nie dysponuje własnymi miejscami parkingowymi. Parkingi publiczne znajdują się w pobliżu. Można parkować przy Alei Królewskiej, ulicy Głębokiej i ulicy Parkowej. Czas dojścia do Muzeum z parkingu wynosi około 7 minut chodnikiem. Dzika promenada wymaga około 10 minut. Osoby korzystające z wózków inwalidzkich mogą napotkać trudności. Dotyczy to poruszania się po niektórych terenach parku.
- Warto zaplanować wizytę w Pałacu Czartoryskich.
- Zachęcamy do zapoznania się z najważniejszymi informacjami przed wizytą.
- Warto sprawdzić aktualne informacje na stronie internetowej muzeum. Zrób to przed planowaną wizytą.
- Zaleca się zwiedzanie w sezonie letnim. Wtedy organizowane są dodatkowe atrakcje.
Do pałacu można dotrzeć komunikacją miejską. W pobliżu zatrzymują się linie 1, 3, 12, 19, 20. Przystanki to Czartoryskich, Królewska Starostwo, Głęboka Osada pałacowa.
Co zobaczyć w okolicy Puław?
Okolice Puław oferują wiele atrakcji turystycznych. Znajdują się one w niewielkiej odległości.
- Kazimierz Dolny – około 15 km (Baszta, Bulwar Nadwiślański, Zamek, Kościół Farny, Rynek, Kamienice Przybyłów)
- Zamek w Janowcu nad Wisłą – około 13 km
- Magiczne Ogrody w Janowcu – około 6.3 km
- Park Zdrojowy w Nałęczowie – około 30 km
- Piękny Lublin – około 55 km (Pałac Czartoryskich w Lublinie, Katedra Lubelska, Brama Krakowska, Stare Miasto)
- Ruiny zamku w Bochotnicy – około 25 km
- Wieża Ariańska – około 35 km
- Pałac w Dęblinie – około 16.4 km
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Kto zbudował Pałac Czartoryskich w Puławach?
Pierwszą rezydencję, która dała początek pałacowi, zbudował Stanisław Herakliusz Lubomirski.
Kiedy powstało pierwsze polskie muzeum w Puławach?
Pierwsze polskie muzeum narodowe, Świątynia Sybilli, zostało otwarte w 1801 roku. Założyła je Izabela Czartoryska.
Czy park pałacowy w Puławach jest płatny?
Nie, park pałacowy jest dostępny bezpłatnie. Można go odwiedzać od świtu do zmierzchu.
Jaki jest obecny status Pałacu Czartoryskich w Puławach?
Obecnie pałac jest siedzibą Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa (IUNG). Część pałacu jest udostępniona dla zwiedzających jako część Muzeum Nadwiślańskiego.
Czy Pałac Czartoryskich w Puławach to ten sam co w Lublinie?
Nie, Pałac Czartoryskich w Puławach i Pałac Czartoryskich w Lublinie to dwa różne obiekty. Oba były związane z rodziną Czartoryskich, ale znajdują się w innych miastach i mają odrębną historię.
Czy Pałac w Puławach jest Pomnikiem Historii?
Tak, Zespół pałacowo-parkowy w Puławach został uznany za Pomnik Historii. Stało się to w 2021 roku.
Zobacz także: