Piłka nożna to najpopularniejszy sport na świecie. Miliardy fanów śledzą losy swoich drużyn. Przedstawiamy zaskakujące fakty i rekordy futbolu. Dowiedz się więcej o historii i zasadach tej gry.
Początki piłki nożnej – od starożytności do współczesności
Piłka nożna ma długą historię. Najstarsze wzmianki pochodzą z Chin. W grę podobną do futbolu grano tam 2300 lat temu. Nazywała się Cuju. Rozgrywano ją między dwoma zespołami. Niektóre elementy gry odnotowano nawet w trzecim stuleciu przed naszą erą. Najstarsze wzmianki o piłce nożnej w Europie pochodzą z XII wieku. Współczesna piłka nożna wykształciła się w Anglii. Stało się to w połowie XIX wieku. Obecną formę futbolu zapoczątkowano w Wielkiej Brytanii.
W 1863 roku powstał Angielski Związek Piłkarski (FA). Była to inicjatywa trzynastu klubów. The Football Association powstała 26 października 1863 roku. W Anglii powstała pierwsza na świecie liga piłkarska. Rozgrywano ją od 1888 roku. Najstarszy klub piłkarski to Sheffield Football Club. Powstał w 1857 roku. Założyli go dwaj brytyjscy oficerowie.
Międzynarodowa Federacja Piłki Nożnej (FIFA) powstała 21 maja 1904 roku. Jej siedziba mieści się w Paryżu. Później przeniesiono ją do Zurychu w Szwajcarii. Główną organizacją piłkarską jest FIFA. Mecze piłki nożnej rozgrywane są w ponad 200 krajach świata. Futbol jest uprawiany w praktycznie każdym zakątku globu.
Pierwszy oficjalny międzynarodowy mecz rozegrano 30 listopada 1872 roku. Odbył się na boisku Hamilton Crescent w Glasgow. Pierwsze mistrzostwa świata zorganizowano w 1930 roku. Gospodarzem był Urugwaj. Pierwszy mundial odbył się w Urugwaju w 1930 roku. Największą imprezą piłkarską są Mistrzostwa Świata. Odbywają się co 4 lata od 1930 roku. Wyjątkiem były lata 1942 i 1946.
Rekordy, które przeszły do historii futbolu
Futbol obfituje w niezwykłe rekordy. Zespół AS Adema wygrał mecz z wynikiem 149 do 0. Miało to miejsce na Madagaskarze. Był to jeden z najdziwniejszych meczów w historii. Najwyższy wynik w profesjonalnym meczu piłki nożnej to 149-0. W Polsce największa wygrana to 53:0. Osiągnęło ją Wybrzeże Rewalskie. 12 goli padło podczas meczu AC Milan – Atalanta Bergamo. Rekord goli w meczu Serie A to 12. Rekord goli w meczu Premier League to 11. Padł w meczu Portsmouth – Reading.
Najszybsze bramki i hat-tricki
Rekord najkrótszego czasu strzelenia bramki wynosi 2,8 sekundy. Najszybszy gol w historii piłki nożnej padł w zaledwie 2,4 sekundy. Najszybsza bramka padła w 2011 roku. Mecz Mitos Nowoczerkask – Olimpia Gelendżik. Rekord najszybszej bramki to 2 sekundy. Strzelił ją Michaił Osinow. Najszybszy gol w historii Mistrzostw Świata zdobył Hakan Şükür. Miało to miejsce w 2002 roku. Najszybszy gol w historii angielskiej Premier League strzelił Ledley King. Zajęło mu to 9,9 sekundy. Arturo Vidal strzelił najszybszego gola w Serie A. Jego czas to 18 sekund. Najszybszy gol w Primera Division zdobył Joseba Llorente. Zajął mu 7 sekund. Denilson strzelił najszybszego gola w Ligue 1. Jego czas to 11 sekund. Giovanne Elber i Ulf Kirsten strzelili najszybsze gole w Bundeslidze. Ich czas to 11 sekund.
Naj szybszy hat-trick w meczu piłkarskim strzelił Sadio Mane. Stało się to w 2015 roku. Zajął mu 2 minuty i 56 sekund. Eduardo Maglioni strzelił 3 bramki w czasie 1 minuty i 51 sekund. Grał dla Independiente przeciwko Gimnasia y Esgrima LP. Było to 18 marca 1973 roku. Rekord strzelonych goli przez Messi w roku to 91.
Rekordowi zawodnicy i ich osiągnięcia
Brazylijczyk Pele jest jedynym piłkarzem, który zdobył Mistrzostwo Świata trzy razy. Pele wygrał puchar świata w 1958 roku. Miał wtedy 17 lat. Był najmłodszym graczem, który wygrał Puchar Świata. Grał przeciwko Szwecji w 1958 roku. Liczba bramek Pelé to 1281. Rozegrał 1362 mecze. Josef Bican zdobył ponad 1468 goli. Lionel Messi zdobył bramkę w 19 meczach La Ligi z rzędu. Rekord bramek w La Liga to 19 meczów z rzędu. Rekord bramek w Premier League należy do Ruuda van Nistelrooya. Zdobył gole w 10 meczach z rzędu. Rekord bramek w Serie A ma Gabriel Batistuta. Strzelał w 11 meczach z rzędu. Rekord bramek w Bundeslidze należy do Gerda Müllera. Zdobył gole w 16 meczach z rzędu. Cristiano Ronaldo strzelił gola za każdą minutę meczu.
Marta Vieira da Silva sześciokrotnie zdobyła tytuł Piłkarza Roku FIFA. Arthur Wharton był pierwszym czarnoskórym profesjonalnym graczem. Najstarszy piłkarz, który zagrał w meczu ligowym, to Neil Mc Bain. Miał 51 lat. Najcięższy piłkarz świata, William Foulke, ważył 165 kg. Najcięższym zawodnikiem w historii był William Foulke. Jego waga wynosiła 141 kg. Edvin van der Sar nie dał się pokonać przez 1311 minut. Rekord goli w jednym sezonie Ligi Mistrzów ma Cristiano Ronaldo. Strzelił 17 bramek. Światowym zdobywcą pierwszego hat-tricku był Bert Patenaude. Ryan Giggs był zmieniany 134 razy w karierze. Gareth Bale strzelił gola, asystował i zdobył gola samobójczego w jednym meczu. Dostał też żółtą kartkę. Stało się to w meczu Premier League. Najmłodszą osobą, która zagra w Premier League jest Harvey Elliot. José Batista jest najszybciej wyrzuconym z boiska piłkarzem. Było to w historii mundialu. Na pierwszych MŚ w 1930 roku bramkę strzelił Hektor Castro. Był to jednoręki zawodnik. Julio Iglesias był bramkarzem. Grał w młodzieżowej drużynie Realu Madryt. Na MŚ w 1974 roku bramkarz Holandii grał z numerem 8.
Ile goli zdobył Robert Lewandowski dla reprezentacji Polski?
Robert Lewandowski zdobył 69 goli dla reprezentacji Polski.
Rekordy transferowe i finansowe
Najdroższy transfer kosztował 222 000 000 euro. Neymar przeszedł z FC Barcelona do PSG. Rekordowy transfer piłkarski pod koniec XIX wieku wynosił 100 ówczesnych funtów. Cristiano Ronaldo zarabia około 21.600 milionów euro rocznie. Wartość transferu Mbappé to 423 miliony dolarów.
Stadiony i frekwencja
Największym aktualnie stadionem na świecie jest Stadion im. 1 Maja w Pjongjangu. Znajduje się w Korei Północnej. Może pomieścić 150 000 widzów. Największym stadionem piłkarskim na świecie jest Stadion Rungrado 1 Maja. Jego pojemność to 114000 lub 150000. Maracana w Brazylii była największym stadionem w historii. Mogła pomieścić 199 854 widzów. Rekord frekwencji na meczu to 136505 widzów. Miało to miejsce na Hampden Park. Rekord frekwencji Serie A to 85848 widzów. Mecz AC Milan – Torino. Rekord frekwencji Premier League to 76098 widzów. Mecz Manchester United – Blackburn Rovers. Rekord frekwencji Ligue 1 to 78056 widzów. Mecz OSC Lille – Olympique Lyon. Rekord frekwencji Bundesligi to 91000 widzów. Mecz Hertha Berlin – Borussia Mönchengladbach. Rekord frekwencji La Liga to 100000 widzów. Mecz FC Barcelona – Real Madryt. Najwyżej położony stadion na świecie znajduje się w La Paz w Boliwii. Jest na wysokości 4100 m n.p.m.
Inne ciekawe rekordy
Najdłuższy mecz piłkarski trwał 72 godziny. Stało się to w 1981 roku. 15 porażek z rzędu zanotowali piłkarze Sunderlandu. Było to w sezonie 2002-2003. Brazylia nie przegrała żadnego meczu, gdy grali razem Pele i Garrincha. Mieli 29 zwycięstw i 3 remisy. W 2011 roku Paragwaj dotarł do finału Copa America. Nie wygrał żadnego meczu.
Zasady i przepisy gry w piłkę nożną – nie tylko dla sędziów
Piłka nożna to gra zespołowa. Dwie drużyny po 11 graczy grają przeciwko sobie. Każda drużyna ma 11 zawodników. W tym jest jeden bramkarz. Przepisy wymagają minimum siedmiu piłkarzy na boisku. Mecz trwa 90 minut. Składa się z dwóch połówek. Każda połowa trwa 45 minut. Przerwa między nimi to 15 minut. W przypadku dogrywki są dwie części po 15 minut. Boisko ma długość 90-120 metrów. Szerokość boiska to 45-90 metrów. Wymiary boiska to 100-110 metrów długości i 64-75 metrów szerokości. Bramka ma szerokość 7,32 metra. Jej wysokość to 2,44 metra. Piłka ma obwód 68-70 centymetrów. Waga piłki to 410-450 gramów. Ciśnienie piłki to 0,6-1,1 atmosfery. Odległość rzutu karnego wynosi 11 metrów.
Czy można strzelić gola ręką?
Gola nie można strzelić ręką. Jest jednak wyjątek. Trzeba nazywać się Maradona.
Mniej znane przepisy
Piłka nożna ma dużo zasad. Niektóre przepisy są mało znane. Zdarzają się kwestie sporne. Nie każdy o nich słyszał. Młodzi piłkarze często myślą, że znają wszystkie zasady. Przepisy pełne są niuansów. Przed 2010 roku wolno było markować strzał. Było to w trakcie rzutu karnego. Dziś jest to niedozwolone. Jeżeli sędzia zarządził powtórzenie rzutu karnego, nie musi wykonać go ten sam zawodnik. Rzut wolny pośredni jest przyznany na przykład za grę niebezpieczną. Bramkarz nie może trzymać piłki dłużej niż 6 sekund. W Polsce sędziowie muszą sprawdzać buty piłkarzy przed meczem.
Ilu sędziów jest na meczu?
Na meczu jest główny sędzia. Pomagają mu asystenci. Stosuje się też system VAR.
Technologia w piłce nożnej
Technologia wspiera sędziów. System VAR pozwala przeglądać kontrowersyjne sytuacje. Wykorzystuje powtórki wideo. Technologia linii bramkowej określa, czy piłka przekroczyła linię. Technologia goal-line zastosowano na MŚ w Brazylii w 2014 roku. Sędziowie korzystają z pianki w sprayu. Zaznaczają nią miejsce rzutów wolnych. Robią to od 2014 roku.
Piłka nożna w Polsce – historia i osiągnięcia
Pierwszy mecz piłkarski w Polsce rozegrano w 1921 roku. Polski Związek Piłki Nożnej (PZPN) założono 20 grudnia 1919 roku. Reprezentacja Polski w piłce nożnej istnieje od 1921 roku. Reprezentacja Polski pokonała San Marino 10 do 0. Polacy wygrali z Argentyną na Mistrzostwach świata w 1974 roku. W 2012 roku Polacy przegrali z Czechami na Euro 2012. Robert Lewandowski gra dla Bayernu Monachium. Jest kapitanem reprezentacji Polski. Najwyższa pozycja Polski w rankingu FIFA to 5 miejsce. Było to w 2017 roku. Najniższa pozycja to 78 miejsce. Miało to miejsce w listopadzie 2013. W Polsce istnieje 2600 Orlików. To boiska dla dzieci. Paolo Dybala posiada polskie obywatelstwo.
Inne interesujące fakty o futbolu
Piłka nożna jest najpopularniejszym sportem. Uprawia ją ponad 280 milionów zawodników. Jest też 5 milionów sędziów. Fanów piłki nożnej jest prawie 4 miliardy. Futbol oglądają cztery miliardy ludzi na świecie. Na całym świecie w piłkę nożną gra 265 milionów ludzi. W największym turnieju piłkarskim brało udział 5098 drużyn. Było to w Bangkoku w 1999 roku. Najwięcej piłek powstaje w Pakistanie, Indiach i Chinach. Biała piłka w czarne łaty była popularna kiedyś. Na wyspach Scilly istnieje liga. Składa się tylko z dwóch drużyn. Mecz między Manchester United a Oldham zakończył się remisem 2 do 2. Wszystkie bramki strzelił Sammy Wayne. Było to w 1923 roku. Ronaldinho wziął udział w turnieju w 2020 roku. Był wtedy w więzieniu. Bracia Xhaka grają w różnych reprezentacjach. Ich kuzyn stara się o grę w reprezentacji Kosowa. Piłka nożna była w Anglii zakazana przez 200 lat. Młodzi chłopcy podający piłkę są na boisku od 1972 roku. 1891 był rokiem. Wtedy wykonano pierwszy rzut karny. Podczas meczu w 1964 roku kibice wrzucili papierowe samoloty. W jednym z nich był granat ręczny. W 1964 roku w meczu zginęło ponad 300 osób. Przyczyną był wybuch paniki. W 1992 roku fiński arcybiskup złamał Władimirowi Putinowi obojczyk. Stało się to podczas meczu. Po przegranym finale MŚ 1950, dwóch kibiców próbowało popełnić samobójstwo. W 1993 roku astronauci zabrali mini piłkę. Było to w kosmos podczas misji Space Shuttle.
Dlaczego dzieci uwielbiają piłkę nożną?
Piłka nożna to idealne narzędzie do wsparcia zdrowia dzieci. Regularny ruch wspiera naturalny rozwój organizmu. Gra jest emocjonująca i uczy pracy zespołowej.
Zobacz także: