Pałac Branickich w Białymstoku to perła architektury barokowej. Ta magnacka rezydencja zachwyca splendorem. Poznaj historię tego miejsca i jego znaczenie dla regionu.
Historia Pałacu Branickich – Od Dworu do Rezydencji Magnackiej
Początki rezydencji sięgają XV wieku. W połowie XV wieku Jakub Raczkowicz otrzymał puszczę białostocką. Jego dwór stał w miejscu obecnego pałacu. Piotr Wiesiołowski poślubił Katarzynę z Wołłowiczów w 1547 roku. Rozbudował istniejący dwór obronno-mieszkalny. Pierwszy murowany obiekt nadzorował Hiob Bretfus.
Ród Branickich herbu Gryf osiedlił się tutaj później. Stefan Mikołaj Branicki, wojewoda podlaski, zbudował pałac. Hetman Stefan Czarniecki otrzymał starostwo tykocińskie w 1659 roku. Tylman z Gameren przebudował dwór na barokowy pałac w 1691 roku. Zmienił gotycko-renesansowy zamek.
XVIII wiek przyniósł kolejne zmiany. Jan Klemens Branicki przekształcił zamek w rezydencję rodową. Rozpoczął rozbudowę pałacu w 1726 roku. Kierował nią Jan Zygmunt Deybel, saski architekt. Po jego śmierci prace prowadził Jakub Fontana. Jan Chryzostom Redler stworzył rzeźby. Rezydencja wzniesiona została w latach 1737-1752. Jan Klemens Branicki poślubił Izabelę Poniatowską w 1748 roku. Wniosła ona 500 tysięcy złotych posagu. Branicki zarządził przebudowę pałacu. Przebudował też stolicę województwa podlaskiego.
Pałac gościł wielu znamienitych gości. Król August II przebywał w pałacu. Odwiedzali go król August III i Stanisław August Poniatowski. Cesarz Józef II Habsburg również odwiedzał rezydencję. W 1754 roku założono pierwszą w Polsce uczelnię wojskową. Działała przy pałacu. W 1758 roku zbudowano bramę z zegarem. Stworzył ją Jan Henryk Klemm. Pałac pozostawał w rękach Branickich do II wojny światowej.
W 1802 roku pałac sprzedano królowi pruskiemu. Izabela Branicka dokonała tej sprzedaży. W 1807 roku pałac przeszedł w ręce cara Aleksandra I. Car przejął go jako letnią rezydencję w 1809 roku. Instytut Dobrze Urodzonych Panien otwarto w pałacu w 1841 roku.
Historia przyniosła zniszczenia. W 1944 roku pałac został zburzony w 70 procentach. Zniszczeń dokonali wycofujący się Niemcy. Pałac poprawili czerwonoarmiści. Odbudowa trwała w latach 1946-1960.
Architektura i Splendor Baroku
Pałac Branickich w Białymstoku to unikatowy zabytek. Reprezentuje styl barokowy. Jest jedną z najlepiej zachowanych rezydencji magnackich. Określany jest mianem Wersalu Podlasia. Nazywany jest też Wersalem Północy i Polskim Wersalem. Zespół pałacowo-parkowy pochodzi z XVI wieku.
Pałac zachwyca klasyczną barokową fasadą. Główna oś kompozycyjna jest imponująca. Prowadzi od dziedzińca honorowego. Przechodzi przez główny korpus pałacu. Kończy się w ogrodzie dolnym. Ogród zaprojektowano w stylu francuskim.
Wnętrza pałacu odzwierciedlają przepych epoki. Widoczne są dekoracje stiukowe. Znajdują się tam marmurowe kominki. Pałac posiadał dwie kondygnacje. Był otoczony fosą. Posiadał umocnienia ziemne. Pałac miał teatr dworski. Wystawiano tam sztuki w trzech językach. Używano francuskiego, łacińskiego i polskiego. W pałacu funkcjonował gabinet osobliwości. Zawierał kolekcję egzotycznych pamiątek. Należały do Jana Klemensa Branickiego.
Zastosowano ciekawe technologie budowlane. Użyto muru pruskiego. Działał system drewnianych rur. Służył do doprowadzania wody. Zainstalowano urządzenia do pompowania wody. Zapewniały wodę do ogrodowych fontann.
Najnowsze odkrycia są fascynujące. W 2024 roku odkryto ślad dawnego ogrodu włoskiego. Pochodzi z XVII wieku. Badania archeologiczne przynoszą nowe fakty.
Ród Branickich – Potęga i Dziedzictwo
Ród Branickich nosił dwa herby. Był to herb Gryf i herb Korczak. Ród Branickich herbu Gryf wywodził się z Małopolski. Pochodzili z miejscowości Branic. Dziś Branice są częścią Krakowa. Ród Branickich herbu Korczak pochodził z Branicy. Ta Branica leży w województwie lubelskim.
Rodzina Branickich była gałęzią rodu Gryfitów-Świebodziców. Przez stulecia kształtowali Polskę. Byli możnowładcami i magnatami. Braniccy znani są jako mecenasowie sztuki. Posiadali rozległe włości. Jan Klemens Branicki posiadał 12 miast. Miał 257 wsi. Należało do niego 17 pałaców.
Najsłynniejszym przedstawicielem rodu był Jan Klemens Branicki. Żył w latach 1689–1771. Był fundatorem Pałacu Branickich w Białymstoku. Był ostatnim męskim przedstawicielem rodu. Franciszek Ksawery Branicki żył w latach 1730–1819. Był hetmanem wielkim koronnym. Należał do stronnictwa prorosyjskiego. Władysław Grzegorz Branicki (1783–1843) był generałem wojsk rosyjskich. Ksawery Branicki (1816–1879) był działaczem Wielkiej Emigracji. Aleksander Branicki (1821–1877) uczestniczył w wyprawach przyrodniczych. Był ich mecenasem. Konstanty Branicki (1824–1884) był ornitologiem. Był pionierem archeologii. Eliza Branicka (1820–1876) była żoną Zygmunta Krasińskiego. Zofia Branicka (1821–1886) poślubiła księcia rzymskiego Liwiusza III Odescalchi. Katarzyna Branicka (1825–1907) była żoną Adama Józefa Potockiego. Władysław Michał Branicki (1826–1884) był kamerjunkrem dworu rosyjskiego. Maria Róża Branicka (1863–1941) poślubiła Jerzego Fryderyka Radziwiłła.
Braniccy mieli pałace w różnych miejscach. Pałac Branickich w Białymstoku jest najpopularniejszy. Kolejny pałac Branickich znajduje się w Choroszczy. Był to letnia rezydencja hetmana Branickiego. Zbudowano go na sztucznej wyspie. Budowa trwała w latach 1745-1764. Park przy pałacyku w Choroszczy ma 25 hektarów. Słynny Pałac Branickich znajduje się w Warszawie. Należał do najbogatszych rezydencji w stolicy. Renesansowy dwór obronno-mieszkalny Branickich pochodzi z 1603 roku.
Ogród Pałacowy – Francuski Wersal na Podlasiu
Ogród pałacowy w Białymstoku jest integralną częścią zespołu. Zaprojektowano go w stylu francuskim. Jest to ogród dolny. Ma powierzchnię około 9,7 hektara. Inne źródła podają około 10 hektarów. Malowniczo położony nad rzeką Białą. Jest wizytówką Białegostoku. Ogród prezentuje się najpiękniej wiosną i latem. Warto zwiedzać go w tych porach roku.
W ogrodzie działał system wodny. Drewniane rury doprowadzały wodę. Urządzenia pompowały wodę do fontann. Ogród przeszedł rekonstrukcję. Opierała się na XVIII-wiecznej dokumentacji. W 2024 roku odkryto ślad dawnego ogrodu włoskiego. Pochodzi z XVII wieku.
Niektórzy sugerują umieszczenie ogrodów na liście światowego dziedzictwa. Ogród jest miejscem spacerów i wypoczynku. Stanowi wspaniałe tło dla pałacu.
Pałac Branickich Dziś – Muzea i Uniwersytet
Pałac Branickich w Białymstoku ma nowe życie. Obecnie jest siedzibą Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Ta zabytkowa posiadłość służy nauce. Pałac jest też siedzibą Muzeum Podlaskiego. To jedna z najważniejszych instytucji kulturalnych regionu. W pałacu mieści się Muzeum Historii Medycyny i Farmacji. Muzeum wykorzystuje technologie. Oferuje multimedialną wystawę w piwnicach.
Pałac i jego instytucje prowadzą działalność edukacyjną. Organizują wystawy i ekspozycje. Muzeum Historii Medycyny i Farmacji pozwala poznać dzieje medycyny. Uniwersytet Medyczny wykorzystuje część pomieszczeń. Pałac Branickich posiada certyfikat Tripadvisor.
I co ja paczę na Tripadvisorze? Już w drugiej recenzji stoi jak wół, że pałac nie jest udostępniany.
Ten komentarz może wprowadzać w błąd. Pałac jest udostępniany turystom. Należy sprawdzić aktualne godziny zwiedzania.
Zwiedzanie Pałacu Branickich – Praktyczne Informacje
Pałac Branickich w Białymstoku można zwiedzać. Warto zarezerwować sobie czas. Zalecany czas zwiedzania to przynajmniej godzina. Godziny otwarcia zależą od pory roku. Od października do kwietnia pałac otwarty jest od 10.00 do 16.00. Od maja do września godziny są dłuższe. Pałac jest otwarty od 10.00 do 18.00. Zwykle otwarte do godziny 17-ej.
Dostępne są różne trasy zwiedzania. Można wybrać „Spacer w przeszłość”. Bilet normalny kosztuje 20 PLN. Bilet ulgowy kosztuje 12 PLN. Czas zwiedzania tej trasy to nieco ponad 1 godzina. Muzeum Historii Medycyny i Farmacji to kolejna opcja. Bilet normalny kosztuje 14 PLN. Bilet ulgowy kosztuje 8 PLN. Czas zwiedzania muzeum to około 50 minut.
Możliwe jest zwiedzanie z przewodnikiem. Zwiedzanie z przewodnikiem możliwe jest co 2 godziny. Godziny rozpoczęcia to 9:00, 11:00, 13:00, 15:00. Jeśli szukasz przewodnika, możesz zadzwonić. Numer telefonu to 504 868 400.
Pałac był potwornie zniszczony w czasie wojny. Jego odbudowa była wielkim przedsięwzięciem. Koszt prac remontowych i konserwatorskich był wysoki. W latach 2000-2007 wyniósł 13 milionów złotych.
Warto dowiedzieć się więcej o otoczeniu pałacu. Poznaj stolicę Podlasia, Białystok. Odkryj Suwalszczyznę i Ziemię Łomżyńską. Region Podlasia ma wiele do zaoferowania.
- Zarezerwuj przynajmniej godzinę na zwiedzanie.
- Odwiedź pałac wiosną lub latem.
- Sprawdź aktualne godziny otwarcia przed wizytą.
Atrakcje Wokół Pałacu
Białystok oferuje wiele atrakcji. Pałac Branickich jest najpopularniejszym zabytkiem. W pobliżu pałacu znajdują się inne ciekawe miejsca. Warto zobaczyć Sobór Św. Mikołaja. Pałacyk Gościnny to kolejny zabytek. W regionie znajduje się Meczet Tatarski. Białystok to miasto z bogatą historią.
Ciekawostki o Pałacu Branickich
Pałac Branickich kryje wiele tajemnic. Określenie „Polski Wersal” ma swoje uzasadnienie. Cudzoziemcy odwiedzający Białystok używali tego określenia. Pałac mógłby zawstydzić niejedną królewską rezydencję. Posiadał gabinet osobliwości. Była to kolekcja egzotycznych pamiątek. Należały do Jana Klemensa Branickiego.
Pałac posiadał teatr dworski. Wystawiano sztuki w trzech językach. Były to francuski, łaciński i polski. W 2024 roku odkryto ślad dawnego ogrodu włoskiego. Pochodzi z XVII wieku. Wykopaliska archeologiczne przynoszą nowe informacje.
Istnieje książka o historii Pałacu Branickich. Napisała ją Katarzyna Matuszkiewicz. Książka jest zabawna. Opisana jest jako opowiadająca historię pałacu. Wymiary książki to 24 cm x 21 cm. W książce można znaleźć ukryte śledzie. To dodatkowe zadanie podczas czytania.
Pałac Branickich w Białymstoku jest obowiązkowym miejscem. Musisz odwiedzić go w regionie Polski.
Pytania i Odpowiedzi
Czym jest Pałac Branickich w Białymstoku?
Pałac Branickich to zabytkowa rezydencja magnacka. Znajduje się w Białymstoku. Jest przykładem architektury barokowej. Określany jest Wersalem Podlasia.
Kto zbudował Pałac Branickich?
Początki sięgają XVI wieku. Jan Klemens Branicki rozbudował go w XVIII wieku. Architektami byli Jan Zygmunt Deybel i Jakub Fontana. Wcześniej przebudowę prowadził Tylman z Gameren.
Co mieści się w Pałacu Branickich obecnie?
Obecnie Pałac Branickich jest siedzibą Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Mieści się w nim Muzeum Podlaskie. Znajduje się tam też Muzeum Historii Medycyny i Farmacji.
Dlaczego Pałac Branickich nazywany jest Wersalem Podlasia?
Pałac Branickich nazywany jest Wersalem Podlasia ze względu na swój przepych. Jego architektura i ogrody przypominają francuski Wersal. Była to jedna z najświetniejszych rezydencji w Rzeczypospolitej.
Czy można zwiedzać Pałac Branickich?
Tak, Pałac Branickich można zwiedzać. Dostępne są trasy turystyczne. Można odwiedzić Muzeum Historii Medycyny i Farmacji. Dostępne jest zwiedzanie z przewodnikiem.
Zobacz także: